Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

17

specialis) - əlahiddə, fövqəladə, yalnız hər-hansı bir şey üçün nəzərdə 

tutulmuş deməkdir.  

Azərbaycan Respublikanın qanunvericiliyi dövlət məhkəmə 

ekspertizası  fəaliyyətini müəyyənləşdirərkən onu elm, texnika, 

incəsənət və digər peşə sahəsində xüsusi biliklərdən istifadə etməklə 

məsələlərin həll edilməsinin vacibliyi ilə  məhdudlaşdırmışdır. 

«Xüsusi» termini «elmi» və ya «təcrübi», «texniki» və ya «tibbi», 

«sənətşünaslıq» və ya digər sahəni ifadə etmir. Cinayət-prosessual 

qanunvericiliyin ümumi konsepsiyası baxımından «xüsusi» termini 

özünün ilkin çoxçalarlı mənası olan - əlahiddə, ayrıca, fövqəladə kimi 

başa düşülür. Bununla bərabər bu «xüsusiyyət» elm, texnika, 

incəsənət və peşə istiqamətləri ilə məhdudlaşır. 

Xüsusi bilik sahələrinin qeyd edilən siyahısı praktiki olaraq 

tükənəndir. Lakin cinayətlərin istintaq və açılmasında və ya 

məhkəmə istintaqında insan fəaliyyətinin digər sahələrindən də 

xüsusi bilik tələb edilə bilər.  İtkin düşmüş  şəxslərin və  əşyaların 

tapılmasında psixometriyanın köməyi ilə aparılan çoxsaylı 

təcrübələri, ekstrasensor dərketmə qabiliyyətinə malik insanların 

cinayətin açılmasında iştirakını buna misal göstərmək olar. Adətən 

onlar cinayət proseslərinə  cəlb edilmir. Operativ-axtarış  əməliyyat 

tədbirləri keçirildikdə, özlərinin razılığı ilə, mütəxəssis kimi yox, 

cinayətin açılmasında  əhəmiyyət kəsb edən hər hansı bir məlumata 

malik şəxs kimi cəlb edilirlər. Çox vaxt onların fəaliyyəti mütəxəssis 

fəaliyyəti ilə üst-üstə düşür. Hər iki halda sübutların tapılmasında 

müstəntiqə köməklik göstərilir.  

Hüquqi ədəbiyyatlarda «xüsusi» termini dedikdə insanların az və 

ya çox dar əhatə dairəsində xüsusi təhsil, peşə hazırlığı  və  təcrübə 

nəticəsində əldə etdikləri bilik, bacarıq və vərdiş başa düşülür. Həmin 

bilik və  vərdişlər hər hansı bir fəaliyyət növü üçün vacibdir və 

mühakimə icraatında insan fəaliyyətinin konkret göstərilən sahəsinə 

aid sualların həlli üçün istifadə edilir. Hüququ mənbələrdə göstərilən 

təriflərdən birini nümunə  gətirək. Mütəxəssis - işdə  şəxsi marağı 

olmayan səlahiyyətli, öz razılığı ilə istintaq və digər prosessual 

hərəkətlərdə subyektlərin aşkar olunması  və sübut edilməsində 

---