“İnklüziv sinifdə təlimin təşkili” mövzusunda ixtisasartırma proqramının Oxu m aterialı

7.2. Qiym
ətləndirmə növlərinin təsirləri 
B
əzi müəllimlər ənənəvi qiymətləndirmə strategiyalarının (summativ, sessiyanın və ya ilin 
sonunda olan yazılı və standartlaşdırılmış sınaqlar) təlimə, kurikuluma və şagirdlərə mənfi təsir 
etdiyini düşünürlər. 
T
əlimə mənfi təsir 
Ənənəvi testlər və imtahanlar şagirdlərin nəyi xatırladığını 
açıqlasa da, təlimin əsas məqsədini, mənasını və faydasını 
üz
ə çıxarmır. Bu cür qiymətləndirmə çox dar çərçivədə 
akademik bilikl
əri qiymətləndirilir, şagirdlər qısa imtahan 
dövründ
ə etdiklərinə görə qiymət alırlar və verilən qiymət 
şagirdin nəyi bacardığını və nəyi bacarmadığını əks etdirmir. 
Kurikuluma m
ənfi 
t
əsir 
İmtahan işin məlumatları xatırlama və mexaniki əzbərləmə 
üz
ərində qurulduğunu vurğulayır. Nəticədə müəllimləri daha 
geniş və yüksək səviyyəli dərs deməyə cəsarətləndirmək 
əvəzinə, uşaqlara sadəcə dar çərçivəli test etmə bacarığını 
aşılamağa yönəldirlər. Şagirdlər nəzərdə tutulan təlim 
h
ədəflərinə nail olmadan onlara imtahanları uğurla keçməkdə 
köm
ək edəcək strategiyalar hazırlayırlar. 
Mü
əllimlərə mənfi 
t
əsir 
Test n
əticələrinin məktəbləri təsvir və mühakimə etməkdə 
əsas mənbə olduğu üçün müəllimlər arasında “test-sevər” 
t
əlim proqramı ictimai utanc və təhqirdən yayınma üçün bir 
vasit
əyə çevrilmişdir. Nəticədə bir çox müəllimlər test 

---

54 
n
əticələrini yüksəltmək üçün hətta mübahisəli vasitələrdən də 
istifad
ə edir.
Şagirdlərə 
m
ənfi 
t
əsir 
Bu 
cür 
qiym
ətləndirmə 
prosesinin 
arzuolunmayan 
t
əsirlərindən biri də şagirdləri kateqoriyalara ayırmaqdır. Bu 
is
ə şüuraltında şagirdin nailiyyətlərinin məhdudlaşmasına 
s
əbəb olur. Müəllimin uşaqdan gözləntiləri az olması şagirdlər 
arasında özünəinamsızlıq hallarına gətirib çıxarır. Bütün 
şagirdləri daha çox işləməyə və öyrənməyə təşviq etmək 
əvəzinə, bu mühit onları ruhdan sala və sistemdən 
k
ənarlaşmalarına yol aça bilər.