Xirurgik kasalliklar



Yüklə 10,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə99/363
tarix02.01.2022
ölçüsü10,99 Mb.
#1636
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   363
Diagnostikasi.  Feoxromotsitomani  aniqlashda  klinik  ko’rinishi  bilan  bir 

qatorda  siydikda  katexolaminlar  kontsentratsiyasi  tekshirishga  asosiy  o’rin 

beriladi  (sutkali  yoki  krizdan  keyin  qilingan).  Siydikda  ikkala  gormonlar 

kontsentratsiyasining  bir  vaqtning  o’zida  oshishi  o’smaning  buyrak  usti  bezi 

ustida  joylashuviga  bir  muncha  hosdir.  Noradrenalinning  kontsentratsiyasi 

adrenalinga  nisbatan  yuqoriroq  bo’lsa,  o’sma  buyrak  usti  bezidan  tashqarida 

joylashuvi  uchun  hosdir.  Amaliyotda  siydikda  adrenalin  va  noradrenalindan 

tashqari,  vanilil-mindal  kislota  miqdori  aniqlanadi.  Bu  kislota  ikkala  gormon 

metaboliti  hisoblanadi  va  uning  siydikdagi  kontsentratsiyasi  adrenalin  va 

noradrenalin  kontsentratsiyasidan  bir  necha  o’n  marta  oshadi.  O’smaning 

o’lchamlari  katta  bo’lganligidan  ularni  UTT  va  KT  da  osonlikcha  topish 

mumkin (34a, b-rasm). 

 

        


   

 

 



                             a                                                          b 

34-rasm. Buyrak usti bezi feoxromotsitomasi. 

a) kompyuter tomogramma;  b) makropreparat. 

 



 

130 


Feoxromotsitoma  faqat  xirurgik  usul  bilan  davolanadi.  Bemorlarga 

adrenalektomiya  operatsiyasi  bajariladi  –  o’sma  (feoxromotsitoma)  buyrak  usti 

bezi bilan birga olib tashlanadi. 

 

Buyrak usti bezlarining boshqa kasalliklari orasida endogen giperkortitsizm 



simptomokompleksini ko’rsatib o’tish lozim. Uning patogenezi bo’yicha har xil, 

biroq  kasallikning  klinik  belgilari  bo’yicha  o’xshash  bo’ladi.  O’xshash  klinik 

manzarasi  glyukokortikoid  gormonlar,  avvalo  kortizolning  ortiqcha  miqdorda 

ishlanishiga  bog’liq.  Itsenko-Kushing  sindromi  va  Itsenko-Kushing  kasalligi 

(o’smasiz turi) farq qilinadi. Itsengo-Kushing sindromi buyrak usti bezi qobig’i 

tutamli  (dasta)  sohasidan  rivojlanadigan  o’smadan  vujudga  keladi  (xavfsiz 

o’sma  –  kortikosteroma,  xavfli  o’sma  –  kortikoblastoma).  O’sma  to’qimasi 

kortizol gormonini ortiqcha ishlab chiqaradi. Aksariyat hollarda 20-40 yoshdagi 

ayollar (deyarli 80%) kasallanadilar. Itsenko-Kushing sindromi va kasalligining 

klinik  manzarasi  etarli  darajada  tipik  bo’ladi.  Semizlik  va  arterial  gipertenziya 

kasallikning  doimiy  simptomlaridan  hisoblanadi.  Tez  charchab  qolish  va 

mushak  bo’shashishi,  mehnat  qobiliyatining  pasayishi,  jinsiy  faoliyatning 

pasayishi  erta  paydo  bo’ladi.  Kechroq  bu  belgilar  qatoriga  osteoporoz 

qo’shiladi.  Semizlik  somatotropinning  yog’  safarbarlik  ta’sirini  tormozlovchi 

kortizol  va  AKTGning  ortiqcha  ishlab  chiqarilishi  bilan  bog’liq.  Itsenko-

Kushing  sindromida  arterial  gipertenziya  krizsiz,  barqaror  kechadi,  sistolik  va 

diastolik  bosimning  mutanosib  oshishi  qayd  etiladi,  gipotenziv  vositalarga 

ta’sirsiz bo’ladi. Bemorlarning tashqi ko’rinishi o’ziga xos – yuzi oysimon, yuz 

va ko’krak qafasining yuqori qismi rangi qip-qizil ko’kimtir, qorin, bel, ko’krak 

bezlari,  sonlar  terisida  qip-qizil  ko’kimtir  yo’l-yo’l  chiziqlar  «qizil  striyalar» 

bo’ladi.  Terisi  quruq  bo’lib  qoladi,  oyoq-qo’llari  terisi  ko’kimtir-marmarsimon 

tus oladi. 

Diagnostika. 

Qonda 


va 

siydikda 

17-kortikosteroidlar 

(17-KS) 


kontsentratsiyasi  darajasini  o’rganish,  plazmada  kortizol  miqdorini  aniqlash 

ahamiyatga ega. Kortikosteromada bu ko’rsatgich, ayniqsa o’sma xavfli tabiatga 




 

131 


ega bo’lganda, bir muncha oshadi. Tekshiruv usullar orasida UTT va  KT keng 

ishlatiladi. 

Davolash:  Itsenko-Kushing  sindromi  faqat  xirurgik  usul  bilan  davolanadi. 

Bemorlarga  adrenalektomiya  operatsiyasi  bajariladi  –  o’sma  buyrak  usti  bezi 

bilan qo’shib olib tashlanandi.  


Yüklə 10,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   363




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin