245
Diafragma relaksatsiyasi – diafragmaning yupqalashishi oqibatida unga
yaqin joylashgan qorin bo’shlig’i a’zolarining ko’krak bo’shlig’iga qarab
surilishi nazarda tutiladi. Bu holatda diafragma yopishadigan chetlari odatdagi
joyda qoladi. Relaksatsiyaning tug’ma (diafragma mushaklarining to’liq o’sib
etilmaganligi yoki aplaziyasi zamirida) va orttirilgan (aksariyat diafragmal nerv
shikastlanishi natijasida) turlari tafovutlanadi.
Diafragmaning butun gumbazi zararlanib ko’krak qafasiga surilgan bo’lsa,
relaksatsiya to’liq va uning biror bo’limi (chegaralangan bo’limi)
yupqalashganda
qisman
bo’lishi
mumkin.
Diafragma
relaksatsiyasida
zararlangan tomondagi o’pkaning ezilishi va ko’ks oralig’ining qarama-qarshi
tomonga surilishi ro’y beradi, me’da yoki ichakning ko’ndalang va uzunasiga
buralishi yuz berishi ehtimoli ham bo’ladi.
Klinik manzarasi. Chegaralangan o’ng tomonlama relaksatsiyada belgilar
diafragmal churradagi singari bo’ladi. Churraning darvozalari yo’qligi hisobiga,
bu holatda qisilib qolish xavfi bo’lmaydi. Diagnoz – qorin bo’shlig’i
a’zolarining ko’krak qafasining tegishli yarmiga surilishi, o’pkaning ezilishi,
ko’ks oralig’i a’zolarining surilish belgilari asosida qo’yiladi. Rentgenologik
tekshirish diagnozni tasdiqlaydigan asosiy usul hisoblanadi. Ko’krak qafasiga
surilgan a’zolar ustidan diagnostik pnevmoperitoneum qo’yilganda diafragma
soyasi aniqlanadi.
Davolash. Aniq ifodalangan klinik simptomlar bo’lganda jarrohlik usulida
davolash zarur bo’ladi. Operatsiya surilgan qorin bo’shlig’i a’zolarini normal
holatga keltirish va yupqalashgan diafragmaning dublikaturasini hosil qilish
yoki uni polivinilalkogol, teri-mushak laxtaklari yordamida plastika qilishdan
(mustahkamlash) iborat.