№5. Ma’ruza Shisha va shisha buyumlar. Mavzuni yoritish uchun reja

O‘ta mustahkam taxta oyna
shisha eritmasini 1000 
0
S dan 1600 
0
S gacha 
5...6 marta ko‘tarib va tushirib chiniqtiriladi. Natijada, egilishga mustah-kamligi 
oddiy oynalarnikiga nisbatan 5...8 marta katta bo‘ladi. Qalinligi 5 mm dan katta 
bo‘lgan o‘ta mustahkam taxta oynaning zarbga qarshiligini sinash uchun uning 
sirtiga 12 m balandlikdan 800 g og‘irlikdagi po‘lat shar erkin holda tashlanadi. 
Bunda taxta oynada darz yoki sinish alomatlari bo‘lmasligi kerak. O‘ta mustahkam 
oyna yaxlit eshiklarni ishlashda, zarbga duch kelishi mumkin bo‘lgan eshik va 
derazalarga solishda qo‘llaniladi. 
Taxta oynalarni prokatlash usulida tayyorlashda, shisha bo‘tqa yarim 
sovuganida uning bir yoki ikki yuzasiga bezak beruvchi qolip bosiladi. Nati-jada 
oyna yuzasida uch yoki olti burchakli hajmiy bo‘rtib chiqqan bezak hosil bo‘ladi. 
Bezak oyna rangli va rangsiz xillarda chiqariladi. Buning uchun shisha xom 
ashyosiga rang beruvchi mineral pigmentlar qo‘shiladi yoki taxta oyna yuzasiga 
temir oksidli bezakli pardalar yopishtiriladi. SHuningdek, laylak qor singari 
yaproqli bezak beruvchi rangli shtamplar bosiladi. SHisha buyumlarning 
mustahkamligini oshirish va singan taqdirda bo‘laklarga parcha-lanmasligini 
ta’minlash uchun po‘lat sim to‘r bilan armaturalanadi. 
Ikki tomonidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rinmaydigan va nurni yoyuvchi oynalar 
deraza romlar, eshik va pardadevorlar uchun ishlatiladi. Bunday taxta oyna 
sovushidan oldin o‘yma bezak beruvchi gorizontal prokatlash usulida ikki valetslar 
orasidan o‘tadi va yaltiratiladi. Taxta oynaning bir tomoniga bosim bilan mayda 
qum sepiladi va oyna xiralashib o‘zaro ko‘rinmaydigan bo‘ladi. 
Naqshli oyna ( 
gost
5533-86) rangli yoki rangsiz suyuqlantirilgan massani 
naqshli jo‘valarda prokatlab olinadi (5.1 – rasm). 
Bunday oynalarning bir yoki ikki tomoni tekis yoki bezakli shtamplangan 
bo‘ladi. Naqshli oynalar yuzasiga trafaret yordamida rasm tushirish orqali ham 
olinadi. SHuningdek, oyna yuzasiga elim surtib xarorat tasirida ishlov beriladi, 
keyin oyna yuzasidan elim olib tashlanadi. Natijada muz kristal-lari singari naqsh 
hosil bo‘ladi. Bunday oynalar qizil, ko‘k, yashil, sariq, havorang va x. k. ranglarda 
(jami 10 xil) ishlab chiqariladi. Ularning qa-linligi 3...4,5 mm bo‘ladi.