Pedaqogika, Fəlsəfə, Psixologiya Ötükən ormanında yabançılar yox!
El tutulacaq yer Ötükən ormanıdır...” [3, 111].
Türk öz anası, bacısı, xatunundan onların şərəfli, ağıllı,
özlərinə arxa-dayaq olmasından qürur duyur. Türk millətinin qa-
dınının – ağıllı, dövlət işlərinə öz uzaqgörən məsləhətləri ilə da-
yaq olmasından qürur duyduğuna aşağıdakı fikirlərdə rast gəlirik:
Belə ki, Bilgə xaqan anasının timsalında türk qadınına belə qiymət
verir: “Tanrının Umay qədər gözəl və yaxşı yaratmış olduğu anam
xatununun arzusu ilə dövlətinin onun xoşbəxtliyinin rəmzi olaraq
kiçik qardaşım Kül Tigin adını aldı” [3, 115]. Türk qadınını başı-
nın tacı hesab edirdi, həyatının mənası olan igidliyi, qəhrəmanlığı,
vətən döyüşkənliyi, şücaəti ilə onu eyni qiymətləndirirdi.
Təsadüfi deyildir ki, çox kiçik mətnli epitafilərinin məzmunu ilə
tanış olduqca görürük ki, türk ən çox qürur duyur ki, igid olub,
döyüşkən olub, cəsur olub, şücaət göstərib, düşmənə itki yaşadıb
və kədərlənir ki, qürur duyduğu xatunundan, anasından ayrılır.
Xüsusən də, 60-a yaxın olan Yenisey abidələrində hər
şəxsiyyətə aid epitatinin çox kiçik həcmli məzmununda bu
fikirlərə rast gəlinir: “... igid bayraq tutandım, igidliyindən doyma-
dım, sarayda xanımımdan, yalnız (təkcə) qızımdan doymadım [1;
245], “...Yerdəki varlığımdan (mövcudluğumdan), igidliyimdən
doymadım. Ox atmaqda igid idiniz, güləşməkdə güclü idiniz...
Adətlərimdən... ləyaqətimdən ayrıldım” [1; 266], “...İgidliyi olsa,
xalq qüdrətli xalqdır. İgid adım ərən Uluğ. Şücaətli batıram...
Sarayda yoldaşımdan, xanımımdan ayrılaraq getdim (öldüm).
Mən...xalqımdan doymadım” [1; 269].
“Orxon-Yenisey abidələrindən o da məlum olur ki, türk həm
də bilikli, savadlı, müdrik adamlarından qürur duyur. Bu fikir
özünü abidələrdə belə göstərir: “...Xaqan atalarım Bilgə (alim)
imiş, buyruqquları (vəzirləri) da alim imiş... milləti də doğru
imiş...onun üçün eli qorumuşlar...” [3; 113].