O’zbek ozi bilim soh Ta’lim so Ta’lim y kiston tos iq-ovqa yo hasi ohasi yo’nalishi respub shkent at mah og’LA

Uch silindrli o‘tasovutkich (29-rasm) 
O‘tasovutgich ketma-ket ishlaydigan uchta bir xil 
issiqlik almashgich silindrlardan tashkil topgan. U quyidagi asosiy qismlarga ega: (1) stanina 
yuritmasi bilan, sovituvchi (2) silindrlar bloki, emulsiya kiruvchi patrubka 5, issiq suv uchun 
patrubka va ammiakli (3) sovutish sistemasi. 
Aylanish yo`nalishi 
30 – rasm. O‘ta sovutgichni silindrini sxemasi 
Silindrlar stanina ustiga o‘rnatilgan bo‘lib, har 
biri (30-rasm) izolyasiya (8)li “truba ichida 
truba” tipidagi issiqlik almashtirgich apparati 
(4) dan iborat. Birinchi ichki truba (2) ishchi 
kamera hisoblanib, unga ichi bo‘sh val (5) 
joylashtirilgan. Val ichiga harorati 50
0
C 
atrofida bo‘lgan issiq suv beriladi. Val (5) ga 
butun uzunligi bo‘ylab bir-biriga qarama-
qarshi joylashgan 12ta pichoqlar 
mahkamlangan. 
Pichoqlar qo‘zg‘aluvchan bo‘lib, ular 
gorizontal va vertikal yo‘nalishlarda siljishi 
mumkin.
Val 500 ayl/min tezlik bilan aylanadi. Birinchi (2) va ikkinchi (6) trubalar orasida bug‘latish 
kamerasi mavjud bo‘lib, unga sovutuvchi agent (ammiak) uchun tarnov (3) joylashtirilgan. 
Ammiakning bug‘lanishi natijasida margarin emulsiyasi soviydi va truba (2) ning ichki yuzasida 
kristallanadi. Hosil bo‘layotgan kristallar pichoq (7) bilan devordan ajratiladi. 
Uchinchi silindrdan chiqayotgan sovutilgan margarin emulsiyasining harorati 12÷13
0
C 
bo‘ladi. Uchsilindrli o‘tasovutkichining ishlab chiqarish quvvati 2,5-2,8 t/soat. 

---

78
MARGARIN ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIK SXEMALARI 
 
Reja: 
A1 – JLU liniyasida margarin olish texnologiyasi. Quyma margarin ishlab chiqarish. 
Qandolatchilik, oshpazlik, va nonvoylik yog‘larni ishlab chiqarish. Margarin mahsulotlarni saqlash 
va tashish. 
Sut qabul qilish va qayta ishlash. Margarin zavodiga sut, sut zavodlaridan avtotsisternalarda 
keltiriladi. Avtotsisternalardagi sut qabul qiluvchi rezevuarga quyiladi va u erdan nasos orqali 
tarkibidagi mikroorganizmalar va fermentlardan tozalash uchun yuqori haroratli plastinkali 
posterizatorga beriladi. Pasterizatsiyalangan sut ivitish vannaga kelib tushadi. 60-80
o
ternergacha 
ivitilgan sut margarin sexiga beriladi. 
Rafinatsiyalangan, dezodoratsiyalangan o‘simlik moylari, tabiiy va gidrogenlangan yog‘lar 
margarin zavodlariga qabul qilinadi 1,2,3,4 chi rezervuarlarda saqlanadi. Komponentlarni retseptura 
bo‘yicha dozalash og‘irligi bo‘yicha avtomat tarozi 12da amalga oshiriladi.
Margarin komponentlari emulgator, ozuqa bo‘yog‘i dezodoratsiyalangan o‘simlik moyida 
eritiladi. Aralashtirgichli quti 5da emulgator dezodoratsiyalangan moy bilan aralashtirilib 12chi 
taroziga beriladi. 6chi va 7chi aralashtirgichda eritilgan tuz va shakar eritmasi 13chi suv va sut 
fazasi uchun taroziga kelib tushadi. SHu taroziga 8chi pasterizatordan sut kelib tushadi. 12 va 13chi 
tarozida tayrlangan komponentlar aralashtirgichlar 14 va 15ga beriladi. Aralashtirgichlarda dag‘al 
emulsiya xosil qilinadi.
Bu emulsiya o‘z oqimi bilan satx rostlovchi bak 16ga tushadi va u erdan yuqori bosimli 
nasos 17ga beriladi. Nasos emulsiyani votator 18 ga atm.bosimda xaydab beradi. Votatorda 
emulsiya 15-18
o
С
gacha sovutiladi. Sovutilgan emulsiya 19 sig‘imga yig‘iladi taqsimlovchi uskuna 
20 yordamida ikkita oqimga taqsimlanadi va qadoqlovchi uskunaga uzatiladi. 
Agar tayyorlangan mahsulot talabga javob bermasa qayta ishlash uchun tayyor emulsiya 
uchun mo‘ljallangan bak 16 ga qaytarib beriladi. 
Uzluksiz ishlaydigan avtomatlashtirilgan liniyalarning ko‘pchiligining unumdorligi soatiga 
2,5 t ga teng. Ba’zi bir zavodlarda quvvati soatiga 5 t ga teng bo‘lgan yuqori unumdorli liniyalar 
o‘rnatilgan. U yerda 4-silindrli sovutgichlar qo‘llaniladi va me’yorlash, me’yorlovchi nasoslar 
yordamida xajmiy usul bilan bajariladi. Bu liniyalarda uchta aralashtirgichlar o‘rnatilgan.