Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Muncuqlu tikmə. XIX əsrdə Şuşa, Gəncə, Şamaxı, qismən də Bakı şəhərlərində geyim və
xırda məişət əşyaları çox vaxt muncuqlu tikmə texnikası ilə bəzədilirdi. Muncuqlu tikmə məxmər, qanovuz, mahud, qismən də kətan parçalar üzərində işlənirdi. Bu məqsədlə «tozmuncuq» adlanan xırda muncuqlar təkbətək, yaxud düzüm halında olmaqla, iki üsulla, həm də cərgə ilə parça üzərinə bənd edilirdi. İstənilən bir nəqşi parça və ya məmulat üzərinə köçürmək üçün ilk növbədə onun ümumi mühit xətti çəkilib hazırlanır, sonra qabaqcadan sapa düzülmüş müəyyən saylı muncuq düzümləri həmin xətlər üzrə lazımi yerə bəndlənirdi. Bunun sayəsində müxtəlif rəngli xırda muncuqların sayını və mövqeyini dəiyşməklə məmulat üzərində lazımi nəqş əldə edilirdi. 92 Kübar qadınların və yüksək mənsəbli kişilərin əyin və baş geyimləri eyni üsulla ləl- cavahiratla tikilib bəzədilirdi. Pilək tikmə üsulundan, əsasən, buxarı, güzgü, taxça və bəzi məişət örtüklərinin, habelə xırda əşyaların (pul kisəsi, yelpik, araqçın və s.) bəzədilməsində istifadə olunurdu. Pilək nazik, yastı və dairəvi formalı xırda əlvan metal lövhəciklərdən ibarət olub zərgər və ya gümüşbənd tərəfindən kəsilib hazırlanırdı. Pilək düzümləri vasitəsilə parça və ya məmulat üzərində, adətən, romb, üçbucaq, dairə şəklində müxtəlif həndəsi naxışlar əmələ gətirilirdi. Pilək məmulatı iki cür: ya başdan-başa naxış ünsürlərini parça üzərinə doldurmaqla, ya da onları yalnız bəzəyin mühit xətləri üzə düzüb bəndləməklə hazırlanırdı. 227 Tikmənin bu növü Gəncə, Şamaxı, Şəki və Naxçıvanda daha çox dəbdə olmuşdur. 228 Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|