T. S. Malikov moliya

T.S.Malikov, N.H.Haydarov
(yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri yoki aksiyalarga, hayotni sug‘urta-
lash bo‘yicha polislarga egalik qilish yoki pensiya rejalarida 
ishtirok etish orqali) va soliq to‘laydilar. Bu soliqlar esa, 
davlat tomonidan sarflanadi. 
Odamlarning ehtiyoji moliya nazariyasida mavjud nar-
sa sifatida talqin etiladi. Bu ehtiyojlar vaqt o‘tib o‘zgarishi 
mumkin. Lekin buning qanday qilib va nima uchun yuz 
berishi mazkur nazariya chegaralaridan tashqariga chiqa-
di
74
. Unga ko‘ra, odamlarning hatti-harakatini o‘z ehtiyo-
jlarini qondirishga intilishlari bilan tushuntirish mumkin 
bo‘lsa, firmalar, davlat korxonalari va tashkilotlari faoliyati
-
ni shu faoliyat odamlarning farovonligiga qanday qilib ta’sir 
qilishi nuqtayi nazaridan baholanadi
75
. 
1.1-nazorat uchun savol
Uy xo‘jaliklari qabul qilishiga to‘g‘ri keladigan moliyaviy 
qarorlarning to‘rtta asosiy turi qanday (nimalardan iborat)? 
Har biriga misol keltiring. 
2.2. Firmalar qabul qiladigan moliyaviy qarorlar
Asosiy vazifasi tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘r-
sa tishdan iborat bo‘lgan iqtisodiy faoliyat subyekti (bosh
­
qacha qilib aytganda, iqtisodiyot subyekti) 
firma,
deb at
­
aladi.
Xuddi uy xo‘jaliklari kabi firmalar ham turli shakl 
va hajm (o‘lcham)da bo‘ladi. Bunda bir taraf (qutb)da bit-
ta odamga tegishli yoki oilaviy biznes hisoblangan ustaxo-
nalar, do‘konlar va restoranlar tursa, ikkinchi taraf (qutb)
da – yuz lab, ba’zida 
Mitsubishi 
yoki 
General Motors, Gaz
­
prom, Rosneft, “O‘zbekneftegaz” 
kabi minglab odamlar ish-
laydigan aksiyador sherik egalari bo‘lgan ko‘plab korporat-
74
Nazariya tomonidan tushuntirilmaydigan nazariya elementlari 
ekzogen elementlar deb ataladi. Va aksincha, nazariya tomonidan tus-
huntiriladigan nazariya elementlari esa endogen elementlar, deb ataladi. 
Zamonaviy moliyada odamlarning ehtiyoji ekzogen element, firmalarning 
asosiy vazifalari esa endogen element, deb talqin etiladi. 
75
Bu yerda o‘zingiz uchun nimani kashf qildingiz? 

---

Moliya
39
siyalar turadi. 
Firmalar darajasida moliyaviy qarorlar qabul 
qilish masalalari bilan shug‘ullanadigan moliya sohasi