5
5
I BOB. ELEKTRVAKUUM VA YARIM O‟TKAZGICHLI ASBOBLARDA
KECHADIGAN FIZIK JARAYONLAR
1.1. Gazlarda elektr toki
Gazlar orqali elektr tokning o‘tishini tekshirish uchun 1–rasmda tasvirlangan
shema asosida elektr zanjir tuzaylik. Bu zanjirning bir qismi, ya‘ni
M va
N
plastinalar (elektrodlar) orasidagi qismi biror gazdan iborat
bo‘lsin. Shemadagi gal vanometr zanjir bo‘ylab elektr tok
oqmayotganligini ko‘rsatadi, chunki oddiy sharoitlarda gazda
zaryad tashuvchilar bo‘lmaydi. Demak, zanjir
M va
N elektrodlar
orasida uzilgan bo‘ladi. Shuning uchun zanjir orqali elektr tok
oqishini ta‘minlamoqchi bo‘lsak, elektrodlar oralig‘iga zaryad
tashuvchilar kiritish yoki biror usul bilan elektrodlar orasidagi
gazda zaryad tashuvchilar vujudga keltirish kerak. Gazda zaryad
tashuvchilar vujudga keltirishning barcha usullarini ikki
gruppaga ajratish mumkin:
a) gazdagi zaryad tashuvchilar tashqi faktorlar tufayli vujudga kelishi
natijasida kuzatiladigan elektr tokni
nomustaqil gaz razryad deyiladi;
b)
M va
N elektrodlar orasidagi elektr maydon ta‘sirida vujudga kelgan
zaryad tashuvchilar tufayli kuzatiladigan elektr tokni
mustaqil gaz razryad
deyiladi.
Dostları ilə paylaş: