N
, β = I/I
N
, R
0N
- yuksiz ishlash nominal isroflari, Wt; R
q’t.N
- qisqa tutashuv nominal isroflari, Wt.
Ekvivalent ikki pog‘onali yuklanish grafigi uchun yuklanishning har
bir pog‘onasi K
1
va K
2
uchun yuklanish moyning harorati ortishi barqaror
kattaliklari υ
1m
va υ
2m
aniqlanadi, bunda transformatorning hisobiy (yoki
zavoddan) olingan moy yuqori qatlamlari haroratining atrof muhit
haroratidan farqi υ
mN
ma’lum deb hisoblanadi:
υ
1m
= υ
mN
[(1 + d
𝐾
1
2
) / (1 + d)]
x
;
υ
2m
=υ
mN
[(1+d
𝐾
2
2
)/(1+d)]
x
; (5.9)
bunda, x = 0,9 (sovitish turlari M va D bo‘lgan transformatorlar uchun)
yoki x =1,0 (S va DS sovitish turlari uchun); d = R
0N
/ R
q’t.N
.
CHulg‘am yuqori qatlamlaridagi eng qizigan nuqtasi haroratining
moy yuqori qatlamlari haroratidan farqi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi
υ
om
=υ
omN
K
y
(5.10)
bunda, υ
omN
- nominal rejimda chulg‘am haroratining ortishi; K - yuklama
koeffitsienti (ikki pog‘onali grafik uchun K=K
1
yoki K=K
2
); y = 1, 6 (M
va D sovitish turdagi transformatorlar uchun) yoki y =1,8 (S va DS
sovitish turidagi transformatorlar uchun).
Bajarilgan hisoblashlar natijasida (5.6) ifoda bilan aniqlangan
yuqori qatlamlardagi moy haroratini θ
m
ni va (5.7) ifoda bilan aniqlangan
chulg‘am izolyasiyasining eng yuqori qizigan nuqtasi harorati θ
yuqn
ning
o‘zgarish grafiklari quriladi. Bunda, yuklanish ortishining t
2
vaqt oralig‘i
boshlanishda (5.1-rasmdagi A nuqta) transformatorning harorat rejimi
barqaror hisoblanadi va K
1
yuklanish bilan aniqlanadi. Qizish (t = t
2
) va
sovish (t = t
1
) vaqt oralig‘ining haroratlari quyidagi ifodalar bilan
aniqlanadi
υ
mt2
= υ
1m
+ (υ
2m
– υ
1m
)[1 – exp(–t
2
/ τ
m
)];
υ
mt1
υ
2m
+(υ
1m
–υ
2m
)[1–exp(–t
1
/τ
m
)]; (5.4)
bunda, τ
m
– moy qizishi vaqt doyimiyligi; t
2
– yuklama ortishi vaqt
oralig‘i (K = K
2
); t
1
- chala yuklanish vaqt oralig‘i (K = K
1
).
Ushbu natijalar asosida transformatorning qizish (sovish) grafiklari
(5.2-rasm) quriladi. Ular yordamida harorat cheklanishlari θ
yuqn
va θ
m
tekshiriladi va uning yordamida izolyasiyaning nisbiy eskirishi F
hisoblanadi.
5.2-rasm. Ekvivalent ikki pog‘onali yuklanish grafigi (a) uchun
transformatorning qizish holatini ( b) aniqlash
3. Izolyasiyaning nisbiy eskirishini hisoblash. Keltirilgan (5.1) ÷
(5.3) ifodalarga muvofiq izolyasiyaning xizmat muddati va eskirishi faqat
harorat bilan aniqlanadi. SHuning uchun ularni hisoblashda, avval
qizishni hisoblash natijasida olingan va 5.2-rasmda keltirilgan
transformator chulg‘ami izolyasiyasining eng ko‘p qizigan nuqtasi
harorati θ
yuqn
(t) grafigini Δt
i
vaqt oraliqlariga shunday ajratiladiki, har bir
oraliq oxiridagi harorat 6
0
S dan ortmasin. So‘ngra, har bir oraliqda eng
yuqori qizigan nuqta o‘rtacha harorati θ
io‘r
va ular yordamida
izolyasiyaning nisbiy eskirishi aniqlanadi. Ko‘rilgan vaqt oralig‘i T uchun
umumiy nisbiy eskirish quyidagiga teng bo‘ladi
F=ΣF
i
, (5.5)
bunda
F
i
=
∆𝑡
𝑖
𝑇
2
(𝜃
𝑖𝑜‘𝑟
−𝜃
𝑏𝑎𝑧
)/∆
. (5.13)
Bu ifodalarda keltirilgan θ
i.o’rta
- Δt
i
vaqt oralig‘idagi o‘rtacha
harorat; θ
baz
= 98
0
S - issiqlikka chidamlilikning A turkumi uchun bazaviy
harorat; Δ = 6
0
S - issiqlikka chidamlilik A turkumi uchun izolyasiya
xizmat muddati ikki marta ortishiga sabab bo‘luvchi harorat ortishi; T -
transformator sistematik ravishda o‘ta yuklanishi sodir bo‘ladigan oraliq
davomiyligi.
Dostları ilə paylaş: |