‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi
Yüklə 65,93 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Bola tug'ilganda beriladigan nafaqa (suyunchi puli).
„Davlat ijtimoiy sug'urta bo'yicha nafaqalami tayinlash va to ia sh tartibi to ‘g‘risidagi N izom “ga ko‘ra: bola tugilgandan so‘ng beriladigan bir martalik nafaqa 0 ‘zbe- kiston Respublikasi hududida belgilangan eng kam oylik ish haqining ikki baravari miqdorida beriladi; ish haqiga koefTitsiyent qoilan ilad ig an tum anlarda nafaqa ushbu koeffitsiyentlami hisobga olgan holda belgilanadi; ishlayotgan ayollarga hamda ishlab chiqarishdan ajralgan holda oliy, o ‘rta maxsus, kasb-hunar ta iim i m uassasalarida tahsil olayotgan ayollarga bola tugilganda beriladigan bir martalik nafaqa tegishlicha ish yoki o ‘qish joyidan to ian ad i; bolaning onasi ishlamaydigan va o'qimaydigan hollarda nafaqa bolaning ishlaydigan yoki ishlab chiqarishdan ajralgan holda o ‘qiydigan otasi yoki ota-ona o'm ini bosuvchi shaxslarga to ia - nadi; ishlamaydigan va o ‘qimaydigan ota-onalarga bola tugilganda nafaqa B udjetdan tash q ari Pensiya ja m g ‘arm asin in g tu m an (shahar) boiim lari tom onidan tayinlanadi va to ian ad i; 1 2 6 www.ziyouz.com kutubxonasi farzandlikka olingan bolalarga bola tug'ilganda beriladigan bir martalik nafaqa umumiy asoslarda beriladi; agar ayol homiladorlik bo'yicha ta'til davrida ishdan bo‘shab, shu davr mobaynida homiladorlik va tug‘ish bo'yicha nafaqa olgan bo‘lsa, bir martalik nafaqa umumiy asoslarda beriladi; bola o‘lik tug‘ilgan hollarda nafaqa to ‘lanmaydi. 4. Q o ‘shimcha dam olish kuni uchun nafaqa. 0 ‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 230-moddasiga ko‘ra: Nogiron bolasini tarbiyalayotgan ota-onaning biriga (vasiyga, homiyga) bola o ‘n olti yoshga to'lgunga qadar davlat ijtimoiy sug'urtasi mablag‘lari hisobidan bir kunlik ish haqi miqdorida haq toMagan ham da oyiga q o ‘shim cha bir dam olish kuni beriladi. Ishlayotgan o ta-o n an in g biri (vasiy, hom iyning) nogiron bolani tarbiyalayotganligi haqida bergan arizasi ham da uni tasdiqlovchi hujuat asosida ish beruvchi buyruq chiqaradi va ushbu huquqdan foydalanayotgan ota yoki ona (homiy, vasiy) bilan kelishib, har oyning aniq sanasida bir kun qo'shim cha dam olish kuni berilishi belgilanadi. Nogiron bolalarni tug'uruq boMimlari (chaqaloqlar, bolalar uylari)dan farzandlikka olgan shaxslarga ham ushbu nafaqa tayinlanaveradi. 5. Dafh etish marosimi uchun beriladigan nafaqa. 0 ‘zbekiston R espublikasi M eh n at kodeksining 288 -m o d d asig a m uvofiq: Sug'urta qilingan xodim yoki uning oila a'zosi vafot etganda qonun hujjatlarida belgilangan miqdorda va tartibda dafn etish marosimi uchun nafaqa toManadi. „Davlat ijtimoiy sug'urtasi bo'yicha nafaqalami tayinlash va toMash tartibi to ‘g‘risidagi N izom “ hamda 0 ‘zbekiston Respub- Iikasi Vazirlar M ahkam asining 2011-yil 14-iyundagi 174-sonli qarori bilan tasdiqlangan „D afn etishga nafaqa tayinlash va toMash tartibi to ‘g‘risida N izom “da mazkur nafaqani tayinlash asoslari, shartlari, tartibi bu nafaqani olish huquqiga ega boMgan shaxslar doirasi belgilab berilgan. N izom ning 5-bandiga ko‘ra „N afaqa m arhum ning eriga (xotiniga), ota-onasiga, farzandlariga va boshqa qarindoshlariga yoki m arhum ning qonuniy vakiliga, bunday shaxs boMmagan taqdirda esa — dafnni amalga oshirish majburiyatini zimmasiga olgan boshqa shaxsga tayinlanadi va to ‘lanadi“ . 1 2 7 www.ziyouz.com kutubxonasi Dafn etish m ajburiyatini zimmasiga olgan shaxs deganda marhumning eri (xotini), ota-onasi, farzandlari va boshqa qarin- doshlari yoki qonuniy vakili, bunday shaxslar bolm agan taqdirda esa — dafn etish majburiyatini zimmasiga olgan boshqa jismoniy shaxslar nazarda tutiladi. M arhum harbiy xizmatchilar, harbiy yig‘inlarga chaqirilgan fuqarolar, ichki ishlar organlarining harbiy xizmatni o ‘tashda (harbiy yig‘inlar), ichki ishlar organlaridagi xizmatni o ‘tashda vafot etgan xodimlarga yoki tinch davrda jarohat (yaralanish, ja ro h a t, kontuziya) natijasida vafot etgan xodim larga, shu- ningdek, xizmatda b o ‘lishning cheklangan yoshiga toMgandan keyin, salomatligining holatiga ko‘ra yoxud tashkiliy-shtat tadbirlari munosabati bilan harbiy xizmatdan yoki ichki ishlar organlaridagi xizm atdan bo'shatilgan m arhum fuqarolar m azkur N izom da nazarda tutilgan tartibda emas, balki tegishli marhum harbiy xizmatni (harbiy yig'inlarni) o'tagan, ichki ishlar organlarida xizmat qilgan vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralar mablag'lari hisobiga amalga oshiriladi. Dafn etish nafaqasi fuqarolarga quyidagi hollarda tayinlanadi va tolanadi: a) davlat pensiyasi oluvchi pensioner; b) davlat ijtimoiy nafaqasini oluvchi fuqaro; d) xodim yoki uning qaramog'idagi oila a'zosi; e) bola hayotining birinchi haftasi mobaynida vafot etganda yoki o ‘lik bola tug‘ilganda (perinatal o ‘lim); f) ish bilan band b o ‘lgan yoki band boMmagan shaxs, fuqarolaming ayrim toifalariga tegishli boMgan shaxs yoki bola vafot etgan taqdirda. Dafn etish majburiyatini zimmasiga olgan va m arhum ning dafn etilishini tashkil etgan yuridik shaxslarga nafaqa toManmaydi. Nafaqa — unga boMgan huquq yuzaga kelgan kundan boshlab 6 oy mobaynida murojaat qilish mumkin va ushbu muddatning uzrli sabablarsiz o 'tk azib yuborilishi nafaqa olishga boMgan huquqning barham topishiga olib keladi. Pensioner vafot etgani taqdirda u olishi lozim boMgan va pensioneming vafoti munosabati bilan olinmay qolgan pensiya puli meros tarkibiga kiritilmasdan boquvchisini yo'qotganlik pensiyasi bilan ta’minlanadigan shaxslarga toManadi. Ota-onasi, eri (xotini), shuningdek, pensioner bilan vafot etgan kunigacha birgalikda yashagan oila a'zolari bu pulni boquvchisini yo'qotganlik pensiyasi 128 www.ziyouz.com kutubxonasi bilan ta'minlanadiganlar doirasiga kirmaganlari taqdirida ham olish huquqiga ega boMadilar. Pensioner vafot etgan oy uchun olinmay qolgan pensiya puli ko'rsatib o ‘tilgan oila a'zolariga oyning u vafot etgunga qadar o ‘tgan kunlari uchun to ‘lanadi. Oilaning bir necha a'zosi murojaat etgan taqdirda pensiyaning ularga tegishli summasi ulaming o ‘rtasida teng taqsimlanadi. Pensioner vafot etgan taqdirda uning oilasiga yoki pensio- nerning dafn marosimini o ‘tkazgan shaxsga ikki oylik pensiya miqdorida, lekin eng kam oylik ish haqining ikki hissasidan oz boMmagan miqdorda dafn etish nafaqasi to‘lanadi. Ko‘rsatib o‘tilgan pullar, ulami olish uchun pensioner vafot etganidan keyin 6 oy ichida murojaat etilsa, nafaqa to‘lanadi: — davlatdan ijtimoiy nafaqa oluvchi fuqaro; xodim yoki uning qaramog'idagi oila a'zosi; bola hayotining birinchi haftasi mobaynida vafot etganda yoki o‘lik bola tug‘ilganda (perinatal o ‘lim ); ish bilan band boMgan yoki band boMmagan shaxs, fuqarolaming ayrim toifalariga tegishli boMgan shaxs yoki bola vafot etgan taqdirda dafn etish majburiyatini zimmasiga olgan shaxsga eng kam oylik ish haqining uch baravari m iqdorida nafaqa toManadi. Xodim yoki uning qaram og‘idagi oila a'zosi vafot etgan taqdirda nafaqa uni tayinlagan tashkilot tom onidan toManadi, keyinchalik ko‘rsatib o ‘tilgan sarf-xarajatlar qonun hujjatlariga muvofiq 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Budjetdan tashqari Pensiya jam g'arm asi mablagMari hisobiga qoplanadi. lsh haqiga tum an koeffitsiyenti belgilangan tum anlarda va joylarda nafaqa miqdori tuman koefhtsiyentlari hisobga olinmasdan belgilanadi. N afaqa qonun hujjatlarida belgilangan tartib d a ishonchnoma bo‘yicha toManishi mumkin. Nafaqa tayinlash to‘g‘- risidagi ariza marhumning yashash joyidagi Pensiya jamg‘armasi boMimiga beriladi. Dafn etish majburiyatini zimmasiga olgan shaxsning quyidagi hujjatlar ilova qilingan holda berilgan arizasi nafaqa toMash uchun asos hisoblanadi: — FH D Y organi to m o n id an berilgan oMim t o ‘g ‘risidagi guvohnoma nusxasi va oMim to ‘g‘risidagi m a'lum otnom aning asl nusxasi. 0 ‘lik bola tugMlganda yoki bola hayotining birinchi haftasi mobaynida vafot etgan taqdirda (perinatal oMim) qonun hujjat- 9 — Ijtimoiy ta'm inot huquqi 129 www.ziyouz.com kutubxonasi larida belgilangan tartibda berilgan perinatal o ‘lim to ‘g‘risidagi ma'lum otnom aning asl nusxasi; — ariza beruvchining pasporti nusxasi; — o‘lik bola tug'ilganda yoki bola hayotining birinchi haftasi m obaynida vafot etgan taqdirda perinatal o ‘lim t o ‘g ‘risidagi m a'lum otnom a belgilangan tartibda ikki nusxada rasmiylashtiriladi. Nafaqa tayinlash rad etilgan taqdirda Pensiya jam g'arm asi bo‘limiga murojaat qilingan kunda, rad etish sabablari va qabul qilingan qaror yuzasidan shikoyat qilish tartibi ko'rsatilgan, ariza beruvchi taqdim etgan barcha hujjatlaming asl nusxalari ilova qilingan holdagi bildirishnomani ariza beruvchining qo‘liga beradi yoki unga pochta orqali jo'natadi. Ariza beruvchi nafaqa tayinlash yoki nafaqa tayinlashni rad etish to ‘g‘risidagi qaror yuzasidan bevosita sudga yoki Pensiya jamg'armasi bo‘limining yuqori organiga shikoyat qilishi mumkin. Xodim yoki uning qaram og‘idagi oila a ’zosi vafot etgan taqdirda nafaqa tayinlash to‘g‘risidagi ariza tashkilot ma'muriyatiga beriladi. N afaqa xodim ning asosiy ish joyi b o ‘yicha tashkilotning ijtimoiy sug'urta komissiyasi (keyingi o'rinlarda komissiya deb ataladi) tom onidan tayinlanadi. Komissiyaning tarkibi va raisi tashkilot rahbarining buyrug‘i bilan tasdiqlanadi. Komissiyalar bo ‘lmagan tashkilotlarda nafaqa tashkilot rah- barining buyrug'i bilan bunday vakolat berilgan shaxs tom o- nidan tayinlanadi. Nafaqa tayinlashni so‘rab ish bem vchiga berilgan arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilingan holda berilgan ariza nafaqa tayinlash uchun asos hisoblanadi: a) qonun hujjatlarida belgilangan tartibda FH D Y organi tom onidan berilgan o ‘lim to ‘g‘risidagi guvohnom a nusxasi va o ‘lim to ‘g‘risidagi maMumotnomaning asl nusxasi; b) xodimning qaramog‘idagi oila a'zosi vafot etgan taqdirda — fuqarolarning o ‘zini o ‘zi boshqarish organi maMumotnomasi yoki marhumning xodim bilan qarindoshligi darajasini tasdiqlay- digan hujjat (tug‘ilish haqidagi guvohnoma, nikoh to ‘g‘risidagi guvohnoma va boshqalar); d) ariza bemvchi pasportining nusxasi. Tashkilotda, uning rahbariyati tasdiqlaganidek, m ablag‘lar yo'qligi yoki yetarli emasligi tufayli nafaqa to‘lash mumkin bo‘l- magan, shuningdek, nafaqa tayinlash uchun murojaat qilingan 130 www.ziyouz.com kutubxonasi muddat mobaynida tashkilot tugatilgan taqdirda nafaqa Pensiya jam g‘armasi bo‘limi tom onidan tayinlanadi. Nafaqaning asossiz va noqonuniy to ‘lanishi holatlari aniqlan- gan taqdirda ariza beruvchiga to ‘langan nafaqa summasi sud tartibiga ko‘ra undiriladi. Ana shunday holatlarni bartaraf etish maqsadida fuqarolar o'rtasida qonunchilik targ'ibotini kuchaytirish, fuqarolarimizga o‘z h a q -h u q u q la ri va uning am alga o sh irilish j h aq id a kerakli m a'lu m o tlarn i berish, ularning huquqiy bilim va saviyalarini oshirish ustida muntazam ish olib borish dolzarb vazifalardan ekanini qayd etishni lozim deb o ‘ylaymiz. Dafn etish marosimi uchun nafaqa xodim yoki uning qara- mog'ida bo'lgan quyidagi oila a’zolari vafot etganda beriladi: a) turm ush o ‘rtog‘i; b) 18 yoshga to ‘lmagan yoki vaqtincha mehnatga qobiliyatsiz (yoshidan qat'i nazar) bolalari, aka-ukalari va opa-singillari; d) ota-onasi; e) bobosi yoki buvisi. Yashash uchun mustaqil rnablag1 manbayiga ega bo'lgan (ish haqi, pensiya, stipendiya oluvchi, shirkat xo‘jaligining mehnatga qobiliyatli a ’zolari hisoblanuvchi va hokazo) oila a'zolari qara- mog‘ida turgan deb hisoblanmaydi. Xodim vafot etganda dafn etish marosim i uchun nafaqa uning oila a ’zolariga yoki dafn o ‘tkazishni o ‘z zimmasiga olgan shaxslarga beriladi. Oilaning vafot etgan a'zosini dafn etish marosimi uchun nafaqa ishlovchi xodimga beriladi. Ayolning hom ilasi tushgan hollarda dafn etish m arosim i uchun nafaqa berilmaydi. Dafn etish m arosim i uchun nafaqa eng kam oylik ish haqining uch baravari miqdorida beriladi. Ishlam aydigan pensioner vafot etgan taqdirda dafn etish marosimi uchun nafaqa uning oilasiga yoki pensioneming dafn marosimini o ‘tkazgan shaxsga ikki oylik pensiya miqdorida, lekin eng kam oylik ish haqining ikki hissasidan kam b o ‘lmagan miqdorda, ijtimoiy ta'm inot bo ‘limi tom onidan to ‘lanadi. Ish haqiga rayon koeffitsiyenti belgilangan joylarda dafn etish marosimi uchun nafaqa miqdori ishlab chiqarish bilan bogliq bo'lm agan tarm oqlar uchun beriladigan tum an koeffitsiyentini hisobga olgan holda aniqlanadi. 131 www.ziyouz.com kutubxonasi Muddatli harbiy xizmatga chaqirilgan xodim yoki uning oila a'zosi vafot etgan taqdirda dafn etish marosimi uchun nafaqa, agar unga so‘nggi ish haqi toMangan kundan bir oydan ko‘p vaqt o‘tmagan bo‘lsa beriladi. Oliy, o ‘rta maxsus, kasb-hunar ta'limi muassasalarida, tahsil olayotgan shaxslar, shuningdek, ulaming oila a'zolari vafot etgan taqdirda, dafn etish marosimi uchun nafaqa umumiy asoslarda to ‘lanadi. M aktablar, kurslarning (kadrlar malakasini oshirish, qayta tayyorlash va tayyorlash bo ‘yicha), shuningdek, malaka oshirish institutlari o ‘quvchilari va tinglovchilari yoki ularning oila a'zolari vafot etganda, agar ular kurslarga, m aktablarga, institutlarga korxona to m o n id an yuborilgan boMsalar va ularning o ‘qish davridagi ish haqi to ‘la yoki qisman saqlanib qolgan bo‘lsa, dafn etish marosimi uchun nafaqa umumiy asoslarda beriladi. Yüklə 65,93 Kb. Dostları ilə paylaş:
|