5 mavzu gnoseologiya – bilish falsafasi bilishning mazmun va mohiyati bilish nazariyasining predmeti. «Gnoseologiya»

Kundalik amaliy bilim.
Tabiat haqida, shuningdek odamlarning o’zlari, ularning yashash 
sharoiti, ijtimoiy aloqalari va hokazolar to’g’risida elementlar bilimlar beruvchi kundalik-amaliy 
bilimlar bilishning tarixan eng birinchi shakli hisoblanadi. Bilishning bu shakli kundalik hayot, 
odamlar amaliy tajribasidan kelib chiqqan. SHu asosda olingan bilimlar garchi mustahkam 
bo’lsa-da, biroq tartibsiz, tarqoq xususiyatga ega bo’ladi, ma’lumotlar, qoidalar va shu 
kabilarning oddiy majmuini tashkil etadi. Kundalik bilish sohasi juda rang-barang. U sog’lom 

---

fikr, e’tiqodlar, belgi-alomatlar, shaxsiy tajribadan chiqarilgan dastlabki xulosalar, ularning 
an’analar, rivoyatlar, o’gitlar va hokazolarda ifodalangan ko’rinishlari, intuitiv ishonch, sezgilar 
va shu kabilarni o’z ichiga oladi.
Kundalik bilim
– bu har xil faoliyat shakllari – jumladan ishlab chiqarish faoliyati, estetik 
faoliyat, siyosiy faoliyat va hokazolarning ta’sirida shakllanadigan turmush bilan bog’liq 
tushunchalar majmui avlodlar to’plagan jamoa kollektiv tajribasi mahsuli hisoblanadi.
SHaxsiy 
darajada kundalik bilim muayyan shaxsning emotsional kechinmalari va o’z hayot 
tajribasini anglab yetishi bilan bog’liq. Inson dunyoni nafaqat ilmiy o’rganish, balki o’z hayoti, 
kundalik amaliyotida o’zlashtirish jarayonida ham tushunib yetadi. Bunday o’zlashtirishning 
universalligini hozirgi zamon nemis faylasufi Gadamer «dunyoni sinash» deb nomlagan. 
Kundalik bilim zamirida odamlar faoliyatining rang-barang shakllari yotadi. Bu faoliyat turlari 
urf-odatlar, rasm-rusumlar, bayramlar, marosimlar, jamoa harakatlari (o’yin, raqs va h.k.), 
axloqiy qoidalar va taqiqlar bilan tartibga solinadi. Ular odamlarni jamoaviy ijtimoiy, madaniy 
tajribaga jalb etish vositalari bo’lib xizmat qiladi, odamlarning tabiatga va bir-biriga 
munosabatini tartibga soladi, yangi bilimlarning shakllanishiga xizmat qiladigan boshlang’ich 
bilim sifatida amal qiladi.