Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 38 - 
1.3.3. Rivojlangan mamlakatlarning integratsion birlashmalari 
Rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishidagi yana bir muhim 
tendensiya integratsiya hisoblanadi. Jahonning yetakchi uch markazi o‘rtasida 
iqtisodiy munosabatlar faol rivojlanayotgan bo‘lsada, integratsiya jarayonlari 
uchlikning asosini tashkil etuvchi integratsion guruhlar va ularning a‘zolari o‘rtasida 
yanada jadal sur‘atlarda rivojlanmoqda. Misol uchun, NAFTA doirasidagi savdo 
hajmi ushbu gurhning jami tashqi savdosida 1970-yilda 36 % ni, 1990-yilda 41 % 
ni, 2013-yilda esa 49,2 % ni tahskil etdi. NAFTAning boshqa mamlakatlar bilan 
savdosida Yevropa mamlakatlarining ulushi yuqori va ushbu ko‘rsatkich 2013- yilda 
15,2 % ga teng bo‘ldi. 
Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHTT). Ikkinchi Jahon urushidan 
keyin 
jahon 
mamlakatlari 
iqtisodiyoti 
va 
Shuningdek 
хalqaro iqtisodiy 
munosabatlarni keskin rivojlanib borishi bilan bog‘liq holda bir qator birlashgan 
umumiqtisodiy tashkilotlar tashkil topdi. Ana shunday tashkilotlardan biri Iqtisodiy 
hamkorlik va taraqqiyot tashkilotidir. Bu tashkilot dunyoda eng yirik umumiqtisodiy 
tashkilotlardan biridir. Uning tarkibida jahonning 24 ta davlati, ya‘ni, barcha 
rivojlangan kapitalistik (Janubiy Afrika Respublikasi va Isroildan tashqari) 
davlatlari birlashgan. Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (a‘zolari - AQSh, 
Yaponiya, Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiya, Islandiya, Norvegiya, Shveysariya, 
Turkiya davlatlari, Shuningdek YeI mamlakatlariga kiruvchi 25 mamlakat) dan 
tuzilgan. 
Osiyo-Tinch Okеani mintaqasi davlatlarining iqtisodiy hamkorlik tashkiloti. 
Shu hududdagi 20 dan ortiq mamlakatni (Yaponiya, Filippin, Tailand, Bruney, 
Yangi Zelandiya, Gonkong, Хitoy, Avstraliya) 147 birlashtirgan bo‘lib, bu davlatlar 
hissasiga jahon mamlakatlarining yalpi milliy mahsulotini 23-24%, jahon 
savdosining 40-42% va dunyo aholisini 40-41%ga to‘g‘ri keladi. Bu hamkorlik 
tashkilotiga a‘zo bo‘lgan davlatlar 1991 yilda Osiyo zonasida erkin savdoni 
rivojlantirish va savdo sohasidagi samaradorlikni yanada ko‘tarish maqsadida 15 
yilga (2005 yilga qadar) savdo chеgaralarini va chеgara bojlarini bekor qilish 
to‘g‘risida qaror qabul qilishgan. Hozirgikunda Osiyo-Tinch okeani mintaqasi 

---