Toshkent pediatriya tibbiyot instituti II pediatriya fakulteti neonatologiya kafedrasi

Qiyosiy tashxisi. Avvalo bu fiziologik sariqlik emas, balki patologik sariqlik 
ekanligiga ishonch hosil qilish kerak. Fiziologik sariqlik tug’ilgandan keyin 
dastlabki 12 soatda paydo bo’lmaydi, to’lqinsimon kechmaydi, 10 kundan ko’p 
davom etmaydi, bilirubinning o’sish sur’ati soatiga 6 mkmol’/l dan yoki sutkasiga 
85 mkmol’/ldan oshmaydi, qondagi bilvosita bilirubinning mutloq darajasi 205-
221 mkmol’/l, bevosita bilirubin esa 25 mkmol’/l dan yuqori emas. Qiyosiy tashxis 
infeksion gepatitlar, kamroq gemolitik anemiyalarning boshqa shakllari, irsiy 
giperbilirubinemiyalar bilan o’tkaziladi (21 jadval).
Davolash. CHGKning tug’ma shishli shaklida gipervolemiyadan saqlanish 
uchun zudlik bilan kindikni bosib turish (1 soat ichida), bolada sariqlik bo’lmasa 
QAQ ni yoki eritrosit massani quyishni boshlash kerak. 
Gipervolemiyali bolalarda yurak etishmovchiligi juda tez rivojlanadi. 
SHuning uchun eritrosit massani faqat 10ml/kg hajmda quyiladi, rezus manfiy 
eritrositar massa bilan birinchi QAQ o’tkazishda esa uning umumiy hajmini ba’zan 
75-80 ml/kg gacha pasaytiriladi yoki agar, QAQ to’liq hajmda o’tkazilsa (1kg ga 2 
SQH, ya’ni 170ml/kg), bu holda qonni kiritishga qaraganda 50 ml ga ko’proq 
chiqariladi. Qon quyishni juda sekin, MVB (suv ustuni hisobida 3-5 sm), YUQS 
va arterial bosimni nazorat qilgan holda o’tkazish zarur. MVB (markaziy vena 
bosimi), yurak qisqarishlari chastotasi oshib borganda, ya’ni yurak etishmovchiligi 
belgilari paydo bo’lganda QAQni to’xtatish lozim. Ko’pincha bunday bolalarda 
nafas etishmovchiligi rivojlanadi (o’pka gipoplaziyasi yoki NBS fonida) va nafas 
chiqarishda musbat bosim yaratish qo’shimcha o’pka ventilyasiyasi (QO’V) yoki 
sun’iy o’pka ventilyasiyasi (SO’V) o’tkazish uchun qo’shimcha kislorod berish 
talab qilinadi.
Gemorragik sindrom mavjudligi yangi muzlatilgan plazma yoki iliq donor 
qoni 
(10-15 
ml/kg), 
vikasol 
(1ml/kg) 
quyishni 
talab 
etadi, 
og’ir 
trombositopeniyada (30 x 10 g/l dan kam) trombositar massa, juda keskin 

---

gipoproteinemiyada (40g/ldan kam) 12,5%li al’bumin eritmasi (1g/l) quyish zarur. 
YUrak etishmovchiligi rivojlanganda digoksin (to’yinish dozasi - 0,03 mg/kg 2-
3 kun ichida beriladi) tayinlanadi. QAQdan keyin umumiy qoidalarga ko’ra 
infuzion davo boshlanadi.
Sariqlik shaklida bolani tug’ilgandan keyin 2-6 soat o’tgach yoshiga mos 
keladigan miqdordagi donor suti bilan ovqatlantiriladi, ona suti bilan hayotining 2-
3 haftasidan boshlab, alloantitanalar kamayganidan keyin ovqatlantirish 
boshlanadi. Asli giperbilirubinemiyani davolash konservativ (AQQ, plazmaferoz, 
gemosorbsiya) va operativ turlarga bo’linadi.