D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə262/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   258   259   260   261   262   263   264   265   ...   290
Pedaqogika, Fəlsəfə, Psixologiya
sının  bərqərar  olmasına  gətirib  çıxarması  fikrini  əsaslandırmış 
olur.  Nəticə  etibarilə,  Orxon-Yenisey  abidələrinin  məhz  bu 
keyfiyyətlərilə  zənginliyi  onun  dəyərli  xəzinə  və  milli-mədəni 
abidə  olaraq  unudulmayaraq  itib-batmadan,  hər  zaman  xalq 
tərəfindən qorunaraq dövrümüzə qədər gəlib çatmasına səbəb ol-
muşdur.
Xalqlar arasındakı ictimai-sosial münasibətləri təşkil etmək 
sahəsində  sülh  müqavilələrinin,  qonşu  xalqların  hakimlərilə 
qohumluq  əlaqələrini  təmin  etmək  üçün  onlarla  ailə  qurmaq 
məsələlərinin, yas mərasimlərində iştirak etmək kimi xüsusi ic-
timai davranış formaları Orxon-Yenisey yazılı abidələrində mü-
hüm siyasi məna kəsb edir. Kül-Tigin abidəsində sülh müqaviləsi 
məsələləri  xalqın  əmin-amanlıq  sahəsində  düşünülmüş  ictimai-
tarixi addım kimi özünü göstərir: «…sonra tanrının hökmü ilə, 
bəxtim  olduğundan,  taleyim  uğurlu  olduğuna  görə  ölümə  doğ-
ru gedən xalqı həyata qaytardım, ayağa qaldırdım, yalavac xal-
qı  paltarlı,  yoxsul  xalqı  varlı  etdim,  ac  xalqı  tox  etdim,  sadiq 
birliklərində (sadiq xanlıqlarda xeyirxahlıq etdim), dörd tərəfdəki 
xalqın hamısı arasında sülh yaratdım, dostluq (əlaqələri) yarat-
dım,  hamısı  mənə  tabe  oldular»  (1;  236).  Mogilyanın  şərəfinə 
yazılmış abidədə isə qonşu xalqlarla xoş ictimai münasibətlər uğ-
runda ailə-qohumluq məsələləri xüsusi bir amil kimi vurğulanır: 
«…Tanrı kömək etdiyi üçün özüm (xanlıq taxtında) oturduğuma 
(görə) dörd tərəfdəki xalqları təşkil etdim, qaydaya saldım. Mən 
qızımı böyük hörmətlə Türkəş (xanına) xanımlığa verdim. Türkəş 
xanının qızını böyük hörmətlə oğluma aldım, hörmətlə xanımlığa 
aldım» (1; 267).
Orxon-Yenisey  yazılı  abidələrində  ictimai  həyatda  davra-
nış normaları və onların tərbiyəsi problemi aforizm, müdrikanə 
kəlamlar, xalq ifadələrilə də öz təsdiqini tapmışdır. Bunlar aşağı-
dakı şəkildə özünü göstərir:
1. Yumşağı bərkitmək asandır, incə (bir şeyi) qırmaq asan-


260

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   258   259   260   261   262   263   264   265   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin