22
Qon hujayralarining yetuk shakllari hosil bo'lish
jarayoni
gemopoyez
dpb
ataladi. Qon hujayralari qaysi a'zolarda hosil bo'lsa va parchalansa, o'sha a'zolar
va qon G.F.Lang taklifiga ko'ra,
yagona qon tizimiga
kiritiladi. Bu tizimga:
ko'mik, jigar, taloq va limfa tugunlari kiradi. Katta yoshli organizmda ko'mik,
embrionda esa,
bundan tashqari, jigar ham yaratuvchi a'zo hisoblanadi.
Katta
yoshli organizmda jigar qon yaratish (qon ishlash) funksiyasidan mahrum bo'ladi.
4
Bir kecha-kunduzda taxminan 200-250 mlrd. eritrotsit hosil bo'ladi. Ko'mik (qizil
ilik)ning yadroli eritroblastlaridari yadrosiz eritrotsitlar vujudga keladi.
Ularning
sitoplazmasida ribosomalardan iborat bo'lgan donalarda gemoglobin sintezlanadi.
Gem sintezida ikkita oqsil -
ferritin
va
siderofliin
tarkibidagi temirdan foydalaniladi.
Ko'mikdan qonga o'tuvchi eritrotsitlarda bazoftl
modda bor, ular
retikulotsitlar
deb
ataladi va yetuk eritroLsitlardan kattaroq bo'ladi. Sog'lom odam qonida retikulotsitlar
1% dan oshmaydi. Retikulotsitlar bir necha soatda yetiladi, ya'ni yetuk eritrotsitlarga
aylanadi; ayni vatda bazofil moddasi yo'qoladi.
Eritrotsitlar yuqorida qayd qilib o'tganimizdek, o'rta hisobga 120 kun yashaydi.
Umri bitgan eritrotsitlar jigar va taloqda gemolizlanish yo'li bilan parchalariib turadi.
Shuning uchun ham bu a'zolarni
«eritrotsitlar mozori»
deb atashadi.
Eritrotsitlar hosil
bo'lishi-eritropoyez
jarayonida vitamin В
12
va foliy kislotaning
ahamiyati juda katta. Bu moddalarning birinchisi ikkinchisidan .taxmman 1000
baravar faolroq. Vitamin B,
2
-siankobalamin tashqi muhitdan organizmga ovqat bilan
kiradi va
Dostları ilə paylaş: 
