Азярбайжан республикасы дахили ишляр назирлийи
Yüklə 268,16 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Dəyişkənlik baxımından.
Bəzi yazıçılara görə, hüquq normaları müddət keçdikcə dəyişə bilər və dövrün tələblərinə uyğunlaşar, buna qarşılıq, dini normalar zaman ərzində dəyişməz mahiyyətdədir, sabitdirlər; zamanın tələblərinə uyğunlaşmazlar, Qənaətimizə görə, bu fərqi şişirtməmək lazımdır. Dini normaların dəyişməyən, donmuş mahiyyətdə olduğu, hüquq normalarının isə dəyişkən, zamanın tələblərinə uyğunlaşdığı mahiyətdə olduğu təcrübi olaraq, hər zaman deyilə bilməz. Daha doğrusu, belə bir iddia İslam dini baxımından nəzəri olaraq da (tutarlı) əsaslı deyil. Məcəllənin 39-cu maddəsi «zamanın dəyişməsi ilə normanın dəyişməsi inkar edilə bilməz» deyirdi. Belə ki, Quran «Hər dövrün hökmü müxtəlifdir» deyir ( surə 13, Ayə 40). Hətta müəyyən bir dinin normaları tam olaraq donmuş mahiyyətdə olsa belə, o dinin zaman içərisində başqa bir dinlə dəyişdirildiyi tarixdə hər zaman görümüşdür. Dolayı olaraq, dini normaların dəyişməyən olduğuna (stabilliyini) iddia etmək olmaz. 2. Məqsəd baxımından. Bəzi yazıçılara görə hüquq normaları ilə dini normaların məqsədləri müxtəlifdir. Dini normalar ilahi ədaləti, hüquq normaları isə maddi ədaləti reallaşdırmağı məqsədləyir. Buna qarşılıq olaraq, bəzi yazıçılara görə hüquq normaları ilə dini normalar arasında birliyi vardır. Onlara görə hər iki norma cəmiyyətdə sülh, hüzür və əmin-amanlığı məqsədləyir. Qənaətimizcə, hüquq normaları ilə dini normalar arasındakı fərq probleminə məqsəd baxımından yanaşmaq olmaz. Yuxarıda da göründüyü kimi məqsəd baxımından hərəkət edilərsə, bir varkı başqa nəticəyə gələ bilər. 3. Mənbə baxımından. 13 Hüquq normaları ilə dini normalar arasında mənbə baxımından fərq vardır. Hüquq normalarının mənbəyinin sosial iradə, dini normaların mənbəyinin isə ilahi (teoloci) iradə olduğuna demək olar. Başqa bir ifadə ilə, hüquq normaları dövlət, yəni son nəticələ səlahiyyətli şəxslər tərəfindən qoyulur. Dini normalar isə Allah tərəfindən qoyulur. Yüklə 268,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|