O`zbekiston respublikasi


Og`zakilik va badihago`ylik



Yüklə 0,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/74
tarix14.10.2022
ölçüsü0,99 Mb.
#65145
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74
Namangan davlat universiteti o`zbek tili va adabiyoti kafedrasi

Og`zakilik va badihago`ylik og`zaki ijod asarlarining shakliy ko`rinishi bilan 
bog`liqdir. Asrlar davomida bizgacha yetib kelgan doston, ertak, qo`shiq, maqol va 
boshqa asarlar og`zaki tarzda yaratilgan, og`zaki tarzda ajdoddan-avlodga o`tgan va 
xalq madaniyatining og`zaki merosiga aylangan. Ko`p yillardan buyon og`zaki ijod 
namunalarini o`rganish bo`yicha olib borilgan kuzatuvlar og`zakilikning ijobiy va 
salbiy jihatlari borligini tasdiqlamoqda. Bizningcha, og`zakilik xalq ijodining omma 
orasiga tarqalishida va keng tus olishida ijobiy ahamiyatga ega. Chunki asarlarning 
bu shaklda ijro etilishi ijrochi zimmasiga ortiqcha mas`uliyat yuklamaydi. Ammo 
masalaning ikkinchi tomonini ham qayd etmoq lozim, xususan, ayrim ijod 
namunalari aynan og`zaki tarzda ijro etilganligi uchun ijrochining vafoti bilan 
asarning hayoti ham to`xtaydi, unutiladi. Ayrim ijod namunalarining shogirdlar 
tomonidan o`zlashtirilmaganligi yoki olimlar tomonidan yozib olinmaganligi 
oqibatida vaqt o`tish bilan esdan chiqadi, asar yo`qolib ketadi.
Badihago`ylik xalq og`zaki ijodidagi bevosita og`zakilik xususiyatidan kelib 
chiqadigan belgidir. Badihago`ylik yozma ijodda yo`q, Chunki yozma jarayon 
individual ijod bilan bog`langandir. Badihago`ylik esa tinglovchi auditoriyasi bilan 
bog`langan holda namoyon bo`ladi. Xalq og`zaki ijodidagi askiya janrini 
badihago`yliksiz tasavvur qilib bo`lmaydi.
Shuningdek, doston, ertak va boshqa folklor namunalarining ijrosi jarayonida 
ijrochi asar matniga yo`l-yo`lakay o`zgarish kiritishi, ba`zan yangi lavhalarni o`ylab 
topishi, ayrimlaridan voz kechishi mumkin.
Folklor ekspeditsiyalari jarayonida ba`zi badihago`y shoir-qo`shiqchilar 
ekspeditsiyaning har bir a`zosiga atab alohida-alohida to`rtliklar to`qiganiga guvoh 
bo`lganmiz. Aytish mumkinki, doston, ertak, umuman, fol’kor namunalarining yangi 
nusxalarini yaratishda ham badihago`ylikning ahamiyati sezilarli.

Yüklə 0,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin