Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6- sinfi uchun darslik

355-mashq.
 
Uyga vazifa. Qo‘shma sifatlarni topib, izohlang.
1. Shirinsuxan, oqko‘ngil insonlar mevali daraxtga o‘xshaydi:
hamma ulardan bahra oladi. 2. Nodon, kaltafahm odamdan yax-
shi gap chiqmaydi. 3. Mehnatsevar, zahmatkash insonlar odam-
larning ko‘rki, ishyoqmaslar esa ularning og‘riq joyidir.
4. Òoshbag‘ir odamdan yaxshilik kutma. 5. Sofdil va jonkuyar
insonlar bilan bu dunyo oboddir. 6. Balandparvoz, quruq ga-
pirgan odamning gapi bemaza qovunga o‘xshaydi.
T o ð s h i r i q . Berilgan sifatlarning tarkibiga ko‘ra qanday sifat ekan-
ligini aniqlang. Sodda sifat bilan juft sifatni solishtirib, juft sifat ma’nosida
qanday o‘zgarish bo‘layotganini ayting. Imlosiga e’tibor bering.
Qing‘ir-qiyshiq, g‘adir-budur, egri-bugri, katta-kichik.
BILIB OLING.
 O‘zaro yaqin yoki zid ma’noli ikki
asosning juft kelishidan hosil bo‘lgan sifat juft sifat hisobla-
nadi. Juft sifat qismlari ñhiziqñha bilan yoziladi.
ESDA TUTING.
 Juft sifat qismlari -u, -yu vositasi-
da bog‘lansa, ular ajratib yoziladi: yakka-yu yagona.
356-mashq.
 Gaðlarni o‘qing. Juft sifatlarni toðib, ularni izohlang.
1. Kasbning katta-kiñhigi bo‘lmaydi. (M. Oriðova) 2. Shu
ðayt toshdan tushib kelayotgan sarg‘ish-qo‘ng‘ir ayiqning ba-
haybat gavdasi ko‘rinib qoldi. (P. Qodirov) 3. G‘ir-g‘ir shabada
JUFÒ SIFAÒLAR VA ULARNING IMLOSI

---

142
turli-tuman giyohlarning hidlarini olib keladi. (Oybek) 4. Ba-
land-ðast devorlar orqasidagi mevalarning oq, ðushti, qizil
gullariga tabassum bilan qaraysan. (O‘. Umarbekov)
357-mashq. 
Gaðlarni o‘qing, nuqtalar o‘rniga berilgan so‘zlardan
mosini qo‘ying.
1. Shoshilish, yengil-... ishlarga havas, jahldorlik — nodonlar
ishi. 2. Goho-goho keladigan uzuq-... xabarlardan boshqa aloqa
yo‘q. (O. Yoqubov) 3. Sehrli qalðoq axtarib eski-... kiyim-boshlar
tashlanadigan burñhak-surñhaklarni tintuv qilib yurgan edim.
(Õ. Òo‘xtaboyev) 4. Mayda-... narsalar tugilgan ro‘molni ko‘tarib
qorovulxonaga kirdi. (N. Yoqubov) 5. Mahallaning qora-... bolalari
shoxdan shoxga tirmashadi. (O‘. Hoshimov)
So‘zlar: ñhuyda, yuluq, yelði, tuski, qura.
1. Juft sifatlar deb nimaga aytiladi?
2. Juft sifatlar qanday yoziladi?
3. Juft sifatlar o‘rtasida -u, -yu vositalari ishlatilganda,
ularning imlosida qanday o‘zgarish sodir bo‘ladi?