E nuritdinov odam fiziologiyasi

gemolizin 
deb aytiladi. 
O'simlik gemoliziniga juda past konsentratsiyasi ham ta'sir qiladigan 
sanonin 
kiradi. Gemoliz qonda zaharlar ta'sir etganda ham sodir bo'ladi. 
Fiziologik sharoitda ham eritrotsitlar doimo buzilib tura-di.Odam eritrotsiti 
umri 100-150 kundan oshmaydi va o'rtacha 30-40 kun yashaydi.Radiaktiv nur, ya'ni 
«nishonlangan» a-tom ta'sirida odam qonida eritrotsitlar 3-4 oy yashashi isbot-
langan.Odam va yuqori taraqqiy etgan hayvonlarda eritrotsit-larning buzilishi taloq 
va jigarda sodir bo'ladi.
 
 
Текшириш керак, 15.07.2010 - йил 
 

---

12 
Qonning faol reaksiyasi
Qonning faol reaksiyasini vodorod (H) va gidrooqsil (OH) ionlarning miqdori 
belgilaydi. Bu reaksiyani vodorod ko'rsatkichi -pH ifodalaydi. Osmotik bosim va 
tuz ionlari konsentratsiya-sining nisbati doimo bir xilda turishi bilan birga qon 
reaksiyasi ham doimo bir xilda turadi. 
Odam arterial qonining pH 7,4, venoz qonining pH esa karbonat kislotasi 
ko'proq bo'lga-nidan 7,35-ph ning salgina o'zgarishlari (0,1-0,2 ga) ham uzoq davom 
etishi mumkin emas. Qonning o'zgargan faol reaksiyasi tezda tiklanmasa, organizm 
halok bo'ladi. 
Qon reaksiyasini saqlab turadigan eng asosiy omil - bu kislota-ishqor 
doimiyligidir. Qon reaksiyasining kislotali yoki ishqoriy bo'lib qolishi organizm 
faoliyatini buzib, uning normal sur'atda ishlashini izdan chiqaradi. Ammo, sog'lom 
organizmning hayot faoliyati mo'tadil holda bo'lsa, ba'zan ishqor va kislotalar 
birmuncha ko'p miqdorda kirganda ham, qon reaksiyasi deyar-li o'zgarmaydi. 
Qonda bo'Iadigan та qonning bufer moddalari deb ataladigan maxsus 
moddalar qon reaksiyasini doimo bir xilda saqlashga yordam beradi. 
Ana shu 
moddalar qonga kirgan kis-lota va ishqorlarning talaygina qismini neytrallaydi va shu 
bilan qon reaksiyasining o'zgarishiga to'sqinlik qiladi. Qonning bufer moddalariga 
gemoglobin, bikarbonatlar, fosfatlar va qon oqsillari kiradi. 
Jismoniy mashqlar bilan shug'ullanganda, chuqur va ortiqcha nafas olganda, 
ba'zi bir kasalliklarda va shunga o'xshash hollarda qon reaksiyasi bir oz o'zgaradi. 
Jismoniy ish vaqtida sut kislotasi hosil bo'ladi, bu kislota qonga muntazam qo'shilib 
turadi. Ko'p Jismoniy ish bajarganda qonga talaygina sut kislotasi o'tadi, bu esa 
pirovard natijasida qon reaksiyasini bir muncha o'zgartirishi mumkin. Jismoniy ish 
vaqtida pH odatda 0,1-0,2 dan ortiq kamaymaydi. Jismoniy ish to'xtatilgandan keyin 
qon reaksiyasi yana me'у or holga qaytadi. Qon reaksiyasining kislotali bo'lib 
qolishi