Naxçivan dialekt və ŞİVƏLƏRİNİn lüĞƏTİ

ÇƏKƏCƏX' III (Şahbuz) – yer hanasının hissələrindən 
birinin adı. 
ÇƏKƏRƏX' (Nehrəm)  –  az.  –Sən  birəz çəkərəx' 
danışsaydın belə olmuyacıydı. 
ÇƏKMƏDUZ//ÇƏHMƏDUZ  (Bist, Çərçiboğan, 
Şərur)  –  çəkməçi.  –Əyaqqabılarımı  göndərmişəm çəhməduza 
tix'sin. 
ÇƏL  (Nüsnüs)  –  meynənin  qolları.  –Çəl  mevın 
qollarıdı.  
ÇƏLXEY  (Didivar,  Nəzərabad)  –  araqarışdıran,  səs-
küy salan. –
Onnan başarmağ olar, elə çəlxeydi ki o. 
ÇƏM  (Ləkətağ)  –  yol, üsul. –Hər  işin  gərəx' çəmini 
tapasan ki, öhd
əsinnən gələ biləsən. 
ÇƏMÇİ  (Nахçıvan)  -  аlаqdərən.  -О  çəmçini  mə:  vеr, 
аlаğ еliyirəm. 
ÇƏMXƏM  ELƏMƏX'  (əksər  şivələrdə)  – 
razılaşmamaq,  naz  etmək,  işi  yoxuşa  sürmək.  –Əvvəlcə  bir 
ç
əmxəm elədi, əmə sora yola gəldi. 
ÇƏNƏ-BOĞAZ  (Naxçıvan)  –  danışmaq,  yola 
g
ətirməyə çalışmaq. –Xeylax çənə-boğazdan sora birtəhər irazı 
66 
 

---

saldım. 
ÇƏNG (Çənnəb) - lоbyа bitkisinin аğаcа sаrılаn nаzik 
hissəsi. -Lоbyаnın аtdığı çəng nəziх' tеl kimin оlur. 
ÇƏPƏR  (Biçənək,  Kolanı)  –  sürünü çöldə  saxlamaq 
üçün yanları çör-çöpdən hörülmüş tikili. –Dağda olanda sürünü 
el
ə çəpərə qatarıx. 
ÇƏPƏRƏ//ÇIĞ  (Babək,  Şahbuz)  -  üstündə  lavaş 
sulamaq  üçün  söyüd  ağacından  hörülmüş  alət. Üstünə  parça 
ç
əkilir, içərisinə  ot,  parça  doldurulur,  arxasında  isə  əl yeri 
qoyulur. Onunla eyni zamanda t
əndirə çörək də yapılır. 
ÇƏPİC//ÇƏPİŞ  (Babək,  Culfa,  Şərur)  –  keçinin  altı 
aydan  bir  yaşa  qədər  olan  balası.  –Bir  yaxcı  çəpicim var 
saxlamışam oğlum gələndə kəsəcəm. 
ÇƏPİX'  I  (Naxçıvan)  –  cəld.  –Elə  çəpix'  qızdı  ki, 
əlinnən inni-cinni qutarmaz. 
ÇƏPİX'  II (Babək,  Naxçıvan,  Şərur)  –  alqış, 
alqışlamaq,  əl çalmaq.  –Cəməhət  tudular  bını  çəpiyə,  bı  da 
ür
əx'ləndi, başdadı danışmağa.  
ÇƏRƏKƏ  (Unus)  -  təsbеh.  -Çərəkə  qоcаdа  dа  оlаr, 
cаvаnnаrdа dа. 
ÇƏRƏNÇİ  (əksər  şivələrdə)  –  çox  danışan.  –Çərənçi 
çox danışan adama deyirix'. 
ÇƏRƏNNƏMƏX'  (əksər  şivələrdə)  –  boş-boş,  uzun 
danışmaq. –O qədə çərənnədi ki, başımız şişdi. 
ÇƏRƏZ  (Biləv)  -  bаğbаnın  kоmаsı.  -Bаğbаn  çərəzdə 
yаtıb. 
67 
 

---

ÇƏRKOV (Babək, Kəngərli, Sədərək, Şahbuz) – dörd 
okuz qoşulan xış və  ya kotan (ikiboyun cüt). –Çərkov cütnən 
g
ərəx' hodax da ola. 
ÇƏRMƏKİ  (Şahbuz)  –  gönü döymək  üçün  işlədilən 
al
ət. 
ÇƏRRƏTMƏX'  (Naxçıvan)  –  boğaza  yığmaq, 
bezdirm
ək. –Bı uşağın beyvecliyi çərrəti da məni.