N. M. AĞABƏyli

Andezit tərkibinə görə dioritə oxşayır. Rəngi açıq bozdan tünd 
boza qədər dəyişir. Sıxlığı 2800

2900 kq/m
3
, sıxılmada möhkəmlik 
həddi 120

240 MPa-dır. Turşu tərkibli sıx andezitlər inşaatda üzlük 
tavaları kimi və turşuyadavamlı betonda qırmadaş kimi işlənir. 
Andezitin bəzi növləri məsaməli olur.
Diabaz qabroya oxşar süxurdur. Rəngi tünd yaşıldan qaraya qə-
dər dəyişir. Sıxlığı 2800

3000 kq/m
3
-dur. Xırda dənəli diabazın
sıxılmada möhkəmlik həddi 300

400 MPa-dır. Çox bərk süxurdur. 
Yaxşı pardaqlanır. Sürtülməyə qarşı müqaviməti yüksək olduğu üçün 
əsasən, yol örtüyü materialı kimi işlədilir.

---

32 
32 
Bazalt kimyəvi tərkibinə görə qabro ilə eynidir. Soyuma şə-
raitindən asılı olaraq bazaltın quruluşu kristal şüşə kimidir. Tünd boz 
və qara rəngdə olur. Ağır süxurdur. Sıxlığı 2700

3300 kq/m
3
-dur. 
Bazaltın sıxılmada möhkəmliyi 500 MPa-a qədər olur. Bazaltın çatları 
və məsamələri olduqda, onun möhkəmliyi kəskin surətdə azalır və 
bəzən 100 MPa-a enir. Çox bərk və kövrək süxur olduğundan çətin 
emal edilir. Bazalt, başlıca olaraq, yol örtüyü materialı kimi, beton 
işlərində isə doldurucu kimi istifadə edilir. 
Tökmə daşların istehsalında bazaltdan xammal kimi istifadə 
edilir. 
Səpinti və sementləşmiş süxurlar 
Bu süxurlar vulkan püskürməsi zamanı ətrafa çökmüş və se-
mentləşmiş lava hissəcikləridir. Onları səpinti (vulkan külü, vulkan 
qumu, pemza) və sementləşmiş (tuf lavası və vulkan tufu) süxurlara 
bölürlər. 
Vulkan külü vulkan püskürməsi zamanı xırda lava hissəciklə-
rinin tez soyumasından əmələ gələn tozdur. Kül hissəciklərinin öl-
çüləri 0,1

0,2 mm olur. Rəngi bozdan qaraya qədər dəyişir.