Quliyev Fərəc İbrahim oğlu

Aqrar və əyalət siyasəti barədə

- Düşünürük ki, milli iqtisadiyyatımızın rəqabət qabiliyyətli olması,

öz ayağı üzərində durması, ərzaq təhlükəsizliyimizin təmin olunması

üçün ölkəmizin aqrar sahəsinə xüsusi bir diqqət yetirilməlidir. Ölkəmiz

aqrar   sənaye   ölkəsidir   və   daha   çox   ağırlıq   aqrar   hissəsindədir.   Biz

həmişə   bu   məsələyə   münasibətdə   bildirmişik   ki,   bizim   ölkəmizdə

əsasən ərzaq təhlükəsizliyi öz hesabımıza olmalıdır. Qeyri neft sektoru

o səviyyədə inkişaf etməlidir ki, həm yeni iş yerləri açılsın, əyalətlər

inkişaf etsin, urbanizasiyaya son qoyulsun və s. Biz düşünürük ki, bunu

təkcə kənd adamları öz hesabına edə bilməzlər. Hər halda dövlətin bir

təməl rolu vardır. O, bu məsələləri tənzimləməlidir və bazarda rəqabət

məsələlərini   də   öz   nəzarətində   saxlamalıdır.   Mən   nəyi   nəzərdə

tuturam?   Bugün   elə   bir   vəziyyət   yaranıb   ki,  Azərbaycan   kəndlisinin

istehsal   etdiyi   məhsullar   öz   əlindəcə   qalıb   xarab   olmağa   başlayır.

Bazara çıxara bilmir. Ona bununla bağlı ya şərait yaradılmır və yaxud

da   kənardan   gələn   məhsullarla   süni   şəkildə   yaradılmış   rəqabətdə

məğlub olur. Burada gömrüyün xüsusi bir şəkildə xidmətləri vardır. Mən

bunu Milli Məclisdə də qaldırmışam ki, Azərbaycan gömrüyündə əgər

59

---

avtonom tariflər tətbiq olunarsa, mövsümi şərtlərlə ölkəyə gələn bəzi

məhsulları Azərbaycanın istehsal etdiyi məhsularla rəqabətdə kənarda

qoymaq   mümkündür.   Həm   onda   kəndlinin   bir   malı   istehsal   etməyə

marağı   olar,   həm   də   bizim   valyutamız   kənara   axmaz.   Keçən   il

Azərbaycana   8   milyard   manat   civarında   gələn   istehlak   mallarının

demək olar ki, hamısı Azərbaycanda ya istehsal olunur ya da istehsal

olunmaq   imkanları   vardır.  Amma,   biz   8   milyard   manatımızı   kənara

atırıq.   Nəyin   hesabına   atırıq?   Monopolislərin   o   məhsulları   bura

gətirməsi və burda öz məhsullarını satması hesabına. Həm də eyni

adlı məhsulların əyalətlərdə qalıb sıradan çıxması bahasına.

İndi   deyəcəyim   misallar   bəlkə   də   çox   bəsit   misallar   olacaqdır,

amma   insanlar   bunu   hər   gün   yaşayırlar.   Məsələn,   Göyçayda   nar

yetişdirilir, sonra topdan 5-10 qəpiyə satıla bilmir. Bu kimi səbəblərdən

insanlar fermer təsərrüfatından uzaqlaşırlar. Amma şəhər sakinləri narı

bazardan   od   qiymətinə   almağa   məcbur   qalırlar.   Yaxud   da   Balakən

zonasında   badımcan   tonlarla   qalıb   çürüyür,   atırlar,   şəhərə   gətirmək

imkanları yoxdur, amma paytaxtda baha qiymətə şəhər əhalisi almağa

məcburdurlar. Daha doğrusu məhkumdurlar. Yəni, bu məsələlərə biraz

baxmaq   lazımdır   və   hesab   edirəm   ki,   bir   dövlət-bazar-cəmiyyət

tənzimlənməsi   olmalıdır.   Bir   iş   birliyi   olmalıdır   ki,   bu   məsələlərə

yanaşmada kəndlinin, əyalətdə olan insanların bütün o istəyini həyata

keçirə   bilməsinə   şərait   yaratmaq   mümkün   olsun.   Burada   həm

istehlakçının,   həm   də   istehsal   edən   adamın   xeyrinə   olan   addımlar

atmaq mümkündür.

Hər halda çıxış yolu yox deyildir. Mən hesab edirəm ki, vəziyyəti

dəyişmək   lazımdır.   O,   əyalətlərdə   yaşayan   insanlar   üçün   çox   kiçik

addımlar   atmaqla   onların   çox   böyük   addımlarına   stimul   vermək

imkanları vardır. Orada adicə soyuducu anbarların yaradılması, emal

zavodlarının   tikilməsi,   insanların   müəyyən   qədərinin   vergilərdən,   bir

müddət   üçün   kommunal   xərclərdən   azad   olunması   və   başqa

stimullarla insanların əyalətlərdə daha ciddi şəkildə fəaliyyətini təmin

etmək   mümükündür,   amma   bütün   bunlar   üçün   bir   siyasi   iradəyə

ehtiyac vardır. 

***