515
mashqlarni esa mustaqil ravishda bajarishiga asoslangan. Har bir bolaga uning
individual xususiyatlaridan kelib chiqqan holda yondoshiladi. Bola o‘zi
mustaqil ravishda materiallarni tanlaydi
va dars vaqtini belgilaydi, ya’ni
individual tarzda shakllanib boradi. Bu usulning asosiy maqsadi, bolaga o‘z
individual qobiliyatlarini namoyon qilish istagini uyg‘otishdir. Montessorining
usuli boshqa erta ta’lim usullaridan tubdan farq qiladi. U bolaga o‘z qilgan
xatolarini topib ularni to‘g‘irlash huquqini beradi. O‘qituvchining vazifasi esa
bolani mustaqil
harakatlanishga undash, o‘qitish emas. Usul yordamida
bolaning mantiq va ijodiy tafakkuri ortadi, diqqat–e’tibori, xotira, nutq,
tasavvur etish, motorikasi rivojlanadi.
Undan tashqari, Montessori uslubi
kollektiv bilan o‘yin va mashg‘ulotlarga ham alohida e’tibor qaratadi, bu esa
bolada boshqalar bilan o‘zaro munosabatga kirishish,
maishiy faoliyatini
yo‘lga qo‘yish va shu bilan birga o‘z mustaqil fikriga ega bo‘lish layoqatini
rivojlantiradi.
Bu-
barcha o‘rganuvchilarni teng
xuquq asosida ular qobiliyatlimi yoki
qobiliyatsizmi
birgalikda maktabgacha
ta’lim muassasalarida, maktablarda va
barcha ta’lim muaassasalarida
birgalikda ta’lim olishni anglatadi.
Inklyuziv ta’lim bu - hamma o‘qiy
oladigan maktablarda bolalarni tengdoshlari bilan maxsus ta’lim
ehtiyojlariga qaramasdan birgalikda o‘qitish jarayonidir .
Shunga
qaramasdan maktablarda shu kabi bolalarni birgalikda o‘qitish masalasi
xali ham turli xil milliy va xalqaro forumlarda katta bahs va
munozaralarga sabab bo‘lib kelayotgan muammodir. Inklyuziv
xali ham
qizg‘in bahslarga sabab bo‘ladigan qiyin va ziddiyatli muammoligicha
qolib kelyapti. Inklyuziv tushunchasi haqida juda katta noaniqliklar
mavjud. Qayerda siyosat va amaliyot birinchi bo‘lishi haqida so‘z
yurituvchi ishonarli faktni ta’minlab beruvchi ilmiy asosni topish qiyin.
Bu yo‘lda ba’zi bir maktablar darsga qatnasha
olmasliklari ularning
umumiy natijalariga yomon ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan
o‘quvchilarni saqlab qolishga norozilik bildirishyapti. Bir biridan farq
qiluvchi ehtiyojlarga nisbatan ta’limda o‘sib kelayotgan xarakat mavjud
va bu xarakat inklyuziv ta’lim falsafasi
bilan mos tushmaydiganga
o‘xshayapti.
Dostları ilə paylaş: