QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov
Azərbaycan torpaqlarının şorəkətləşmə dərəcəsi barədə
Yüklə 8,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Respublika üzrə cəmi 864 1506
- Respublik a üzrə cəmi 8641506
- Respublika üzrə cəmi 8641506
- TORPAQ KLİMAKSI
- TORPAQ MİKROORQANİZMLƏRİ
- TORPAQ MONOLİTİ
|
Azərbaycan torpaqlarının şorəkətləşmə dərəcəsi barədə № Kənd təsərrüfatı yerlərinin adı Sahə
hektarl a Şorakətləşmə, hektarla Şorəkət ləşmiş
Zəif şorakətləşmi ş Orta
şorəkətlə şmiş
Şiddətli şorakətlə şmiş 1 Əkin
161314 157394
31940 6775 484 2 Çoxillik 172294 155444 14094
2343 413
3 Dinc 58752 51232 6615 870
35 4 Biçənək 107919 103688 3637 389 205 5 Örüş
və otlaq
256236 1 212189 1 328751 91733 19986 6
yerlərinin cəmi
451447 3 400620 3 385037 102110 21123 7 Sair
412703 3
Respublika üzrə cəmi 864 1506
Azərbaycan torpaqlarının eroziyaya uğrama dərəcəsi barədə məlumat
№ Kənd təsərrüfatı yerlərinin adı
Sahə hektarla Eroziyaya uğrama, hektarla Eroziyaya uğramamış Zəif
eroziyaya uğramış
Orta eroziyay
a uğramış
Şiddətli eroziyaya uğramış 1 Əkin 1613147 1606049 4033
2258 807
2 Çoxillik 58752
46961 5664
4594 1533
3 Dinc 172294
166746 3584
1447 517
4 Biçənək 107919 82785 11385 7781 5968 5 Örüş və
2562361 1913571 244449 280066 124275 6 K/t yerlərinin cəmi
4514473 3816112 269115 296146 133100 7 Sair
4127033
447
Respublik a üzrə cəmi 8641506
Azərbaycan torpaqlarının şorlaşma dərəcəsi barədə məlumat Kənd
təsərrüfa tı
yerlərini n adı
Sahə hektarl
a Şorlaşma, hektarla Şorlaş mamış
Zəif şorlaşmış Orta şorlaş
mış Şiddətli şorlaşmı ş Şora n Əkin 161314 154443 13389 9195 5485 645
Çoxillik 172294 165554 3894 1447 724 775 Dinc 58752 49657 3942 2468 2679 6
107919 104940 993 907 993 86 Örüş və otlaq
2562361 2044508 130680
132218 213957 40998 K/t yerlərini n cəmi 4514473 3948992 152898 146235
223838 42510 Sair
4127033
Respublika üzrə cəmi 8641506
TORPAQ XƏRİTƏLƏRİ – Yer səthində torpaqların yayılmasını, onların xassələrini və xüsusiyyətlərini əks etdirən xəritələr. Məzmunundan asılı olaraq T.x.-ni ümumi, torpaq meliorasiya, torpaq eroziyası xəritələrinə ayırırlar. Adları çəkilən sintetik T.x.-ndən başqa analitik xəritələr də (kartoqramlar) tərtib olunur. Bunlarda torpağın tu- rşuluğu, duzluluğu, şorlaşma dərəcəsi, qranulometrik (mexaniki) tərkibi, qida maddələri ilə (azot, fosfor, kalium) təmin olunma dərəcəsi və s. xassələri göstərilir. Miqayasına görə T.x. detal (1:5000 və iri), irimiqyaslı (1:10000, 1:50000), ortamiqyaslı (1:100000, 1:300000), xırdamiqyaslı (1:500000, 1:20000), icmal (1:2500000 və xırda) xəritələrinə bölünür. Bütün miqyaslarda tərtib olunan T.x. torpaq ehtiyatlarının uçotunu aparmaq, torpağın bonitirovkası, iqtisadi qiymətləndirilməsi və s. üçün tərtib olunur.
Müxtəlif torpaqların istehlakçılar arasında qeydə alınması, torpaqların keyfiyyəti, boniteti və onlara iqtisadi cəhətdən qiymət verilməsi. Torpaq kadastrında torpaqdan səmərəli istifadə edilməsi, mühafizəsi və digər 448
tədbirlər göstərilir. TORPAQ KLİMAKSI – torpağın bitki örtüyü və iqlimlə müvazinət vəziyyəti. T.k. klimaks bitki qrupu ilə örtülmüş olur. TORPAQ MAKROBİOTASI – torpaqda olan iri həşəratlar, torpaq soxulcanı və digər torpaq orqanizmləri. TORPAQ MİKROORQANİZMLƏRİ – torpaq mühitinə uyğunlaşıb orada yaşayan müxtəlif mikroorqanizm qrupları. T.m. təbiətdə maddələr dövranında, torpaqəmələgəlməsində və torpağın məhsuldarlığının artmasında mühüm rol oynayır. 1 q qaratorpaqda 10 mlrd-a (bəzən artıq), yaxud 10 t/ha-dək canlı mikroorqanizmlər olur. Torpaqda sporlu, sporsuz bakteriyalar, avtinomisetlər, göbələklər, mikroskopik yosunlar, ibtidailər və s. təsadüf olunur.
torpaq kəsiminin divarından götürülmüş şaquli torpaq nümunəsi. TORPAQ MÜNBİTLİYİNİN AZALMASI QANUNU – məhsulun götürülməsi və becərilən sahələrdə təbii torpaqəmələgəlmə proseslərinin pozulması nəticəsində torpağın münbitliyinin aşağı düşməsi. Bu proses becərilən bitkilərin köklərinin biokütləsinin toplanmasilə qismən, əsasən isə gübrə verməklə neytrallaşdırılır.
Yüklə 8,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|