Anar İsayev Ramil Rəhimov

Əmtəə
 
Satış məqsədilə bazar üçün istehsal olunan məhsul. 
Əndəlus
 
İspaniyanın cənubunda tarixi vilayət. Ərəblərin müsəlman İspaniyayasına verdikləri ad. 

 
224 
 
Əsr
 
Təqvim hesablanmasında 100 təqvim ili 
Əyan
 
Hökmdara yaxın daha mötəbər, varlı və məsul vəzifə tutan adam. 
 
 
- F - 
 
Faktoriya
 
 
Avropa tacirlərinin müstəmləkə ölkələrində ticarət kontoru və yaşadıqları yer.
 
Falanqa
 
Spartalılar tərəfindən yaradılmış qoşun növü. 
Fərman
 
Şərq ölkələrində dövlət başçısı tərəfindən verilən rəsmi sərəncam. 
Feod
 
Avropada orta əsrlərdə senyorun vassala xidmət müqvilində (hərbi, idarəçilik, məhkəmə 
və s.) verilən torpaq mülkiyyət forması. 
Feodalizm
 
Əsas işçi qüvvəsinin əksəriyyətini təhkimli kəndlilər təşkil edən dövr. 
Feodal nərdivanı
 
Erkən  orta  əsrlər  dövründə  Qərbi  Avropada  feodallar  arasında  münasibətlərin  təşkilat 
forması. 
Feodal pərakəndəliyi
 
Feodalların hakimiyyətinin natural təsərrüfatın ağalığı dövründə möhkəmlənməsi. 
Finikiyalılar
 
Qədimdə Aralıq dənizinin şərq sahillərində məskunlaşmış xalq. 
Firon
 
Qədim Misirdə hökmdara verilən ad. Misirdə fironu ―Günəş oğlu‖ adlandırırdılar. 
Forum
 
Romanın mərkəzində bazar meydanı. 
Freska
   
 
Qurumamış suvaq üzərində boyalarla çəkilmiş rəngkarlıq əsəri. 
 
 
 
- G - 
 
Gezit 
(farsca) Can vergisi. Sasanilər dövründə mövcud olmuşdur.
 
Gilyotin
 
Başı bədəndən ayıran edam maşını. 
Girdəbaşlar
 
İngiltərədə vətəndaş müharibəsi (1640-1646) dövründə parlament tərəfdarları. 
Gizli şura
 
XVI əsrdə Niderlandı İspaniya kralının canişini yanında idarə edən orqan. 
Güclü ailələr
 
Erkən orta əsrlərdə Çində iri torpaq sahibləri. 
Gözlər
 
(hollandca  ―yoxsullar‖,  ―dilənçilər‖)  Niderland  burjua  inqilabı  dövründə  ispanlara  qarşı 
suda və quruda mübarizə aparan partizanlara verilən ad. 
Gülərgin
 
Oğuz dövlətində hökmdarın 
vəkili sayılırdı.
 
 
 
- H - 
 
Harpun
 
Balıq ovlamaq üçün sümükdən düzəldilmiş ucu iti ov aləti. 
Heroqlif
 
E.ə. IV minillikdə meydana gələn, bir söz və ya heca bildirən yazı sistemi. 
Hersoq
 
Qədim germanlarda qəbilə və tayfa  başçısı. 
Heraldika
 
 
Gerblərin öyrənilməsi ilə məşğul olan elm. 
Hermes
  
 
Qədim yunan mifologiyasında ticarət allahı. 
Hərbi demokratiya
 
İbtidai  icma  cəmiyyətinin  inkişafının  nəsli  icmanın  dağılması  və  onun  qonşuluq  icması 
ilə əvəz olunan son mərhələsi. 
Hicrət
 
 (ərəbcə  ―köçmək‖,  ―ayrılmaq‖)  Məhəmməd  Peyğəmbərin  622-ci  ildə  Məkkədən 
Mədinəyə köçməsi. 
Homo sapiyens
 
―Ağıllı adam‖ mənasını verir. Üst Paleolit dövründə formalaşan müasir insana tipi. 
Hüquqi dövlət
 
Vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının təmin edildiyi və müdafiə olunduğu dövlət.  
 
 
- X - 
 
Xalq
 
Bir ölkənin, dövlətin bütün əhalisi. 
Xaraq
 
Sasanilər dövründə məhsulun 1/3-dən yarısına qədərini təşkil edən torpaq vergisi. 
Xaqan
 
Qədim türk xalqlarında (avarlarda, peçeneqlərdə, xəzərlərdə) dövlət başçısı. 
Xaqanlıq
 
 
Xaqanın başçılıq etdiyi qədim və orta əsrlərdə türk dövlətləri.  
Xalq yığıncağı
 
Nəsil və qəbilədə bütün yetkin kişilərin – döyüşçülərin yığıncağı. 

 
225 
 
Xalq tribunu
 
Qədim  Romada  plebeylərin  hüquqlarını  müdafiə  etmək  üçün  onlar  arasından  seçilən 
vəzifəli şəxslər. 
Xalqların böyük köçü
 
Hunların  və  digər  xalqların  qərbə  axını.  Hun  tayfalarının  qərbə  doğru  hərəkətiylə 
başlamışdı. 
Xarəzm
 
Orta Asiyada tarixi-coğrafi və Xarəzmşahlar dövlətinin yerləşdiyi ərazi. 
Xassə (xalisə)
 
Orta əsrlərdə Şərq ölkələrində və Azərbaycanda hökmda məxsus şəxsi torpaq mülkiyyəti. 
Xəlifə
 
Ərəbcə  ―müavin‖,  ―varis‖,  ―xələf‖  anlamını  verir.  Məhəmməd  peyğəmbərin  (s.ə.s.) 
vəfatından sonra Ərəb dövlətini  idarə edən hökmdar. 
Xərac 
 
(ərəbcə) Orta əsrlərdə İslam ölkələrində müsəlman əhalidən alınan əsas torpaq vergisi. 
Xilafət 
   
 
Ərəblərdə xəlifənin başçılıq etdiyi feodal dövləti. 
Xış
 
Bir cüt öküz qoşulan, ucluğu olan və iki nəfər tərəfindən idarə olunan şum aləti. 
Xış əkinçiliyi
 
Əsas əmək alətinin xış (kotan) olduğu əkinçilik növü. Erkən Tunc dövründə yaranmışdır. 
Xristianlıq
 
Dünyanın  bütün  ölkələrində  davamçıları  olan  üç  dünyəvi  dindən  (islam  və  buddizmlə 
yanaşı) biri.  Xristianlıq eramızın I  əsrində  Roma  imperiyasının şərqi  əyalətlərindən biri 
olan Fələstində meydana gəlmişdi. 
Xronologiya
 
Zaman haqqında elm, müxtəlif xalqlar tərəfindən vaxtın ölçülməsi üsullarını öyrənir. 
Xostak
 
(farsca) Sasani imperiyasında xidməti əvəzində dövlət tərəfindən müvəqqəti istifadə üçün 
verilən şərti torpaq mülkiyyəti. 
Xüms
 
(ərəbcə ―beşdə bir‖) Müxtəlif gəlirlərdən 1/5 ölçüdə ödənilən vergi. 
 
 
- İ - 
 
İbtidai icma cəmiyyəti
 
Bəşər  cəmiyyətinin  ilkin  inkişaf  dövrü.  İlk  insan  tipinin  yaranmasından  dövlətin 
yaranmasınadək mövcud olmuşdur. 
İcma
 
İnsanların kollektiv mülkiyyət əsasında istehsal vasitələrinə, digər əmlaka, eləcə də tam 
və ya qismən özünüidarəyə malik birlikləri. 
İcma kəndliləri
 
Qonşuluq icmasının üzvləri. 
İcma torpaqları
 
Xilafətdə  kəndlilərə məxsus torpaqlar (əkin yerləri, biçənəklər, otlaqlar və.s). 
İcarədar
 
Hər hansı bir əmlakı icarəyə götürən adam. 
İcarə
   
Torpaq və digər əmlak kirayəsi. 
İctimai əmək bölgüsü
 
Yalnız müəyyən bir peşə ilə məşğul olmaq. 
İdxal 
 
Daxili bazarda satmaq üçün başqa ölkələrdən əmtəə gətirilməsi. 
İxrac
   
Əmtəələrin xarici bazarda satılması üçün ölkədən xaricə aparılması. 
İqta
 
Xilafətdə hərbi və mülki xidmət müqabilində feodallara verilən şərti torpaq mülkiyyəti. 
II ictimai əmək bölgüsü
  Sənətkarlığın  əkinçilikdən  və  maldarlıqdan  ayrılması.  E.ə  III  minilliyin  sonu  -  II 
minilliyin əvvəllərində, Orta Tunc dövründə baş vermişdir. 
İlotlar (hilot)
 
Qədim  Spartanın  dorilər  tərəfindən  tabe  edilmiş  yerli  əhalisi.  Spartalılar  tərəfindən 
qullara verilən ad. 
İmperator
 
 (latınca "‖hökmdar‖) Qədim Romada ―Tam hakimiyyətə malik olan‖ şəxs. 
İmperiya
 
Başçısı imperator olan monarxiya dövləti. 
İnkvizisiya
 
Roma papası tərəfindən Orta əsrlər dövründə yaradılan kilsə məhkəməsi. 
İnqilab
 
Dövlətin  və  cəmiyyətin  həyatında  hakimiyyət  strukturlarının,  bütün  siyasi  sistemin 
kökündən və tamamilə dəyişdirilməsidir. 
İntibah
 
(ərəbcə  ―oyanma‖,  fransızca  ―dirçəliş‖)  Mərkəzi  və  Qərbi  Avropa  ölkələrində  ideya, 
mədəni və elmi inkişaf dövrü, orta əsrlər mədəniyyət və elmindən yeni dövr mədəniyyət 
və elminə keçid. 
İncil
 
 (yunanca  ―yevangeliye‖  –  ―müjdə‖,  ―xoş  xəbər‖)  Bibliyanın  eramızın  I  -  II  əsrlərində 
tərtib olunmuş bir hissəsi. Xristianlıq dininin müqəddəs kitabı. 
İrsi hakimiyyət
 
Hakimiyyətin atadan oğula, yaxud yaxın qohuma keçməsi. 
İndulgensiya
 
Günahların bağışlanması məqsədi ilə kilsə tərəfindən satılan pullu sənəd, ―cənnət qəbzi‖.  
İonik
 
 
 
Yuxarısında qoç buynuzuna bənzər qıvrım naxışlar olan sütun. 
İslam
 
Dünyanın bütün ölkələrində davamçıları olan üç dünyəvi dindən biri. Dinin ərəbcə adı - 
əl-islam ―özünü Allaha tabe etmək‖, ―itaət etmək‖ mənasını verir. 
İslam mədəniyyəti
 
Ərəblərlə birlikdə Xilafətə  daxil olan ölkələrin  yaratdıqları ortaq mədəniyyət. 

 
226 
 
İstehsal təsərrüfatı
 
İnsanların  təbiətin  yaratdığı  məhsulları  təkrar  istehsal  etməsi,  onların  əkinçilik  və 
maldarlıqla məşğul olması. 
İslahat
 
Mövcud  sosial  quruluşun,  ictimai  həyatın  bu  və  digər  tərəfinin  dəyişdirilməsi,  yenidən 
qurulması. 
İşğal
 
Hərbi qüvvələr vasitəsilə bir dövlətin və ya dövlətlərin digər dövlətin ərazisini tutması. 
 
 
- J - 
 
Jak 
 
 
(fransızca) kəndli deməkdir. 
Jirondistlər
 
Böyük Fransa  burjua  inqilabı dövründə  respublikanın ticarət,  sənaye  və  torpaq sahibliyi 
burjuaziyasını təmsil edən siyasi qrup. 
Juz
 
 
(qazaxça, hissə, tərəf) Qazax xanlığına daxil olan tayfa birliklərinin ərazisi. 
 
 
- K - 
 
Kalvinizm
 
Protestantlıqda  cərəyan.  Reformasiya  dövründə  İsveçrənin  Cenevrə  şəhərində 
yaradılmışdı.
 
Kapital
 
İlkin başlanğıcda gəlir gətirən istənilən əmlak. 
Kapitulyasiya
 
Xarici  təbəələrə  dövlətin  öz  vətəndaşlarından  daha  artıq  imtiyazlar  verən  qeyri-bərabər 
müqavilə. 
Karfagen
 
Afrikanın Aralıq dənizi sahilində finikiyalılar tərəfindən salınan ən iri koloniya. 
Katolik kilsəsi
 
(―umumdünya kilsasi‖) 1054-cü ildə kilsənin parçalanması nəticəsində yaranmışdı. 
Kasta
 
Qədim dövrdə Hindistanında hüquq və vəzifələri qəti müəyyənləşdirilmiş insan qrupu. 
Kavalerlər 
İngiltərədə vətəndaş müharibəsi dövründə (1642-1646) kral tərəfdarları.
 
Kəbə
 
İslamın Məkkədə daşdan tikilmiş kubşəkilli baş ziyarətgahı. 
Kiçiklər
 
Qədim Misirdə icma üzvü olan əkinçilər və maldarlar. 
Klassizm
 
Ən nümunəvi deməkdir. 
Kral
 
Krallığın dövlət başçısı, imperatordan sonra ali monarxiya titulu. 
Kommuna
 
Qərbi Avropada şəhərlilərin senyorlara qarşı mübarizə ittifaqı. 
Koalisiya
 
İttifaq, birləşmə deməkdir. 
Kolizey
 
Eramızın I əsrində  Romada inşa edilmiş və günümüzə qədər gəlib çatan amfiteatrdı. 
Kolonlar
 
Torpaq sahibinə icarə haqqı ödəyən azad icarədar kəndlilər. 
Koloniya
 
Bir xalqın yad ərazidə saldığı daimi yaşayış məskəni. 
Komediya
 
(yunanca ―şən sakinlər  mahnısı‖) Qədim Yunanıstanda gülməli səhnələr. 
Kompas
 
Quruda və dənizdə cəhətləri müəyyənləşdirmək üçün cihaz. 
Konsul 
 
(latınca ―müşavir‖) Respublika dövründə Qədim Romanı bir il idarə edən, müharibə vaxtı 
isə orduya komandanlıq edən şəxs. 
Kordova xilafəti
 
Pireney yarımadasında, paytaxtı Kordova şəhəri olan müsəlman dövləti. 
Kurqan
 
(türkcə ―torpaq təpə‖) Məzarın üzərinə torpaq tökülməsi  nəticəsində əmələ gəlmiş təpə. 
 
 
- Q -    
 
Qalxan pulu
 
XII-XIV əsrlərdə İngiltərədə II Henrixin keçirdiyi islahatlara əsasən əvvəllər kralın hərbi 
yürüşlərində iştirak etməyə məcbur olan cəngavərlər  tərəfindən məcburi hərbi xidmətdən 
azad edilmək məqsədi ilə verilən ödəniş. 
 «Qanlı şura»
 
(―qiyam işlərinə baxan şura‖) İspan kralı tərəfindən Niderland burjua inqilabını yatırmaq 
məqsədi ilə göndərilən hersoq Albanın Niderlandda yaratdığı fövqaladə məhkəmə. 
Qəza
 
Rusiyada yerli inzibati-ərazi vahidi, quberniyanın tərkib hissəsi. 
Çar qəzaları idarə etmək 
üçün boyar və zadəganlar sırasından voyevodalar təyin edirdi.
 
Qəbilə icması
 
Nəsli qəbilə. Qan qohumluğuna əsaslanan insan kollektivi. 
 Qırmızıqaşlılar
 
Yoxsul kəndlilərin və qulların Çində eramızın I əsrində baş vermiş üsyanı. 
Qızıl körpü
 
Erkən orta əsrlərdə Bizansın paytaxtı Konstantinopol şəhərinə verilən ad. 
Qiyam
 
Bir qrup qəsdçinin dövlət çevrilişi etmək cəhdi. 

 
227 
 
Qladiator
 
Güclü, çevik, bir-biri ilə vuruşmağa məcbur edilən qullara deyilirdi. 
Qraf
 
Frank dövlətində vilayət hakimi. 
Qul
 
Əmlakı olmayan, şəxsi cəhətdən quldardan asılı olan insan. 
Quldar
 
Qulları olan adam, qul sahibləri. 
Quran
 
(ərəbcə ―ucadan əzbər oxumaq‖) Müsəlmanların müqəddəs kitabı. 
Qurultay
 
Türklərdə hakim nəsldən olan əsilzadələrin ali yığıncağı. 
Qvardiya
 
 
 İmtiyazlı seçmə qoşun hissəsi. 
 
 
- L - 
 
Lakonika
 
Qədim Yunanıstanda, Peloponnes yarımadasının cənub-şərqində tarixi vilayət. 
Latınlar
 
Romanın qədim tayfalarından biri. Onların dili bütün İtaliyanın ümumi dilinə çevrilmişdi. 
Lalə dövrü
 
Osmanlı imperiyasında  Sultan III Əhmədin (1703-1730)  hakimiyyəti illərində  baş vəzir 
İbrahim paşanın həyata keçirdiyi islahatlar dövrü. 
Legion
 
Qədim Romada əsgəri birləşmə. Roma ordusunun hərbi quruluşu. 
Levellerlər
  
(ingiliscə  ―bərabərçilər‖)  İngiltərə  burjua  inqilabı  dövründə    sənətkarlar  və  yeni  tipli 
ordunun əsgərələri arasında  yayılmış  dinc hərəkat. 
Liberal
 
Azadlıq tərəfdarı, azadfikirli, güzəştə gedən insan. 
Lord-protektor
 
(latınca) müdafiəçi, hami deməkdir. 
 
 
- M - 
 
Manufaktura
 
(latınca  ―əl  ilə  düzəldilmiş‖)    Əl  əməyindən  istifadə  edilən  və  işçilər  arasında  müxtəlif 
ixtisaslar üzrə əmək bölgüsünün olduğu ilk kapitalist müəssisəsi. 
Mavəraənnəhr
 
Dəniz  arxası  deməkdir.  Orta  əsrlərdə  qərbdə  Aral  gölü,  cənubda  Amudərya,  şimalda 
Sırdərya, şərqdə Fərqanə vadisi ilə əhatə olunan tarixi vilayət. 
Mesopotamiya
  
(yunanca  ―İkiçayarası‖)    Dəclə  və  Fərat  çaylarının  orta  və  aşağı  axarlarında  yerləşən 
tarixi vilayət.  
Mezolit
 
Orta Daş dövrü.  E.ə XII minillikdən  - VII minilliyədək davam etmişdi. 
Mərzban 
 
Sasanilər dövründə vilayətlərə başçılıq edən canişin, ―sərhəd qoruyucusu‖. 
Məhdud monarxiya
 
Burada kral çarlıq edir, lakin hökmüranlıq etmir. 
Məhsuldar qüvvələr
 
Əmək alətləri, torpaq, yeraltı sərvətlər, insanlar və.s. nəzərdə tutulur. 
Məğlubedilməz armada
  İspaniyanın İngiltərəni fəth etmək məqsədi ilə 1586-1588-ci illərdə yaratdığı 130 yelkənli 
gəmidən və 20 min döyüşçüdən ibarət iri hərbi donanması. 
Məkik
 
İplik sarınan uzunsov oval qutu və ya qəlib şəklində alət. 
Mərkəzləşmiş dövlət
   
Güclü hökmdar hakimiyyətinə malik olan vahid  dövlət. 
Mixi yazı
 
E.ə. III minillikdə Ön Asiyada yaranmış qədim yazı sistemi. 
Mikena mədəniyyəti
  
Yunanıstanda,  Peloponnes  vilayətində  e.ə.  II  minilliyə  aid  arxeoloqlar  tərəfindən  aşkar 
edilmiş mədəniyyət. 
«Milli Şura» 
 
Hollandiya burjua inqilabından sonra dövləti idarə edən, burjuaziya və əyanlardan ibarət 
dövlət orqanı. 
Miniatür
 
Latınca ―minimum‖ sözündəndir. Qədim əlyazmalarda və kitablarda rəngli illustrasiyalar. 
Monarx 
 
 
Bir qayda olaraq hakimiyyəti irsən alan dövlətin təkhakimiyyətli başçısı. 
Monarxiya
 
(yunanca  ―birinin hakimiyyəti‖) Ali dövlət hakimiyyətinin dövlətin təkbaşına başçısının 
- irsi monarxın əlində (tam və ya qismən) cəmlənmiş idarəçilik forması. 
Monoteizm
 
(yunanca ―təkallahlıq‖) Tək Allah təsəvvürünə əsaslanan din. 
Mozaika
 
Müxtəlif rəngli xırda daşlar və şəffaf olmayan rəngli şüşə qırıntılarından ibarət rəsm. 
Mübadilə
 
Hər hansı məmulatı və ya məhsulu digəri ilə dəyişmək. 
Müstəmləkə
 
Müstəqilliyini itirmiş, işğalçılardan asılı vəziyyətə düşmüş ölkə. 
Müdaxilə
 
Bir və ya bir neçə dövlətin digər dövlətin işlərinə qarışması. 
Mühafizəkar
 
Köhnəlik tərəfdarı deməkdir. 
Mükəlləfiyyət
 
Ərəbcə ―hər hansı bir işi yerinə yetirmək öhdəliyi‖. 
Mülk 
 
Xilafətdə yerli feodalların mülkiyyətində olan irsi torpaqlar. 
Mülkədar
 
İri torpaq və mülk sahibi. 

 
228 
 
 
 
- N - 
 
Natural təsərrüfat
 
İstehsal  olunmuş  məhsulun  satış  üçün  deyil,  şəxsi  istifadə  üçün  nəzərdə  tutulduğu 
təsərrüfat növü. 
Neolit
 
Yeni  Daş  dövrü.  Yunan  sözü  olub  ―neos‖-yeni,  ―litos‖-daş  deməkdir.  E.ə  VII  minilliyi 
əhatə edir. 
«Nizami-cədid»
 
―Yeni qayda‖ deməkdir.  Sultan III Səlimin (1789-1807)  islahatlarına verilən ad. 
Nom
 
(yunanca) Vilayət deməkdir. Qədim Misirdə şəhər dövlətlər. 
Noyon
 
Orta əsrlərdə monqol ordusunda yüksək mənsəbli hərbi rəis, sonralar - dünyəvi feodal. 
Numizmatika
 
 
Zərbxana və pul dövriyyəsini öyrənən elm. 
 
 
- O - 
 
Orden
 
Orta əsrlərdə rahib təşkilatları. 
Ordular
 
Monqollarda qəbilə quruluşunun dağılmasından sonra yaranan birləşmələr. 
Osiris
 
Qədim Misir mifologiyasında ölən və dirilən təbiət allahı. 
Ovçuluq
 
Ən  qədim  insanların  ilk  məşğuliyyətlərindən  biri.  Mezolit  dövründə  insanların  əsas, 
Enolit dövründə  ikinci dərəcəli, Orta Tunc dövründə isə köməkçi məşğuliyyət sahəsinə  
çevrilmişdi. 
 
 
- Ö - 
 
Ödənc
 
Əsirlikdən azadolma və ya əmlakın geriyə qaytarılması üçün verilən ödənc. 
Özünütəcrid siyasəti
 
XVI  əsrin  əvvəllərində  Yaponiyanın  və  XVIII  əsrin  ortalarında  Çinin  yeritdiyi  daxili  və 
xarici  siyasət.  Bu  siyasətə  əsasən  Avropa  müstəmləkəçiləri  ölkədən    qovuldu, 
avropalıların ölkəyə girişi qadağan olundu, ölkə xarici aləmdən təcrid olunurdu.  
 
  
- P - 
 
Paleolit
 
(yunanca  ―palayos‖  -  qədim,  ―litos‖  -  daş  deməkdir)  Qədim  daş  dövrü.  1,5  milyon  il 
bundan əvvəl başlamış, e.ə XII minilliyədək davam etmişdi. 
Patrik
 
Sasanilər dövründə iri feodallar. 
Panteon 
 
 
Eramızın II əsrin əvvəllərində Qədim Romada inşa edilmiş ―bütün allahların məbədi‖. 
Parlament
 
(fransızca ―danışmaq‖ deməkdir) Qanunverici orqan. 
Parlamentli monarxiya
  Dövlətin  başında  monarxın  durduğu,  eyni  zamanda,  parlamentin  mövcud  olduğu  dövlət 
hakimiyyəti forması. 
Papirus
 
Qamış tipli bataqlıq bitkisi. Qədim Misirdə yazı materialı kimi istifadə edirdilər. 
Paşa
 
Osmanlı imperiyasında yüksək mülki və hərbi mənsəb sahiblərinin daşıdığı titul. 
Patrisilər
 
 (latınca ―pater‖ – ―ata‖ deməkdir)   Romanın ən qədim sakinlərinin övladları. 
Perqament
 
Aşılanmış buzov və ya quzu dərisi. 
Piramida (ehram)
 
Qədim Misirdə firon və əyanların monumental sərdabəsi. 
Poseydon
 
 
Yunan mifologiyasında allah, dəniz hökmdarı, Zevsin qardaşı. 
«Prayd təmizləməsi»
 
1648-ci ildə parlament ordusunun polkovniki  Praydın  öz dəstəsi ilə parlamentin girişini 
tutaraq mötədil deputatları parlamentə buraxmaması hadisəsi. 
Pravoslav kilsəsi
 
(yunanca  ―həqiqi,  doğru  din‖)  1054-cü  ildə  katolik  kilsəsinin  parçalanması  nəticəsində  
yaranan müstəqil şərqi xristian kilsəsinin adı. 
Protestant kilsəsi
 
Reformasiya  dövründə  katolik  kilsəsindən  ayrılan  xristianlığın  başlıca  cərəyanlarından 
biri. Martin Lüterin tərəfdarları olan protestantların adından götürülmüşdü. 
Protesta
 
Etiraz edirəm demədir. 
Puritan
 
(latınca  ―purus‖,  yəni  ―təmiz‖  deməkdir)  Dəbdəbəli  kilsə  ayinlərinə  və  mərasimlərinə 
qarşı çıxan dini məzhəb. 

 
229 
 
Pul
 
Əmtəələrin ümumi ekvivalenti rolunu oynayan xüsusi əmtəə. 
Pun
 
Romalılar tərəfindən karfagenlilərə verilən ad. 
Pun müharibələri
  
Aralıq dənizinin qərb hissəsində ağalıq uğrunda Roma və Karfagen arasında baş vermiş 
müharibələr. 
Purpur
   
 
Finikiyada tünd-qırmızı boyaq. 
 
 
- R - 
 
Ra
 
 
 
Qədim Misir mifologiyasında Günəş   allahı və dünyanın yaradıcısı hesab edilirdi. 
Raca (Racə) 
 
Qədim Hindistanda tayfa başçısı. Sonralar tədricən padşaha çevrildilər.