77
göstərilməsi, ali məktəblərdə güzəştli təhsil hüquqları, beynəlxalq aləmdə
dəstək və s. kimi metodlar nəzərdə tutulur.
Beynəlxalq aləmdə mərkəzi dövlət güclənəndə onun mərkəz hissəsi
artmağa başlayır. Bu anda geosiyasət və geostrategiya öz məkanını böyüdür.
Proqnozlaşdırmada tarixi hadisələr də, tarixi təcrübələr də nəzərdən keçirilir.
Proqnozlaşdırma elementlərin artımını, təsir imkanlarını, siyasətin
böyüyən və kiçilən əhatəsini özündə ehtiva edir.
Dövlətdaxili
siyasətin
güclənməsi
də
elementlərın
artması
və
hərəkətlərinin genişlənməsi hesabına baş verir. Dövlətdaxili siyasətin
güclənməsi dövlətin iqtisadi imkanlarının artmasını özündə ehtiva edir.
Dövlətin güclənməsi daxili istehsal və ixrac-idxal hesabına baş verir. Xaricdən
gələn valyuta ölkə bazarının və milli valyutasının güclənməsini özündə ehtiva
edir. Proqnozlaşdırmada sistemin ümumi möhkəmlənməsi özünü təsdiq
etdirmiş olur.
Proqnozlaşdırmada dövlətlərin qarşılıqlı niyyətləri, səmimiyyətləri və
gizli maraqları nəzərə alınır. Siyasət oyunlarını, hiylələri dərk etmək , siyasi
fəndləri əvvəlcədən dərk etmək başlıca prinsipə çevrilir. Proqnozlaşdırma
analitikanın tərkibi kimi nəzərdən keçirilir. Proqnozlaşdırma nəticələrə gəlmək
qabiliyyətidir və proqnozlar müddətlə müəyyən olunan nəticələrdir.
Bütün hadisələr ümumən makro məkanda qərarlaşır. Hər bir hadisə
məntiqi nəticədən ortaya çıxır. Hadisələrin baş verməsi onun nəticələrinin
xassələrini özündə ehtiva edir. Bu aspektdə başlanğıcdan qismən də olsa sonu
demək mümkün olur. Son öz əlamətini başlanğıcdan götürür. Bu aspektdə
müəyyən başlanğıc özündə sonun əlamətini göstərir. Buna görə də
proqnozlaşdırma sistemlilik prinsiplərinə söykənir.
Hər dəfə məntiqdən irəli gələn nəticə, təkrar olunan obrazlanma özündə
proqnozlar üçün ilkin və müəyyən digər əlamətləri əks etdirir. Təkrarlıq və
təcrübə onu deməyə əsas verir ki, hadisələr hansı axarda davam edə biləcəkdir.
Təbii ki, ortaya çıxan əlavə şərait hadisələr axarını dəyişmək zərurətində qala
biləcəkdir. Bu baxımdan da proqnozlaşdırmada ehtimallar da mümkündür.
Çünki dəyişən şərait elementlər axarının dəyişməsi zərurətini meydana
gətirmək iqtidarında olur.
Dostları ilə paylaş: