D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə244/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   240   241   242   243   244   245   246   247   ...   290
Səlimə Məmmədova,
kiçik elmi işçi
ORXON-YENİSEY TÜRK YAZILI ABİDƏLƏRİNDƏ 
DAVRANIŞ TƏRBİYƏSİ


242
DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI
sürüklənmiş olur. Nəzərə almaq lazımdır ki, xalqın milliliyi ara-
dan  qaldırılarsa,  onun  dili,  milli-mənəvi  dəyərləri,  milli-əxlaqi 
xüsusiyyətləri  məhv  olar,  həmin  xalq  öz  sosial  məzmununu 
itirərək müxtəlif siyasi və iqtisadi münasibətlərdən asılı vəziyyətə 
düşər və mənəvi birlik, mədəni-tarixi ittifaq halından uzaqlaşaraq 
ayrı-ayrı fərd halında zəifləyər. Buna görə də, hər bir xalqın milli 
qüruru, tarixi qüdrəti kimi problemlər müasir xalq pedaqogikası-
nın, milli psixologiyanın elmi, mədəni-tarixi vəzifələrindən sayı-
lır. Bu istiqamətdə məqsədyönlü pedaqoji fəaliyyət mühüm elmi 
mövqedən çıxış edir. Bu zaman tərbiyə və təlqin məsələlərinin 
ciddi təhlili aparılaraq onların milli, mədəni, tarixi aspektlərdən 
əhəmiyyəti  üzə  çıxarılaraq  mütərəqqi  məqamları  həyata  keçiri-
lir. Pedaqogika elminin dəyərləndirmələri aspektindən nəzərdən 
keçirilən bu tədqiqat mövzusu müasir Azərbaycan milli-mənəvi 
tərbiyəsi məsələləri üçün böyük əhəmiyyəti ilə seçilir. Belə ki, 
Orxon-Yenisey  türk  yazılı  abidələrinin  mətnləri  bizim  xalqın 
mənşəyini təşkil edən çoxsaylı türk tayfalarının mədəniyyət ta-
rixini öyrənməkdə və bu tarixi yolda əldə etdikləri nailiyyətləri, 
səhvləri, nöqsanlardan çıxardıqları nəticələri, dövlətçilik və milli-
lik uğrunda çalışan igid xanların mənəvi müdrikliyinin əsaslarını, 
mədəni  davranış  qaydalarını  və  s.  məsələləri  əhatə  edən  gözəl 
nümunələr təqdim edir. 
Orxon-Yenisey  türk  yazılı  abidələrinin  ən  qədim  nümunəsi 
VII  əsrə  aid  edilir  (1;  5),  lakin  bu  abidələrin  üzərindəki  tarixə 
əsaslanıldığından  gəlinən  nəticə  olaraq  heç  də  abidələrin  yara-
dıcısı olan xalqın yazısının, mədəniyyət və dövlətçilik tarixinin 
də  VII  əsrə  aidliyini  ifadə  etmir.  Belə  ki,  abidələr  üzərindəki 
tədqiqatlar aparan alimlərdən V.Tomsen A.Steynin 1906-cı ildə 
Çində gözətçi qülləsində tapdığı eramızın II yüzilliyinə aid arami 
yazılı abidəsinə əsaslanaraq belə qənaətə gəlmişdir ki, Göytürk 
abidəsi eramızın V əsrində meydana gəlmişdir. A.M.Amanjolov 


243

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   240   241   242   243   244   245   246   247   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin