Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniKİ kolleci «Sənaye sahələrinin proses və aparatları»

 
Mayelərin nəql edilməsi. Nasoslar, qurgunun elementləri
əsas işçi parametrləri təsnifatı və iş prinsipi.
Damcılı mayeləri bir aparatdan başqa aparata,bir qurğudan digər qurğuya və 
daha uzaq məsafələrə nəql etdirmək kimya və neft kimya texnalogiyasında ən 
geniş yayılmış və vacib proseslərdir. Məlumdur ki,nisbətən yüksək səviyyədə olan 
maye aşağı səviyyəyə öz axını ilə hərəkət edirlər. Bu zaman yuxarı səviyədə olan 
mayenin patensial enerjisinin (vəziyət və təzyiq potensial enerjilərinin cəmi)bir 
B 
M 
B
M
B
M
B 
M 
B
M
B
M

---

hissəsi kinetik enerjiyə çevrilir və bunun hesabına maye bir səviyədən aşağı 
səviyəyə heç bir əlavə enerji sərf etmədən öz axını ilə hərəkət edir. 
Lakin damcılı mayeləri aşağı səviyyədən yuxarı səviyyəyə və eləcə də harizontal 
müstəvi üzrə hərəkət etdirmək üçün əlavə enerji sərf etmək tələb olunur.Bu enerji 
nasoslar vasitəsi ilə sərf olunur.Nasos dedikdə hidravlik maşın nəzərdə tutulur. 
Nasosa mühərik vasitəsi ilə verilən mexaniki enerjini nasos təzyiq enrjisinə çevirir 
və bunula mayenin təzyiqi artmış olur.Mayenin bu hərəkəyinə proses kimi baxsaq 
onda onun hərəkətverici qüvvəsi təzyiqlər fərqindən ibarət olur. Əgər maye A 
nöqtəsindən B nöqtəsinə doğru hərəkət edirsə A nöqtəsini təzyiqə B nöqtəsini 
təzyiqindən böyük olmalıdır. P
1
>
P
2 
Daha doğrusu mayenin bu hərəkəti P=P
1
-P
2
təzyiqlər fərqi hesabına edir və bu fərq nə qədər böyük olarsa maye bir qədər 
yüksək sürətlə hərəkət edər. Deməli nasosun əsas vəzifəsi mühərikin ona verdiyi 
mexaniki enerjini təzyiq enerjisinə çevirməklə nəql etdirdiyi mayenin təzyiqini 
yüksəltməkdən ibarətdir. 
Nasoslar növlərinə görə iki yerə bölünür.