Sahifa: 199 Mavlono Lutfiy lirikasi



Yüklə 0,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/8
tarix19.12.2023
ölçüsü0,67 Mb.
#186615
1   2   3   4   5   6   7   8
199-206

www.pedagoglar.uz
 
44-son 7–to’plam may 2023
Sahifa: 200 
boshlang‘ich tahsildan keyin madrasalarda o‘z davrining dunyoviy va shariat 
bilimlarini chuqur o‘rganadi. So‘ngra esa tasavvuf bobida malaka hosil qilishga 
kirishadi. Bu haqda Alisher Navoiy quyidagilarni qayd etadi: “Mavlono yigitligida 
ulumi zohiriyni takmil qilg‘ondin so‘ngra Mavlono Shahobiddin Xiyoboniy qoshida 
so‘fiya tariqatida ham suluk qilg‘ondur”. Shahobiddin Xiyoboniy o‘z davrining ko‘zga 
ko‘ringan mutasavvuf shayxlaridan bo‘lib, uning “Qur’oni Karim”ga yozgan sharhlari 
ham mavjud edi. Lutfiy ana shu allomadan tasavvuf ta’limini olib, keng va chuqur 
bilim sohibi bo‘lib yetishdi. Lutfiy asarlaridan shu narsa ma’lum bo‘ladiki, u Abu Ali 
ibn Sinoning “Qonun” va “Ash-Shifo” asarlarini chuqur o‘zlashtirilgan.Bo‘lajak shoir 
o‘zigacha bo‘lgan turkiy tildagi adabiyot bilan bir qatorda fors va arab adabiyotlarini 
ham qunt bilan o‘rganadi. Uning Hofiz, Kamol Xo‘jandiy va Nasimiy meroslariga 
ixlosi ayniqsa katta edi. Amir Temur davridan boshlab Xuroson va Movarounnahrda 
ro‘y bergan siyosiy markazlashuv samarasi o‘laroq shakllangan adabiy muhit Lutfiyni 
ham o‘z maydoniga tortdi. Uning g‘azallari og‘izga tushib, mushoira kechalarida 
o‘qiladigan, adabiy suhbatlarning esa mavzusiga aylandi. Oddiy hayot tarziga 
o‘rgangan, darvishlarga xos xokisorlik bilan mo‘tabarlik kasb etgan bu shoirning 
g‘azallari chuqur fikrlarni sodda so‘zlar yordamida yuksak badiiy bo‘yoqlarda ifodalay 
olishi bilan ajralib turar va g‘azallari shu jihati bilan Navoiy va Jomiy kabi adabiyot 
homiylarining diqqat-e’tiborini qozongan ediU garchi o‘z ona tili – turkiy tilda 
yaratilgan g‘azallari bilan mashhurlikka yetishgan bo‘lsa-da, forsiyda ham o‘zining 
shoirlik iqtidori va mahoratini namoyish eta olgan. Lutfiy she’riyat bilan tariqatni
majoz bilan haqiqatni uyg‘unlashtirgan edi. Ammo u so‘nggi nafasigacha shoirlik 
burchi va ilhomiga sodiq qolib, o‘zbek she’riyati xazinasini bir-biridan qimmatli nazm 
durdonalari bilan boyitdi. Shu bilan bir qatorda, shoirlik nechog‘lik “ma’ruf va 
mashhur” bo‘lmasin, “darveshlik tariqini dag‘i ilikdan” (Navoiy) chiqarmagan 
edi.Lutfiyning lirikadagi serqirra ijodi haqida Alisher Navoiy “Majolis un-nafois” 
asarida quyidagilarni yozadi: “Mavlono Lutfiy o‘z zamonasining “malikul-kalom”i 
erdi. Turkiy va forsiyda benazir erdi, ammo turkiyda shuhrati ko‘proq erdi va turkcha 



Yüklə 0,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin