R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O‘z mablag‘lari manbalari”
- “Majburiyatlar”
|
BUXGALTYERIYA BALANSI
AKTIV PASSIV Uzoq muddatli aktivlar Joriy aktivlar O‘z mablag‘lar manbalari Majburiyatlar 128 mablag‘lari, boshqa pul mablag‘lari va ekvivalentlar), qisqa muddatli investisiyalar va boshqa joriy aktivlardan iborat. O‘z navbatida buxgalteriya balansining passiv qismi ham ikki bo‘limdan iborat: - buxgalteriya balansi passiv qismining birinchi bo‘limi “ O‘z mablag‘lari manbalari” deb nomlanib, bunda ustav kapitali, qo‘shilgan kapital, rezerv kapitali, taqsimlanmagan foyda yoki qoplanmagan zarar, maqsadli tushumlar hamda kelgusi davr xarajatlari va to‘lovlari uchun rezervlar aks ettiriladi. - buxgalteriya balansi passiv qismining ikkinchi bo‘limi esa “Majburiyatlar” deb nomlanib, u uzoq muddatli va joriy majburiyatlarga bo‘lib o‘rganiladi. Uzoq muddatli majburiyatlarga uzoq muddatli bank kreditlari, uzoq muddatli qarzlar va shu kabi uzoq muddatli majburiyatlar kiritiladi. Joriy majburiyatlar tarkibiga: mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar, alohida bo‘linmalardan qarz, sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan qarzlar, muddati kechiktirilgan daromadlar, soliqlar va majburiy to‘lovlar bo‘yicha muddati o‘tgan (kechiktirilgan) majburiyatlar, muddati o‘tgan (kechiktirilgan) boshqa majburiyatlar, olingan avanslar, byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar, sug‘urtalash bo‘yicha qarzlar, davlatning maqsadli jamg‘armalariga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar, ta’sischilarga qarzlar, mehnatga haq to‘lash bo‘yicha qarzlar, qisqa muddatli bank kreditlari, qisqa muddatli qarzlar, uzoq muddatli majburiyatlarning joriy qismi va boshqa kreditorlik qarzlari kiradi. Moliyaviy tahlilda birinchi navbatda buxgalteriya balansi ma’lumotlari asosida korxonaning moliyaviy holatiga umumiy baho beriladi. Buning uchun buxgalteriya balansi aktiv va passiv qismlarining moddalari tarkibi va tarkibiy tuzilishi hamda ularning o‘zgarishi tahlil qilib o‘rganiladi. Ya’ni, moliyaviy tahlilda buxgalteriya balansining aktiv va passiv qismlari moddalari, ulardagi umumiy va tarkibiy o‘zgarishlar har bir qism bo‘yicha alohida o‘rganiladi. Moliyaviy tahlil usullaridan foydalanilgan holda buxgalteriya balansi aktiv 129 qismining har bir bo‘limi va moddasi bo‘yicha yil oxiridagi summasini yil boshidagi summasiga, passiv qismining ham har bir bo‘limi va moddasi bo‘yicha yil oxiridagi summasini yil boshidagi summasiga solishtirib, tarkibi bo‘yicha mutloq va nisbiy o‘zgarishlar aniqlanadi. Shu bilan birga, uning tarkibiy tuzilishi ham tahlil qilib o‘rganiladi. Bunda har bir bo‘lim va moddalarning balans jamiga nisbatan salmog‘i aniqlanadi. Shundan so‘ng, yil oxiridagi salmog‘ini yil boshidagi salmog‘iga qiyoslanadi va tarkibiy tuzilishining o‘zgarishi o‘rganiladi. Yuqorida ta’kidlab o‘tilgan qoidaga ko‘ra “Sharq” fermer xo‘jaligini buxgalteriya balansi ma’lumotlari asosida aktiv moddalarini tahlil qilib o‘rganilganda quyidagi ma’lumotlarga ega bo‘lindi (6.1-jadval). Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|