13.3. Standartlaşdırmanın məqsədləri
“Texniki tənzimləmə haqqında” Qanuna görə
standartlaşdırma aşağıdakı məqsədlər üçün həyata keçi-
rilir:
-əhalinin həyatı və ya sağlamlığının, fiziki və ya
hüquqi şəxslərin əmlakının, bələdiyyə mülkiyyətinin
təhlükəsizliyi, ekoloji təhlükəsizliyi, heyvanat və bitki
aləminin həyatı və sağlamlığının təhlükəsizliyi səviyyəsinin
yüksəldilməsi üçün şəraitin yaradılması;
-təbii və texnogen xarakterli fövqəladə halların baş
verməsi riskini nəzərə almaqla obyektlərin təhlükəsizlik
səviyyəsinin yüksəldilməsi;
-elmi-texniki tərəqqinin təmin edilməsi;
-məhsul, iş və xidmətlərin rəqabət qabiliyyətinin
yüksəldilməsi;
-resursların rasional uyğunluğu;
-texniki və informasiya uyğunluğu;
442
-tədqiqatların (sınaqların) və ölçmələrin, texniki və
iqtisadi-riyazi
məlumatların
nəticələrinin
müqayisə
edilməsi;
-məhsulun qarşılıqlı əvəzolunması.
Qeyd etmək vacibdir ki, standartlaşdırma üzrə
fəaliyyət nəinki məhsula və onunla əlaqədar proseslərə,
eləcə də iş və xidmətlərə aid edilir.
Standartlaşdırmanın
hüquqi
statusunun
araşdırılmasından bellə bəlli olur ki, standartlar yalnız
könüllü qaydada tətbiq edilir.
Ə
vvəllər standartlaşdırma və dövlət standartları
məhsula, işlərə, xidmətlərə və digər obyektlərə məcburi
tələblərin müəyyən edilməsi üçün dövlətin başlıca alətləri
idilər.
Lakin bu cür vacib funksiya icra hakimiyyətinin
federal orqanları üzərinə qoyulmuşdu, bu isə ölkənin sosial-
iqtisadi inkişafında bu funksiyanın əhəmiyyətinə tam uyğun
deyildi.
Standartlaşdırma anlayışını və bu fəaliyyətin
məqsədlərini “Standartlaşdırma haqqında” qanunu və
“Texniki tənzimləmə haqqında” qanunu ilə müqayisə
edərək, bir sıra prinsipial dəyişiklikləri qeyd etmək olar.
Hərçəndki
hər
iki
qanunda
standartlaşdırmanın
443
məqsədlərinin siyahısı əksər vaxt zahirən üst-üstə düşür.
Lakin başlıca olaraq bu məqsədlər prinsipial fərqlərə
malikdir. Məsələn, əgər “Standartlaşdırma haqqında”
Qanununda birinci məqsəd kimi müvafiq obyektlərin təhlü-
kəsizliyinin təmini durursa, “Texniki tənzimləmə haqqında”
Qanununda
–
onların
təhlükəsizlik
səviyyəsinin
yüksəldilməsi nəzərdə tutulur. Bu qanunda standartlaşdırma
üzrə fəaliyyətin yeni xarakteri əks olunmuşdur. Burada artıq
texniki reqlamentlərdə təsbit olunmuş səviyyəni üstələyən
perspektiv tələblərin işlənməsindən söhbət gedir.
Standartlaşdırma üzrə işlərdə tamamilə yeni bir
məqsədin yaranmasını da qeyd etmək lazımdır. Bu, texniki
reqlamentlərin tələblərinə riayət edilməsinə göstərilən
köməkdir. Bu məqsədə müvafiq qaydaları nəzərdə tutan
standartların işlənməsi yolu ilə nail olmaq mümkündür.
Məhsulun keyfiyyəti anlayışı “Standartlaşdırma
haqqında” Qanun da ancaq bir dəfə işlənmişdir. Bu da
təşkilatların standartları məsələsini tənzimləyir. Bu vəziyyət
qanunverici orqanın bu anlayışa artıq əvvəllər qəbul edilmiş
düzgün yanaşmasını əks etdirir.
Bu yanaşma məhsulun (iş və xidmətlərin) keyfiyyət
məsələlərini, yəni məhsulun istehlak xassələrinə dair
məsələləri istisna edir, yəni onu məcburi istehlak
444
tənzimlənməsi sferasından (təhlükəsizlik məsələlərindən
başqa) çıxarır.
“Standartlaşdırma haqqında” Qanun da milli
standartların məzmununu müəyyən edən normalar artıq
yoxdur. Bu məzmun standartlaşdırmanın məqsədləri ilə
müəyyən edilir. Qanuna uyğun olaraq standartlaşdırma
tövsiyələrin işlənməsi üzrə fəaliyyət kimi nəzərdə
tutulduğundan “Standartlaşdırma haqqında” Qanun da onun
nəzərdə tutulmuş məqsədləri heç də kifayət qədər birmənalı
deyildir.
13.4. Standartlaşdırmanın prinsipləri
Standartlaşdırma aşağıdakı əsas prinsiplərə uyğun
olaraq həyata keçirilir:
-standartların könüllü istifadəsi;
- standartların işlənməsi zamanı maraqlı tərəflərin
qanuni maraqlarının maksimal səviyyədə nəzərə alınması;
-beynəlxalq standartların tələblərinin Azərbaycan
Respublikasının
iqlim
və
coğrafi
xüsusiyyətlərinə
uyğunsuzluğu və ya digər əsaslar olduqda, yaxud
Respublikada müəyyən olunmuş prosedurlar uyğun olaraq
beynəlxalq standartın və ya onun ayrıca müddəalarının
qəbul edilməsinə zidd olduğu, beynəlxalq standartın
tətbiqinin mümkün sayılmadığı digər hallar da istisna
445
edilməklə, beynəlxalq standartın milli standartın işlənməsi
üçün əsas kimi tətbiq edilməsi;
- “Standartlaşdırma haqqında” Qanun da göstərilmiş
məqsədlərin yerinə yetirilməsində, o cümlədən zəruri
olandan daha böyük miqdarda məhsulun istehsalı və
tədavülündə, işlərin yerinə yetirilməsi və xidmətlərin
göstərilməsində yaranacaq hətta minimal maneələrin
yolverilməməzliyi;
-texniki reqlamentlərə zidd olan standartların
müəyyən edilməsinin yolverilməməzliyi;
-standartların tətbiqi üçün eyni cür şərtlərin təmin
edilməsi.
Qeyd
edək
ki,
standartlaşdırmanın
qanunla
tənzimlənməsi hələ onun dövlət statusuna malik olduğunu
göstərmir. Ölkənin qanunvericiliyi bir çox elə münasibətləri
tənzimləyir ki, onlar əslində könüllülük əsasında,
vətəndaşların özfəaliyyəti nəticəsində yaranır, yəni bu
münasibətlər dövlətə münasibətdə hüquq və vəzifələrdən
doğmamışdır.
Lakin Qanunda nəzərdə tutulan bəzi müddəalar
birmənalı olaraq göstərir ki, standartların tətbiqinin
könüllüyünə baxmayaraq, standartlaşdırma bilavasitə
dövlətin funksiyasıdır. Milli standartlara qeyri-məcburi
446
sənədlər statusunun verilməsi Azərbaycan Respublikasının
müvafiq orqanları timsalında dövlətin tənzimlədiyi
məsələləri baxılan sualların dairəsindən çıxarmır.
Milli standartlar dövlətin müəyyən etdiyi qaydalar
üzrə işlənmiş tövsiyə rolu oynayan sənədlərdir və beləliklə
də dövlətin nüfuzuna söykənir. Ona görə də milli
standartların məzmununa dövlət qətiyyən biganə deyildir.
Standartlaşdırmanın prinsiplərini şərti olaraq iki
qrupa bölmək olar:
Birinci qrup – Qanununda müəyyən olunmuş
standartlaşdırmanın
məqsədlərinə
cavab
verməyən
ş
işirdilmiş və ya əlavə tələblərin qoyulması yolu ilə
sahibkarlığın müstəqilliyinin əsaslandırılmamış məhdudlaş-
dırılmasının standartlarda yol verilməməsinə istiqamətlən-
miş prinsiplərdir.
İ
kinci qrup – texniki xarakterli prinsiplərdir. Buraya
daxildir:
-qanunda göstərilmiş hallar istisna olmaqla, milli
standartların, bir qayda olaraq, beynəlxalq standartlar
ə
sasında işlənməsi;
-texniki reqlamentlərin əsasverici tələblərinə zidd
olan tələblərin qoyulmasının yolverilməməzliyi;
447
-standartların tətbiqinin eyniliyini təmin edən
tələblərin müəyyən edilməsi.
Standartlaşdırmanın məqsədləri və prinsipləri
obyektiv olaraq milli standartlarda pozulduğundan (çünki
onlar normativ akt deyildir, yəni ümumməcburi tələbləri
müəyyən etmirlər), bu hərəkətlərə görə məsuliyyətin
müəyyən edilməsi qeyri-mümkündür.
Lakin sözügedən məqsədlərin, prinsiplərin və
prosedurların pozulması ilə işlənmiş milli standartların
könüllü tətbiqi, bu standartı tətbiq edən şəxsin (istehsalçı,
satıcı, icraçı) əmlakına zərər gətirə bilər. Bu halda
Respublikanın Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq mülki-
hüquqi
məsuliyyətin,
daha
dəqiq
desək,
delikat
(müqavilədən kənar) cavabdehliyin tətbiqindən söhbət gedə
bilər.
13.5. Standartlaşdırma sahəsində sənədlər
Azərbaycan Respublikası ərazisində istifadə olunan
standartlaşdırma sahəsində sənədlərə aş ağ ıdakılar aiddir:
-milli standartlar;
-standartlaşdırma sahəsində qaydalar, normalar və
tövsiyələr;
448
-müəyyən olunmuş təsnifat qaydasında tətbiq olunan
texniki-iqtisadi və sosial informasiyanın ümumrusiya
təsnifatları (klassifikatorlar);
-müəssisələrin standartları.
“Milli standart” adı bu sənədin qeyri-dövlət (yəni
qeyri-məcburi)
statusunu
ə
ks
etdirir,
lakin
onun
Respublikanın bütün ərazisində tətbiqi imkanlarını göstərir.
Milli standartlar və müəssisələrin standartlarının prinsipial
fərqi ondan ibarətdir ki, birincilər ümumruisya miqyaslı
tövsiyələrdir.
İ
kincilər isə – lokal normativ hüquqi aktlardır, onlar
lokal miqyasda istifadə üçün məcburidir. Buradan,
Azərbaycan Respublikası əmək qanunvericiliyinə uyğun
olaraq, müəssisənin standartların tələblərinə riayət etməsinə
görə məsuliyyətinin müəyyən edilməsi və tətbiqi məsələsi
meydana çıxır.
Qanuna uyğun olaraq texniki reqlamentlərdə nəzərdə
tutulmuş məcburi tələblər Azərbaycan Respublikasının
bütün ərazisində birbaşa təsirə malikdir. Buraya daxil
edilməmiş tələblər məcburi xarakter daşıya bilməz.
Buradan belə çıxır ki, məhsulun hazırlanması və
satışı üçün zəruri olan heç də bütün tələblər texniki
449
reqlamentlərə daxil edilmirlər, çünki dövlət yalnız müəyyən
tələbləri Qanunda təsbit edir.
Qanunda texniki reqlamentlərə daxil edilməməli
tələblər birbaşa göstərilmişdir. Bunlar konstruksiyaya və
məhsulun işlənməsinə qoyulan tələblərdir. Deməli, texniki
reqlamentlərdə müəyyən edilməmiş bəzi istehlak xassələri
və xarakteristikalarını, məhsulun hazırlanması və satışını
təmin edən digər zəruri tələbləri əks etdirən sənədlər də
olmalıdır.
Azərbaycan
Respublikasının
“Standartlaşdırma
haqqında” Qanununa görə bu rolu müəssisə standartları və
texniki sənədləşdirmələr (konstruktor, texnoloji, layihə və s.
xarakterli sənədlər), o cümlədən texniki şərtlər (TŞ) oynayır.
Bununla yanaşı, çox sadə məmulatlara, məcburi dövlət
tələbləri ümumiyyətlə, müəyyən edilmir, onlar texniki
sənədlər və ya müəssisə standartları üzrə hazırlanır və
reallaşdırılır.
Qanunun məzmunu göstərir ki, satılan məhsula
texniki reqlamentlərdə müəyyən edilməmiş tələblər
müəssisənin standartlarında təyin edilə bilər. Bu zaman
müəssisə standartlarının tələbləri texniki reqlamentlərdə
müəyyən edilmiş tələblərdən daha yüksək ola bilər.
450
Qanun nəzərdə tutur ki, texniki reqlamentlərin
tələblərini ümumməcburi sahə sənədlərinin qəbul edilməsi
yolu ilə deyil, milli standartların və müvafiq təşkilatların
tövsiyələrini nəzərə almaqla, hər bir təşkilatın müstəqil
olaraq qəbul etdiyi standartları işləmək yolu ilə yerinə
yetirmək lazımdır. Deməli, məhsul texniki reqlamentlərin
məcburi tələblərinə, eləcədə müəssisələrin standartlarının və
bağlanmış müqavilənin tələblərinə uyğun olmalıdır.
Standartlaşdırma sahəsində sənədlərə aid edilən
təsnifatlar və texniki-iqtisadi və sosial informasiyanın
ümumrusiya təsnifatları “Standartlaşdırma haqqında”
Qanunda
müəyyən
edilmiş
standartlaşdırmanın
məqsədlərinə nail olunmasına yönəldilmiş sənədlərdir.
Lakin onların hüquqi statusu bu sahədə digər
sənədlərin
statusundan
prinsipial
olaraq
fərqlənir.
Təsnifatların əsas təyinatı fəaliyyətin bütün sahələrində
informasiya uyğunluğunun təmin edilməsindən ibarətdir.
Odur ki, özünün hüquqi təbiəti etibarilə təsnifatlar tətbiqi və
yerinə yetirilməsi üçün məcburi sənədlər statusuna malikdir.
Təsnifatın əsas obyektləri iqtisadi fəaliyyətin,
məhsul, müəssisə, təşkilatlar, ixtisaslar, sənədlər və
xidmətlərin növləridir. Hazırda xeyli sayda ümumrusiya
təsnifatları qüvvədədir.
451
13.6. Azə rbaycan Respublikasında
standartlaş dırma üzrə milli orqan
Qanuna
görə
Azərbaycan
Respublikasında
standartlaşdırma üzrə bütün işlərin təşkilini standartlaşdırma
üzrə ölkənin Milli orqanı həyata keçirir. Milli orqan:
-milli standartları təsdiq edir;
-milli standartların işlənməsi proqramını qəbul edir;
-milli standartların layihələrinin ekspertizasını təşkil
edir;
-milli standartlaşdırma sisteminin milli iqtisadiyyatın
maraqlarına, maddi─texniki bazanın vəziyyətinə və elmi-
texniki tərəqqiyə uyğunluğunu təmin edir;
-milli standartların, standartlaşdırma qaydaları,
normaları və bu sahədə tövsiyələrin nəzərə alınmasını
həyata keçirir və maraqlı tərəflərin razılığını təmin edir;
-standartlaşdırma üzrə texniki komitələr yaradır və
onların fəaliyyətini koordinasiya edir;
-milli standartların dərc olunması və yayılmasını
təşkil edir;
-beynəlxalq təşkilatların Nizamnaməsinə uyğun
olaraq beynəlxalq standartların işlənməsində iştirak edir və
452
onların qəbul edilməsi zamanı Azərbaycan Respublikasının
maraqlarının nəzərə alınmasını təmin edir;
-milli standartlara uyğunluq nişanının təsvirini təsdiq
edir;
-standartlaşdırma sahəsində fəaliyyəti həyata keçirən
beynəlxalq təşkilatlarda Azərbaycan Respublikasını təmsil
edir.
Azərbaycan Respublikasında standartlaşdırma üzrə
milli orqanın funksiyalarını Azərbaycan Respublikası
Metrologiya, Standartlaşdırma və Patent üzrə Dövlət
Komitəsi yerinə yetirir. Bu Komitənin əsas vəzifələrinə
aşağıdakılar aiddir:
-standartlaşdırma üzrə milli orqanın funksiyalarının
reallaşdırılması;
-ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsi;
-sertifikatlaşdırma üzrə orqanların və sınaq
laboratoriyalarının (mərkəzlərinin) akkreditləşdirilməsi üzrə
işlərin həyata keçirilməsi;
-texniki reqlamentlərin və standartların məcburi
tələblərinin yerinə yetirilməsinə dövlət nəzarətinin (təftişin)
həyata keçirilməsi;
453
-texniki reqlamentlər və standartların Respublika
informasiya fondunun və texniki tənzimləmə üzrə vahid
informasiya sisteminin yaradılması və aparılması;
-dövlət
ehtiyacları
üçün
məhsulun
kataloqlaşdırılmasının sisteminin aparılması üzrə təşkilati-
metodiki rəhbərliyin həyata keçirilməsi;
-texniki reqlamentlərin tələblərinin pozulması
səbəbindən ziyan dəyməsi hallarının uçotu üzrə işlərin
aparılmasının təşkili;
-keyfiyyət sahəsində Hökumətin mükafatını almaq
üçün və keyfiyyət sahəsində digər müsabiqələrin
keçirilməsinin təşkilati-metodiki təmin edilməsi;
-standartlaşdırma,
texniki
tənzimləmə
və
metrologiya sahəsində dövlət xidmətlərinin göstərilməsi.
Komitə öz fəaliyyətini bilavasitə, tabeliyində olan və
vahid bir sistemi təşkil edən təşkilatlar vasitəsilə həyata
keçirir. Həmin sistemə daxil olur:
-mərkəzi aparat;
- dövlət idarələri – standartlaşdırma, metrologiya və
sertifikatlaşdırma mərkəzləri;
-elmi-tədqiqat institutları;
-təcrübə zavodları;
-ərazi orqanları;
454
-tədris müəssisələri və digər təşkilatlar .
13.7. Milli standartlar və müə ssisə lə rin standartları
Milli standartlar və texniki-iqtisadi və sosial
informasiyanın ümumrespublika təsnifatları, o cümlədən
onların işlənməsi və tətbiqi qaydaları standartlaşdırmanın
milli sistemini təşkil edir.
Milli standartlar standartlaşdırmanın qaydalarına, bu
sahədə normalar və tövsiyələrə uyğun olaraq Komitə
tərəfindən təsdiq edilir.
Komitəyə milli standartların işlənməsi proqramını,
həmçinin standartlaşdırma üzrə texniki komitələrin
yaradılması və fəaliyyəti qaydalarını işləmək və təsdiqləmək
hüququ verilmişdir.
Milli standartlar standartlaşdırma üzrə milli orqan
tərəfindən standartlaşdırmanın qaydaları, bu sahənin norma
və tövsiyələrinə uyğun olaraq təsdiq olunur. Milli
standartların işlənməsi və təsdiqi prosedurları Qanunla
müəyyən edilmişdir.
Bu Komitənin Qərarı ilə müəyyən edilmişdir ki,
Azərbaycan milli standartlaşdırma sisteminin əsasverici
standartlarının qüvvəyə minməsinədək ölkənin milli
455
standartlarının və müəssisələrin standartlarının işlənməsi,
tərtibi, izahı, təsdiqi, uçotu, rəsmi dərci, onlara dəyişikliklər
edilməsi və ləğv edilməsini aşağıdakı sənədlərə görə yerinə
yetirmək lazımdır:
•
AZS 1.0-96 “Azərbaycan Respublikasının dövlət
standartlaşdırma sistemi.Əsas müddəalar”;
•
AZS 1.2-96 “Azərbaycan Respublikasının dövlət
standartlaşdırma sistemi.Dövlət standartlarının işlənmə
qaydaları”;
•
AZS 1.3-96 “Azərbaycan Respublikasının dövlət
standartlaşdırma
sistemi.Texniki
şə
rtlərin
işlənməsi,
razılaşdırılması, təsdiqi və qeydiyyatı qaydaları”;
•
AZS 1.4-96 “Azərbaycan Respublikasının dövlət
standartlaşdırma
sistemi.Müəssisə
standartları.Ümumi
müddəalar.
•
AZS 1.5-96 “Azərbaycan Respublikasının dövlət
standartlaşdırma sistemi.Standartların tətbiqinə, şərhinə,
rəsmiləşdirilməsinə və məzmununa olan ümumi tələblər;
•
AZS 1.6-96 “Azərbaycan Respublikasının dövlət
standartlaşdırma
sistemi.Sahə
standartlarının
işlənib
hazırlanması, razılaşdırılması, təsdiq edilməsi və qeydiyyatı
qaydaları.
456
Nəzərdə tutulur ki, standartın tətbiqi barədə könüllü
qərar qəbul etmiş subyekt onun tətbiq qaydalarını
pozmayacaqdır. Lakin belə hal baş verərsə, subyekt dövlət
qarşısında məsuliyyət daşımır və ona qarşı heç bir ölçü
müəyyən və tətbiq edilə bilməz
Ə
vvəllər deyildiyi kimi, milli standartı tətbiq edən
subyektin (istehsalçı, satıcı, icraçı) əmlakına hər hansı bir
ziyan dəydiyi halda, mülki-hüquqi məsuliyyət, daha dəqiqi
ölkənin Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq müqavilədən kənar
(delikat) cavabdehlik tədbiri tətbiq edilir.
Beləliklə, milli standartların ikili xarakter daşıdığını
bir daha vurğulamaq lazımdır. Ölkə məhsulu, işləri və
xidmətlərinin rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsində,
texniki reqlamentlərin lazımi elmi─texniki səviyyədə
saxlanılmasında mühüm əhəmiyyət kəsb etdiklərindən milli
standartların işlənməsi və təsdiq edilməsinin əsas qaydaları
qanunla müəyyənləşdirilmişdir və buna görə də ümumən
məcburi qüvvəyə malikdir.
Bununla yanaşı, milli standartların tətbiqinin könüllü
xarakteri bazar iqtisadiyyatının tələblərini əks etdirir,
rəqabətin inkişafına şərait yaradır və mütərəqqi qərarların
tətbiqinə müəssisələrin fərdi hazırlıq səviyyəsini nəzərə alır.
457
13.8. Standartlaşdırma və keyfiyyət üzrə
beynə lxalq təş kilatlar
Standartlaşdırma üzrə Beynəlxalq Təşkilat (İSO).
İ
SO BMT-nin standartların koordinasiyası üzrə Komitəsinin
iclasında yaradılmışdır. Elə həmin il Baş Assambleyanın
iclasında
İ
SO-nun
Nizamnaməsi
qəbul
edilmişdir.
Nizamnamə
təşkilatın
statusunu,
strukturunu,
ə
sas
orqanlarının funksiyaları və iş metodlarını müəyyən
etmişdir.
İ
SO-nun məqsədi beynəlxalq mal-əmtəə mübadiləsi
və qarşılıqlı yardımı asanlaşdırmaq üçün dünya miqyasında
standartlaşdırmanın
inkişafına
köməklik
göstərmək,
həmçinin intellektual, elmi, texniki və iqtisadi fəaliyyət
sahələrində əməkdaşlığı genişləndirməkdir.
İ
SO-ya ölkələrin üzvülüyünün iki növü müəyyən
edilmişdir: komitə üzvləri və müxbir üzvlər. Komitə üzvləri
standartlaşdırma sahəsində daha geniş nümayəndəliyə malik
milli orqanlardır. Bu növ üzvlük üçün İSO-nun büdcəsinə
hər il ödənilən məbləğ təyin edilmişdir. Bu məbləğ hər bir
ayrıca ölkənin dünya ticarətində xüsusi çəkisi və sənaye
məhsulu istehsalının həcmindən asılı olaraq şkala üzrə
müəyyən edilir.
458
Müxbir üzvlər İSO-nun büdcəsinə kiçik bir üzvlük
haqqını ödəmək hesabına bütün dərc olunan beynəlxalq
standartları, habelə digər informasiya nəşrlərini almaq
hüququ qazanırlar.
Müxbir üzvlər komitə üzvləri olmayan yerlərdə
standartlaşdırma ilə məşğul olan milli orqanlardır. Texniki
Komitələrin iclaslarında onların nümayəndələri yalnız
müşahidəçi qismində iştirak edirlər.
İ
SO-nun rəhbər orqanlarına aiddir: ali idarəetmə
orqanı olan Baş Məclis, Şura, İcra bürosu, Texniki büro,
Ş
uranın texniki komitələri, Mərkəzi katiblik (şək. 13.1).
İ
SO-nun vəzifəli şəxsləri prezident, vitse-prezident,
xəzinədar və baş katibdir. Baş Məclis İSO-nun ali rəhbər
orqanıdır və komitə üzvü olan bütün milli təşkilatların
nümayəndələrindən ibarətdir. Baş Məclis İSO-nun
fəaliyyətinin bütün əsas məsələlərini həll edir və üç ildə bir
dəfə iclasını çağırır.
Baş Məclisin sessiyalarında İSO-nun prezidenti üç il
müddətinə seçilir.
Baş Məclisin sessiyalarında sənayenin aparıcı
mütəxəssislərinin iştirakı ilə beynəlxalq standartlaşdırmanın
ə
n vacib problemləri və tendensiyaları müzakirə edilir.
459
Baş Məclisin sessiyaları arasındakı dövrdə İSO-ya
rəhbərliyi Şura həyata keçirir, Şuranın başında prezident
durur. Şura Baş Məclis tərəfindən üç illiyə seçilən 18 komitə
üzvündən ibarət olur.
Ş
ura öz iclaslarına ildə bir dəfədən az olmayaraq
yığışır və İSO-nun fəaliyyətinə dair bütün məsələləri, o
cümlədən texniki orqanların strukturunu, beynəlxalq
standartların dərc olunması məsələlərini həll edir. Şura
orqanlarının üzvlərini təyin edir, habelə komitələrin
sədrlərini seçir.
İ
cra bürosu Şuranın tapşırığı ilə maliyyə
məsələlərinə, həmçinin İSO-nun texniki fəaliyyətinin təşkili
və rəhbərliyi məsələlərinə baxır. İcra bürosu vitse-prezident
(Şuranın
sədri)
və
komitə
üzvlərinin
doqquz
nümayəndəsindən ibarət olur.
460
P
la
n
ko
m
it
əs
i(
P
L
A
K
O
)
İs
te
hl
ak
çı
la
rı
n
m
ar
ağ
ın
ın
m
üd
af
iə
si
ü
zr
ə
ko
m
it
ə
(K
O
P
O
L
K
O
)
üz
rə
k
om
it
ə
()
E
lm
i-
te
xn
ik
i
in
fo
rm
as
iy
a
ko
m
it
əs
i
(İ
N
F
K
O
)
İn
ki
şa
f
et
m
ək
də
o
la
n
ö
lk
əl
ər
ə
ya
rd
ım
gö
st
ər
il
m
əs
i
üz
rə
K
om
it
ə
(D
E
V
K
O
)
Texniki Komitələr
Yarımkomitələr
İ
Dostları ilə paylaş: |