1.
tegishli hududda pul muomalasini tashkil etadilar va amalga
oshiradilar;
pul muomalasining ahvolini, naqd pul emissiyasining hududiy
taqsimlanishini o‘rganadilar, banklarning kassa aylanmasini tahlil qiladilar, pul
muomalasining holatini ko‘rsatuvchi ma’lumotlarni jamlaydilar va tartibga
soladilar;
kassa resurslarini tartibga soladilar, tashkilotlarning naqd puldagi hisob –
kitoblarini o‘z vaqtida amalga oshirilishini ta’minlash choralarini ko‘radilar;
banklarning pul muomalasi sohasidagi ishlarini tahlil qiladilar va
o‘rganadilar.
2.
Shu bilan birgalikda, naqd pulga bo‘lgan talabni qisqartirish
maqsadida tovarlar va xizmatlar uchun naqd pulsiz hisob – kitoblarni
rivojlantirishga qaratilgan choralar ko‘radi.
Ushbu tadbirlar albatta naqd pulga bo‘lgan mutloq talabni aniqlash uchun
katta ahamiyat kasb etadi. Lekin, amaliy jihatdan pulga, xususan naqd pulga
bo‘lgan talab xo‘jalik sub’ektlari va aholining naqd pulga bo‘lgan aniq
ehtiyojlarini hisob – kitob qilish orqali belgilanadi. Barcha naqd pul oqimlari
harakati bank kassalaridan boshlanib yana bank kassalariga qaytish bilan
yakunlanadi. Bu esa, bank kassalari orqali o‘tadigan pul oqimlarini o‘rganish
natijasida yaqin kelajakdagi naqd pulga bo‘lgan talabni aniqlash imkoniyatini
yaratadi.
Lekin, bozor munosabatlari shakllanib borgan sari eski usul bilan naqd pul
muomalasini boshqarish o‘z samarasini yo‘qotib bormoqda. Chunki, bozor
iqtisodiyoti sharoitida tovarlar bahosi va ish haqi miqdorining o‘zgarib turishi
sababli zarur naqd pul miqdorini aniq belgilash mumkin emas edi.
Shundan kelib chiqqan holda, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining 2003 yil 4 fevraldagi “Pul – kredit ko‘rsatkichlarini tartibga solish
mexanizmini takomillashtirish chora – tadbirlari to‘g‘risida” 63 – sonli qaroriga
asosan jami pul massasi ustidan samarali nazoratni amalga oshirish maqsadida pul
agregatlarining zamonaviy usullarini amaliyotga joriy qilina boshlandi.
Dostları ilə paylaş: