Pul, kredit va banklar


Inflyatsiyaning ijtimoiy – iqtisodiy oqibatlari



Yüklə 1,98 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə64/154
tarix01.01.2022
ölçüsü1,98 Mb.
#50588
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   154
6.3.Inflyatsiyaning ijtimoiy – iqtisodiy oqibatlari 
Iqtisodiyotda  inflyatsiyaning  vujudga  kelishi  mamlakatning  barcha 
jabhalarida  ijtimoiy  –  iqtisodiy    jihatdan  salbiy  holatlarni  keltirib  chiqaradi. 
Iqtisodchi  olimlar  va  mutaxassislarning  fikricha,  mamlakatda  sudraluvchan 
inflyatsiya  iqtisodiyot  rivojiga  kuchli  salbiy  ta’sir  ko‘rsatmaydi.  Odatda 
iqtisodiyotda  inflyatsiya  darajasi  yillik  12  –  14  foizdan  ortgandan  so‘ng  uning 
salbiy ta’siri seziladi. Inflyatsiyaning salbiy ijtimoiy  – iqtisodiy oqibatlari sifatida 
quyidagilarni ta’kidlash maqsadga muvofiq. 
1.Aholi  va  korxonalarning  nominal  daromadlari  hajmi  ortib  borsada  real 
daromadlari  pasayadi.  Natijada  aholining  turmush  darajasi  pasayadi,  ularning 
yillik  olayotgan  daromadlarining  real  qiymati  pasayib  boradi.  Korxonalarda 
xomashyo  va  ishlab  chiqarish  xarajatlari  ortib  boradi,  buning  natijasida  ularning 
moliyaviy holati yomonlashadi. 
2.Mamlakatning  boylik  va  daromadlari  bir  guruh  kishilar  o‘rtasida  qayta 
taqsimlanadi.  Kreditorlar  bu  borada  yutadilar,  debitorlar  esa  yutqazadilar. 
Dj.Millning  fikriga  ko‘ra  «Barcha  tovarlarning  bahosi  surunkali  o‘sib  borishi, 
boshqacha  so‘z  bilan  aytganda  pulning  sotib  olish  qiymatining  tushib  ketishi, 
kimgadir  iqtisodiy  jihatdan  keltiradigan  foydasi  qo‘shimcha  ishlab  chiqarish 
hisobidan emas, balki kimningdir hisobidan amalga oshadi»
28

                                                           
28
 Mill Dj. S. Osnovы politicheskoy ekonomiki. –M.: Progress, 1992. –T.2. –S. 309. 


3.Pulning  moddiy  boylikka  almashtirishjarayoni  tezlashadi.  Aholi  o‘z 
ixtiyoridagi pullarga tovar, ko‘chmas mulk, qimmatbaho buyumlarni, shuningdek, 
barqaror xorijiy valyutalarni sotib olishga bo‘lgan iqtisodiy qiziqish ortib boradi. 
4.Uzoq  muddatli  investitsiyalarga  yo‘naltiriladigan  mablag‘lar  kamayib 
boradi  va  oxir  oqibat  to‘xtaydi.  Chunki,  investitsiyalar  hisobidan  kelgusida 
olinadigan daromadlar o‘z qadrini yo‘qotgan pullarda olinadi. 
5.Aholining  barcha  shakldagi  pul  jamg‘armalarining  (omonat,  naqd  pul, 
obligatsiya,  qimmatli  qog‘ozlar va boshqalar) qiymati  tushib  ketadi.  Shuningdek, 
korxonalarning  jamg‘armalari,  asosan  amortizatsion  fondlarining  qiymati 
inflyatsiya  ta’sirida  tushib  ketadi  va  asosiy  vositalarni  yangilash  hamda 
rekonstruktsiya qilishga imkoniyat qolmaydi. 
6.Omonatlar  bo‘yicha  foizlar  miqdorining  tushib  ketishi.  Foizlar  nominal 
ko‘rinishda o‘sishi mumkin, lekin real qiymati pasayib boradi. Natijada aholining 
banklardagi  omonatlarining  hajmi  pasayib,  mablag‘larning  bankdan  tashqari 
oborotining hajmi ortib boradi.    
7.Mikroiqtisodiy  darajada  ishlab  chiqarishga  bo‘lgan  manfaatdorlik 
yo‘qoladi,  buning  natijasida  korxonada  yangi  ilmiy  texnikani  joriy  etish  darajasi 
tushib ketadi. Ishchilarning mehnatini rag‘batlantirish pasayadi. 
8.Milliy 
daromadni 
taqsimlash 
va  qayta 
taqsimlash 
jarayonlari  
markazlashadi.Milliy  valyutaning  qadrini  pasayishi  natijasida  muomalada  xorijiy 
valyutalarning  ishtiroki  ortib  boradi.  Mamlakat  iqtisodiyotini  boshqarishda 
qiyinchiliklar vujudga keladi. 
9.Iqtisodiy  ma’lumotlarning  haqqoniyligi,  ishonchliligi,  barqarorligiga 
shubha  tug‘iladi.  Natijada  aholining  davlat  tomonidan  olib  borayotgan 
makroiqtisodiy siyosati va pul – kredit tizimiga ishonchi pasayadi. 
 

Yüklə 1,98 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   154




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin