‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

o ‘tkazish,
tashkiliy hujjatlami tuzish singari faoliyatlami kiritish mumkin 
emas. Tarbiyaning mustaqil shakli huquqiy mavzuda bahs yuritish. 
Bunda o‘quvchilaming faolligi, huquqiy mavzular bo‘yicha bilimi, 
qonuniy va noqonuniy xatti-harakatlar to‘g‘risidagi e’tirozlari, u 
yoki bu qonunbuzarlarga nisbatan qarashlari aniqlanadi.
Huquqiy tarbiyaning yana bir shakli bu huquqiy mavzularda 
suhbatlar, huquqiy yo‘naltirish, konferensiyalar, seminarlar va 
hokazolar tashkil etish.
Huquqiy tarbiyada shaxsni hisobga olish.
Huquqiy tarbiyada 
tarbiyalanuvchning shaxsi hisobga olinishi muhim ahamiyatga ega. 
Bunga uning yoshi, u o‘sgan muliit, bilim doirasi (darajasi), fe’I- 
atvori, jinsi, rivojlanishi, kuch-quwati, tuziiishi, va hokazolar 
kiradi.
Maktab yoshigacha bo‘lgan bolalar uchun, masalan, huquqiy 
bilimlar, elementar axloqiy bilimlar bilan uyg‘unlashgan holda 
yo‘naltiriladi. Masalan, kichkintoylarga har bir narsaning nimasi 
yaxshi-yu nimasi yomonligini misollar orqali tushuntirish lozim. 
Aniq vazifalar davlat va huquq masalalari bo‘yicha bilimlar 
tizimini, tushunarli ko4rinishda shakllantirish, davlat organlari va 
tashkilotlarga, huquqqa qonunchilik prinsiplariga, huquqiy majbu- 
riy va umumiy ko‘rinishdagi xulq-atvor shakllarini shaklantirish; 
fuqarolarga har qanday qonunbuzarlikka murosasizlik ruhini 
singdirish; nafaqat o‘zi, balki davlat, jamiyat, boshqa shaxslar 
huquqi va manfaatini himoya qila olish kayfiyatini shakllantirish. 
O'quv jarayonida o‘quvchiiami huquqiy tarbiyalash uslubiyati 
xususiyatlari quyidagilardan kelib chiqadi. Birinchidan, 
0
‘quvchi- 
laming axloqiy tasawurlarini to‘g‘ri shakllantirish, o‘qituvchining 
nafaqat umum tarbiya faoliyati davomida, balki darsda, o‘qitish 
jarayonida ham e’tiborda bo'lish lozim. Ikkinchidan, maktabda 
huquqiy tarbiya jarayonida har bir holatning mohiyatini. aniq, 
ravshan va tushunarli ravishda singdirish 
muhimligini
ta'kidlab 
o‘tish lozim. 0 ‘qituvchi o‘quvchilar ruhiyatida mavzuga katta 
qiziqish uyg‘ota olishi zarur. Uchinchidan, jamiyatda huquqiy 
talablaming mavjudligi va mazmun mohiyati to‘g‘risidagi umumiy
285

---

tasawurdan kelib chiqqan holda vuqori sinflarda o‘quvchiIar 
ongida bilimlar tizimim, hukumat va qonun chiqaruvchi organlar, 
huquq institutlari, huquqiy me’yorlaming rivojlanish asoslari, 
qonuniyatlari, shuningdek, huquq va majburiyatga oid qarorlar 
hamda ulaming bajarilishi xususida ma^lumotlar berib borilishi 
maqsadida muvofiqdir. To‘rtinchidan, huquqiy tarbiya jarayonida 
ba’zi bir qonunlar matnlami o‘qib berish, o‘quvchilarga me’yoriy 
qonunlar muhim moddalarini yozib olishga imkoniyat va vaqt 
berish joiz. Beshinchidan, dars o‘tish jarayonida o‘quvchilarga 
davlat va huquq to‘g‘risida umumiy tushuncha berish, shuningdek, 
huquqiy yo‘nalishlar (yo‘l-yo‘riqlar) ga alohida to‘xtalib o‘tish 
lozim. Oltinchidan, o‘qituvchining ish quroli sifatida unda davriy 
bosma materiallar, oliy majlis sessiyasi huijatlari, farmon va 
qarorlari vazirlar mahkamasi qarorlari hamda Huquqiy me’yoriy 
hujjatlar boiishi kerak.