English-Azerbaijani Explanatory

Go — Getmək, növbəti 
əməliyyata keçməyin 
standart
 komandası.
Go
 to 
Frame — Konkret kadra 
keçmək.
Go to Sleep — Gözləmə 
rejiminə keçmə, sl. yuxuya 
qalmaq.
GO
 
to Statement — 
Keçid 
operatoru
 
(şərtsiz), operator 
GO
 TO
Goal
 
— Məqsəd.
Goal
 
List — Məqsədlərin 
siyahısı.
Goal
 
Seek
— Məqsədli axtarış. 
Gobble — 
Yapışmaq, 
qopartmaq;
 
tutub dartmaq, 
çıxartmaq
 (məs., 
məlumatları 
bufer 
yaddaşdan).
Gold-Plated 
Connector
 
—
Qızılı
 
kontaktlı birləşmə.
Golf-Ball 
— Sferik 
başlıq 
(IBM
 firmasının 
məhsulları 
olan çap qurğularında).
Go-no-Go
 
Data 
—
«Yararlıdır-yararlı 
deyil» 
tipli məlumatlar.
Good.
— Yaxşı, 
işlək.
Goodness
 
of Fit — Razılıq 
dərəcəsi.
Google — Bu ad Googolplex 
sözündən əmələ 
gəlib. 
Mənası
 100 sıfırlı 1(10 üstü 
100)
 deməkdir. Google sözü 
isə səhvən ilk investorun 
çekində yazılmışdı (bir 
mənbəyə
 
görə
 bu səhv 
domenin
 qeydiyyatı
 zamanı 
baş
 verib).
 
Bundan sonra 
müəssisənin baniləri (Larry 
Page
 
və
 Sergey Brin) axtarış 
maşınının
 adını 
məhz 
Google
 
qoydular. Hazırda 
(2012) korporasiyanın 
dəyəri
 
160 milyard 
dollardan
 
artıqdır və 
getdikcə
 artır.
GOP
 (Group of Pictures) 
— 
MPEG
 video-da
 
kadrlar 
qrupu (şəkillər).
Gopher
 — 
Usenet-də xəbər 
qruplarından
 biri. 1991-ci 
ildə Minnesota 
universitetində yaradılıb 
(Gopher - «sünbülqıran» 
deməkdir).
Gotcha
 —
 Necəgəldi. Proqram 
sisteminin
 lazımı qaydada 
işləməməsi. Bax: Glitch
Govern
 — 
İdarə etmək, 
tənzimləmək.
Government(al)
 
Use
— 
Dövlət
 aparatının 
istifadə 
olunması.
Governor
— 1) Tənzimləyici 
2)
 İdarəedici
 söz.
Goword
—
Göndərmək üçün 
söz.
gppm (Graphics Page per 
Minute) — Dəqiqədə 
[ədəd] 
qrafik səhifə. Qrafik 
məlumatların çap sürəti.
GPRS
 
(General Packet Radio 
Service)
 — Ümumi təyinatlı 
radiorabitə
 
paketi. GPRS 
protokolu. 
Sellular 
şəbəkələrdə rabitənin 
fiziki 
səviyyəsi 
(CDMA, GSM). 
Məlumat ötürülməsinin 114- 
171 Kbit/s sürətini verir.
Bax: EDGE, UMTS, WAP
GPS(Global
 Positioning 
System) 
— Sellular rabitə 
sistemində
 naviqasiyanın, 
yəni olduğu yerin təyin 
olunmasının
 
qlobal sistemi.
GR8 (Great) — 
(Digispeak) 
Əladır.
Grab Handle—
 
nəşr. Təsviri 
tutan (qamarlayan).
Grabber
 
Hand —
 nəşr. 
Əlin 
içi
 şəklində 
kursor.
Graceful
 —
 
Tədricən.
Grade— 
1) Dərəcə, səviyyə 2) 
Qiymət
 3)
 Qiymətləndirmə.
Gradient
— Qradiyent. Bir 
rəngdən digərinə tədriclə 
keçid.
 
Rəssamlar bunu 
«genəltmə» adlandırır.
Gradient Fill— nəşr.
Qradiyent
 tökmə. Qapalı 
məkanın
 
hər hansı bir rənglə 
doldurulması (tökülmə ilə).
Grading
— Təsnifat. 
Graduation
—
nəşr. Tədrici 
rəng keçidi; «tonların 
solması».
Graft— Ağacın budaqlarının 
böyüməsi
 (kataloqlarda).
Grain 
Direction — Kağızın 
lifləri
 istiqamətində
 dartımı 
(çap qurğusunda).
Grain Size
— 
Detallaşdırma 
dərəcəsi.
Graining — Dənəvərliyin 
təmin
 
olunması.
Grainy Picture— Dənəvərli 
təsvir.
Grammar = 
Grammatics— 
Qrammatika.
Proqramlaşdırma
 dilinin 
formal
 təsviri.
Grand
 Total
— Yekun 
[son] 
məbləğ.
-168-
-169-

Grandfather
 — 
Faylın 
sonuncudan
 (yenilənmiş) 
əvvəlki 
versiyası.
Grant
 — Verilmə || vermə.
Granularity — Dənəvərlilik, 
parçalanma
 
dərəcəsi, 
detallaşdırma
 dərinliyi 
[dərəcə].
Granulation
 
— 
Qranulyasiya 
(bu
 effekt zamanı 
təsvirin 
ölçüləri
 dəyişəndə 
piksel 
sayı 
eyni 
qalır).
Granule — 
Qranula, dənə, 
bloklaşdırma
 yeri.
Graph
 —
 
Qrafik, diaqram. 
Məlumatların 
diaqram 
şəklində 
verilməsi 
metodları.
Graph
 
Paper — 
Diaqram 
kağızı; dama-dama kağız; 
millimetrli
 kağız.
Graph
 Plotter — Qrafplotter.
Grapheme — Qrafema - yazılı 
mətnin minimal vahidi 
(hərif, rəqəm, heroqlif, 
durğu işarəsi).
Graphic — Qrafik, çertyoj, 
şəkil.
Graphic
 
Access Method —
Qrafik giriş
 metodu.
Graphic
 
Digitizer — Qrafik 
formanın rəqəmsala 
keçirilməsi.
Graphic Engine — Qrafik 
prosessor.
Graphics
 —
 Qrafika, 
hər hansı 
təsvirin 
kompüter qrafikası.
Graphics
 
Card 
— Qrafik 
plata, 
qrafik kart.
Graphics 
Editor — Qrafik 
redaktor, təsvirin redaktoru.
Graphics File — nəşr. Qrafik 
fayl. Qrafik 
təsvirli fayl. 
Çoxlu
 qrafik
 formatlar 
mövcuddur: 
BMP, CGM, 
DXF, 
EPS, GIF, PIC, PCX, 
TIFF,
 WMF
Graphing 
— Qrafik, diaqram 
və
 
ya
 əyrilərin
 
çəkilməsi.
Graticule — Geoinformasiya 
sistemində
 koordinat
 oxları.
Grave 
— 
Küt vurğu (simvolun 
adı
«'»).
Grave
 
Accent 
— Bax: Back 
Quote
Gray
 Balance 
— nəşr. Boz 
rəngin
 balansı.
Gray
 Level
 
— nəşr. Boz 
rəngin
 səviyyəsi.
Gray
 Scale
 =
 
Grayscale = 
Greyscale
 = GS
 —
 nəşr. 
Boz
 rəngin şkalası 
[dərəcəsi], parlaqlıq şkalası, 
yarımtonlann şkalası. 
Təsvirin qara rəngdən 
tədriclə
 
boz rəng vasitəsi ilə 
ağa keçməsi.
 
Boz rəngin 
çalarlan. 
Bax: 
Dithering, 
Halftone
Gray
 Scaling
 —
 nəşr. Rəngli 
təsvirin
 
yanmtonluya keçidi.
Grayscale 
Image — nəşr. 
Yanmtonlu təsvir.
Great
 Display —
Genişformatlı
 displey.
Greater Than
 or 
Equal to 
Search
 — «Böyük və ya 
bərabər» nisbəti ilə axtarış.
Greek — Mətnin imitasiyası 
(səhifənin kiçildilmiş 
maketinə baxış zamanı).
Green
 PC 
— Ekoloji 
[«yaşıl», 
enerjiyə
 qənaətedən]
 fərdi 
kompüter.
Grid
 
— Görünən/gizlədilən tor 
(qrafik
 proqram 
pəncərəsində).
Grid and Ruler Setup —
Xətkeşin
 və
 torun 
atributlarını 
sazlama üçün 
açılan
 dialoq pəncərəsi.
Gridline — Punktir xətt. 
Gridlines — Tor.
Gripper
 — Tutma, sıxma. 
Groove — Qmv, səs 
«ilgəyinin» bir növü, ritmik 
kompozisiya
 üçün element.
Ground
 
٥
 
GND —
Torpaqlama,
 
avadanlığın 
korpusunun 
sıfır 
potensial 
üçün torpağa naqillə 
calanması.
Grounded
 
— Torpaqlanmış.
Group — Qrup || 
qruplaşdırma 
a)
 
şəbəkələrdə — digər qrup 
üzvlərinin
 də 
giriş yazılan 
olan
 
qeydiyyat 
(hər bir 
üzvün
 
şəbəkəyə giriş 
qaydalan 
eynidir) - 
Appraisal 
Group - Built-in 
Group 
- Primary Group 
—
 b) Windows-da 
Programs 
menüsündə
 
Start 
qrupu 
proqramları.
Group
 Category 
— Qmp 
kateqoriyası;
 qrupun 
kateqoriyası (Macintosh-da 
qovluqlara qrup giriş 
icazəsi.
Group
 Membership 
— 
Qmp 
üzvlüyü
 
(qrupda olan vəzifə 
səlahiyyətlər bütün qmp 
üzvlərində
 
eynidir).
Group
 Name
 
— Qmp adı. 
Grouping — 
1) Qruplaşdırma;
qrupəmələgətirmə 2) 
Qruplaşma.
Groupware — İŞÇİ qrupun 
yaratdığı
 proqram 
təminatı.
Grovel
 
— 
1) Vurnuxmaq 
(nəticəsiz,
 məs., 
fayllann 
nəzərdən keçirilməsi
-170-
-171-

zamanı)
 2) 
Öyrənmək (məs., 
sistemin 
sənədlərini).
Grow
 
— nəşr. Piksellərin əlavə 
olunması vasitəsilə seçilənin 
ölçülərinin artırılması.
Grow
 
Box
 
— 
Ekranın 
böyüdülməsi
 düyməsi 
(pəncərənin sağ 
yuxarısında 
kiçik
 düzbucaqlı).
Growth 
—
 Artım, 
genişlənmə, 
böyümə, artma.
GRUIT
 
(Get
 Reay
 
yoU 
Impudent Thing)
 — 
(Digispeak)
 
Ey
 utanmaz 
məxluq!
GSM
 
(Global System 
for 
Mobile
 
Communications) — 
Hərəkətdə
 
olan obyektlər 
üzrə
 qlobal
 
rabitə sistemi. 
Avropada
 
rəqəmsal
 sellular 
rabitəsi sistemi 
(standart) 
(ABŞ
٠
da
 onun 
analoqu 
CDMA 
bax.). 900, 1800, 
1900
 və 2000
 
Mhs tezlik 
diapazonlarında işləyir.
GTG
 
(Got To Go) — 
(Digispeak)
 İstəyirəm axı 
çıxım.
Guarantee
 —
 Zəmanət tərəfi, 
zəmanət.
Guard 
— 
1) Qoruma; müdafiə 
2)
 Kabelin
 
ekranlı qoruma 
örtüyü.
-172-
II
 
١٦٠
Guarding — Çəpərləmə. 
Gubbish 
— 
Yararsız 
(istifadəyə)
 
informasiya, 
«zibil».
Guess 
— Təxmin, güman; 
təxmini
 qiymət 
|| 
təxminetmə.
Guest
 
— Qonaq 
maşını, qonaq 
kompüter
 a) məsələn, 
VirtualPC
 və ya VMware 
Workstation
 proqram
 
paketi 
vasitəsilə
 yaradılmış virtual 
kompüter b) müvəqqəti 
qonağın öhdəsinə verilən 
ümumi 
istifadədə olan fiziki 
kompüter.
Guest
 Account — Qonağın 
kompüterə giriş hesabı.
Guest 
Book — Qonaq kitabı. 
Saytlarda başçəkənlər üçün 
yazı kitabı.
GUI 
(Graphical 
User
 
Interface) 
— Qrafik 
istifadəçi 
interfeysi.
 
Bir çox 
əməliyyat 
sistemlərinin
 
nüvəsinin bir 
hissəsi, məsələn, 
Microsoft 
Windows-da.
Guidance
 — 
Qayda, 
rəhbər 
(təlimat).
Guide
 
— Rəhbər (təlimat). 
Guidelines 
— 1) Yönəldici 
oxlann açılması/bağlanması.
2) Normativlər; 
rəhbər 
prinsiplər.
Guidelines 
Setup — Yönəldici 
oxlann
 atributlarının 
sazlanması üçün dialoq 
pəncərəsi.
Gulp —
 Qalp (bir vahid 
kimi 
işlənən
 bir
 
neçə bayt qrupu).
Gun 
— 
Kəsmək (prosesi), 
«öldürmək».
Gun 
down — Zorla söndürmə 
(proqramı).
Gun-Sight Tracking Cross —
Çarpaz
 «nişan»
 
xətti 
(displey
 ekranında).
Guru 
— Xüsusi, mahir usta.
Gutter — Sənəd səhifələrinin 
daxili
 (qonşu)
 
sahəsi, 
Səhifənin
 
(kağızın)
 cildləmə 
sərhədi,
 həmçinin bir 
səhifədə 
iki
 
sütünarası 
məsafə.
-173-
//173

4
،؛
4
~-
r
’
٩٦
.
 
٦١
ı
؛
ş
Xx
H
.٠ 
؛
i
|Hh
٦
səh. 
175-186
S
٠
 
٠
>
 
؛!
 
١
.
l.
٠
 
Dllinuı'l
٥
>!
١
i
٠
i
١
 
١
 
a
٠
...
H&K
 (Hug
 
And
 Kiss) — 
(Digispeak)
 
Möhkəm
 
qucaqlayıb
 
öpürəm.
H/DTV (High- 
Definition/Digital
 
Television) — Yüksək 
təsvirli televiziya/rəqəmsal 
televiziya. Kombinə 
olunmuş
 
abreviatura,
 HDTV 
və
 DTV 
sistemi
 deməkdir. 
Habituation 
— öyrətmə; 
vərdişqazanma 
(kompüterdə 
iş zamanı).
Hack
 
—
 Proqramın və ya 
İnternet
 
qovşağının 
«sındırılması». Bax: Crack
Hack
 up(on) — 
Saxta 
iş 
görmək.
Hacker
 — 
İlkin mənası - 
təcrübəli istifadəçi, hazırda 
proqram
 
məhsullannın 
qoruma sistemini
 «sındıran» 
mütəxəssis. 
Həmçinin 
kompüterlərin
 qoruma 
sistemini 
«sındıraraq» 
saxlanan informasiyaya
 
çatmaq
 üçün şəbəkələrə 
qeyri-qanuni
 giriş (bəzən
onu
 
xarab etmək və ya 
dəyişmək üçün).
Hackish
 
— 
Mahir, 
haker.
Hairline
 
— nəşr. Ən nazik 
xətt. 
Displeydə görünə bilən 
ən
 nazik
 xətt. 300 
nöqtə/düyüm
 keyfiyyəti ilə 
çap edən printerdə bu 
kəmiyyət
 təxminən 0,003 
düyüm 
təşkil edir.
Hakspek
 
— 
Mnemonik 
və 
fonetik ixtisarlar (Chat- 
forumlarda
 və BBS
٠
də) 
məsələn,
 
for sözü əvəzinə 4, 
two,
 too və to 
əvəzinə 2 və 
s. 
Bax: 
Digispeak
Half
—
 1) Yarısı (tamın), 
yarı; 
2)
 
Yarımçıq (məsələn, 
qərar),
 
tam olmayan 3) yan-.
Half Duplex 
٠
=
 
Half-Duplex
 — 
Yandupleks
 
(informasiyam 
növbə ilə qəbul edib, ötürən 
qurğu və ya kanal).
Halftone
 
— Yanmtonlar.
Təsvirin
 rastr şəklinə 
salınmasına xidmət edir. 
Poliqrafiyada
 yanmtonlann 
yeganə
 
bir 
boya ilə 
verilməsi.
-174-

Half-Word = Halfword—
Yarımçıq
 söz.
Hait
—
 Kompüterin işində 
aparat
 və ya proqram 
dayanması.
Hait Command—
 
Dayanma 
əmri;
 Dayanma komandası.
Halve
— 1) İkiyəbölmə; 
yarıbayarı
 
bölmə 2) Yarısına 
qədər
 kiçiltmək
 [ixtisar 
etmək].
Hammer—Kontakt 
printerlərdə
 çəkiccik.
Hammock— Saxta iş (şəbəkə 
qrafikində),
HAMT
 
(Human-Aided 
Machine
 
Translation) — 
İnsanın iştirakı ilə maşın 
tərcüməsi.
HAN 
(Home Area Network) — 
Lokal ev 
şəbəkəsi. Ailə 
üzvlərinə,
 texnikaya və 
məişət cihazlarına 
xidmət 
edən
 lokal şəbəkə.
Hand—Kompüter qrafikində 
və
 animasiyada «əl» aləti
 - 
mausun
 kursor forması. 
Qrafik
 obyekti 
monitor 
ekranında 
hərəkət etdirmək 
üçündür.
Hand(-held) Calculator— 
Cib
 kalkulyatoru.
Handbook— 1) Soraqça, 
soraq (arayış) kitabçası 2) 
Cib
 
kompüteri.
Handheld
—Əldə gəzdirilən, 
cib,
 portativ,
 miniatür.
Handle
— Abstrakt 
identifikator;
 
izahat; 
deskriptor
 (Microsoft 
Windows-da
 istifadə
 
olunur).
Handler
— İşləmə 
(emal) 
proqramı.
Hand-off =
 Handoff= 
Handfree
— 
«Əldən ələ 
ötürülmə».
Handout
— Çətin 
konfiqurasiyalı 
çap mətni; 
reklam vərəqi.
Hand-Packed
 Design 
—
 Əl ilə 
düzəldilmiş
 
konstruksiya 
(məs.,
 İnteqral 
sxemlərdə).
Hands Free — «Əllər azad» 
olan
 rejim. 
Bu zaman 
telefona əlavə avadanlıqlar, 
daha doğrusu qulaqcıq 
və 
mikrofon
 qoşulmalıdır. Bu 
rejimdə
 
telefonu əldə 
saxlamamaq
 da olur.
Hands
 
off— 
Avtomatik 
rejim 
(hesablama sistemi).
Hands
 on
—Operator 
rejimi 
(hesablama
 
sistemi).
Handshaking
 
= Handshake
—
 «Əlsıxma», 
hesablaşıb 
qurtarmaq (əlaqənin 
qurulmasını
 barədə).
 Təsdiq 
etmə.
Hand-to-Scan
 
Document 
— 
Çətinoxunan 
sənəd (oxuyan 
avtomatlarda).
Hand-up
 
—
 Gözlənilməz 
dayanma;
 planlaşdırılmamış 
dayanma; «quruma».
Hang — Asılma (quruma). 
«Quruyub
 qalma». Proqram 
təminatının
 sistemin
 yenidən 
yüklənməsini
 tələb
 
edən 
ümumi xətası.
Hang
 up 
— Dəstəyi 
asmaq 
(telefonda), 
rabitəni kəsmək.
Hangouts 
— 
Google+ sosial 
şəbəkə
 
sistemində 
Chat 
sistemi.
Hang-up
 
—
 
«Quruma».
Haptic
 — Lamisə, taktil; 
sensor.
Hard
 — Sərt;
 aparata aid. 
Hard Drive — Sərt disklərin 
yaddaşı.
Hardcopy
 
٥ 
Hard
 Copy
 —
Sənədin 
surəti; 
çap surəti., 
Hardcore
 — Aparat nüvəsi 
(itirilməsi
 
sistemin bərpasını 
qeyri-mümkün edən
məlumatı
 saxlayan 
hissə). 
Kobud pornoqrafiya. 
Harddisk — Sərt 
disk.
Vinçester.
Hardware
 Acceleration — 
Aparat
 stirətləndirici, 
məsələn, 
qrafika
 ilə iş 
üçün.
Hardware Clock — Aparat 
saatı.
 
Fərdi kompüterlərdə 
xüsusi,
 az enerji işlədən 
CMOS-mikrosxem (adətən 
Motorola 
146818 və
 ya buna 
oxşar).
Hardware Compatibility — 
Aparat uyğunluğu (uyarhğı).
Hardware
 Conflict — Aparat 
konflikti;
 aparat qurğusunun 
konflikti.
Hardware Failure — Aparat 
xətası, aparatın xarab 
olması.
Hardware Installation — 
Avadanlığın 
qurulması, 
instalyasiyası.
Hardware Interface — Aparat 
interfeysi,
 aparat qoşulması, 
aparat
 birləşməsi.
Hardware
 Interrupt 
—
Aparat
 kəsilməsi (qırılması). 
Hadisə,
 adətən kənar 
mənbədən
 - periferiya 
avadanlığından (taymer, 
şəbəkə
 kartı,
 
disk 
-176-
-177-

daşıyıcılarından)
 gələn 
siqnaldan əmələ gəlir.
Hardware,
 
hdw —
Kompüterin
 
«aparat» 
hissələri
 (təminatı) və
 
ya 
sadəcə 
«dəmir-dümür». Bax: 
Software
Hardwired
 
٥
 
Hard-Wired — 
Aparat həll yolu, 
montaj.
Hash
 Sign — «#» işarəsi, funt 
işarəsi. 
ASCII 35 kodu. 
Standart 
klaviaturda simvol. 
Termin ABŞ-dan kənar 
ölkələrdə
 işlədilir. 
Syn: 
Hash
 Mark, Number Sign, 
Pound
 
Sign
Hashtag
 
— Twitter-də 
(həmçinin
 
Facebook-da) 
müəyyən
 
mövzular
 
(topic) 
ətrafında
 tvit-lər 
(postlar) 
yığmağa
 imkan verən şərti 
işarədir. 
Hashtag qarşısına 
«#» işarə
 qoyulmuş 
mövzu 
adma deyilir. Hashtag 
müxtəlif
 tematik
 tvitlər 
yaratmağa
 imkan
 
verən 
nəhəng twitter-kütlədir.
Hat
 
— Şlyapa, 
«
٨
»
 
simvolu.
 
ASCII 94 caret kodu.