canavar
(qurd) sözünün həqiqi mənasına deyil, ilk növbədə, bu yırtıcı heyvan haqqında yaranmış
stereotip təsəvvürlərə əsaslanır [23, s.41-42].
Canavar – qurd konseptinin müxt
əlif dillərdə geniş spektrli, oxşar və fərqli konnotasiyaları
vardır. M.V.Kutyeva dillərarası semantik fərqliliyin mahiyyətini aşağıdakı tərzdə müəyyənləşdirir:
“Simvolik m
ənalar assosiasiyalara əsaslanır və leksemlərdə eksplisit şəkildə ifadə olunmur. Rus dilinin
daşıyıcısı düşüncəsiz insan haqqında “ну ты дятел” deyə bilər, ispan isə eyni şeyi zövqsüz, alabəzək
paltarlı adam haqqında söyləyir” [24]. Bu deyilənlər canavar – qurd sözünün məcazi mənada
işlənməsinə də aiddir. Rus dilinin daşıyıcıları üçün bu metafora sərt və bədxah insanları ifadə edir,
az
ərbaycanlılar üçün isə həm ən yüksək tərif, yenilməzlik, mərdlik, dözümlülük, qorxmazlıq, azadlıq,
müst
əqillik və vətənpərvərliyin sinonimi, türklüyün rəmzi – qədim türklərin əsas totemlərindən biri
kimi meliorativ konnotasiyaya, h
əm də hiyləgər, təcrübəli, çoxbilmiş insan mənasında, qəddarlıq,
acgözlük və tamahkarlıq rəmzi kimi peyorativ konnotasiyaya malikdir. Müsbət konnotativ semantikalı
qurd sözü qurd ür
əkli, qurd ürəyi (yemək) kimi söz birləşmələrində, mənfi konnotativ semantikalı
qurd sözü is
ə köhnə qurd, qoca qurd, qoca canavar tipli birləşmələrdə də işlənir. Nümunələrə nəzər
salaq:
O kimdir ki, bu
Dostları ilə paylaş: |