Kedi ve köpeklerde diabetes mellitus

Etiyoloji:  Diabetes mellitusun oluşumunda genetik ve 

çevre faktörlerinin önemli etkisi vardır (6, 17, 33, 34).  

Diabetes mellitus daha çok dört yaş ve üzerindeki 

köpeklerde görülmekle birlikte yavru köpeklerde de 

nadiren görülmektedir. Kedilerde daha çok orta yaşlı ve 

yaşlı olanlarda hastalık bildirilmektedir (11, 14, 17, 19, 

34, 35). 

Hastalık köpeklerde yaklaşık olarak % 0.2 oranında 

görülür ve dişi köpeklerde insidans erkeklere göre daha 

fazladır (9, 14, 27, 34, 35).  Kedilerde ise % 0.5 oranında 

görülür. Bu hayvanlarda hastalığın insidansı erkeklerde 

daha yüksektir (9, 11, 23, 27, 34). 

 

23

---

Şimşek A ve Ark. Kedi ve Köpeklerde Diabetes Mellitus …

Dicle Üniv Vet Fak Derg

  

2008: 1 (1):23-28 

 

Genetik faktörlerle birlikte, diyet, fiziksel inaktivite, 

ilaçlar (19, 20, 36, 37) ve obesite hastalığın oluşumunda 

etkilidir (6,10, 20, 23, 27).  

Multifaktöriyel olduğu düşünülen bu 

hastalıktan pankreatitis önemli derecede sorumlu olup, 

travma, yangı, enfeksiyon, neoplazi ve otoimmunite 

pankreas hastalıklarına yol açan başlıca nedenlerdir (9, 17, 

18, 38). Langerhans adacıklarındaki hücrelerin köpeklerde 

şiddetli pankreatitis, kedilerde ise amiloidosis sonucu 

yıkımlanmaları nedeniyle yeteri miktarda insülin 

üretilemez. Kronik nüksedici pankreatitiste hem endokrin, 

hem de ekzokrin hücrelerinin kaybı ve bunların yerini 

fibröz bağdokunun alması Diabetes mellitusa yol açar (6, 

9, 24).  

 Hiperadrenokortizmli 

çoğu köpekte insüline 

dirençli sekunder Diabetes mellitus görülür. Bunun 

yanında kedi ve köpeklerde glukokortikoid veya 

progestinlerin uzun süreli uygulaması da Diabetes 

mellitusa predispozisyon oluşturabilir (4, 6, 9). Kronik 

steroid fazlalığı glukoneogenezisi ve buna bağlı olarak 

insülin talebini arttırır, uzun süreli ve fazla miktarda 

insülin sekresyonu sonucunda da ß-hücreleri dejenere 

olurlar (4). Köpeklerde progesteron; hiperglisemi ve 

insülin direnci ile sonuçlanan büyüme hormonunun 

salınımına yol açar. Kedilerde ise progesteronun bu etkisi 

bildirilmemektedir (9, 19).  

Glukagon, epinefrin, norepinefrin, ACTH ve 

kortizol gibi stres hormonları diabeti şiddetlendirir (12, 

17, 35, 36, 39). Bazı subklinik diabetlerin sadece stres 

sonucu oluştuğu bunun yanında üreminin de insülin 

gereksinimini arttırarak diabete neden olabildiği 

bildirilmektedir (4).