Qadriyatlar falsafasi

demokratiya - erkin yashash va erkin faoliyat olib borish, fikr bildirish, o`z irodasini 
ifodalash, haq-huquqlaridan bemalol foydalanish va jamiyat ishlariga faol 
12
Каримов И.А. Ўзбек халқи ҳеч қачон, ҳеч кимга қарам бўлмайди. -Т.: Ўзбекистон, 2005, 54-бет. 
1
Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ќаёт – пировард маšсадимиз. 8- жилд – Т.: Œзбекистон, 
2000, 19 – бет.

---

qatnashishni anglatadi. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi bunga to`la kafolat 
beradi va har bir fuqaroning huquqini himoya qiladi. Biroq, ayni vaqtda, 
demokratiya yuksak ma`naviyat egasi bo`lish, mas`uliyat va jamiyat oldidagi burchni 
his qilishni talab etadi. Qonun, huquq imkoniyatlar bersa, axloq, burch, o`zgalar 
manfaati bilan hisoblashish, insoniylik udumlari, vijdon esa mas`uliyat yuklaydi, har 
bir individual shaxs manfaati bilan jamiyat manfaati chambarchas bog`liq ekanini har 
soatda bizga bildirib turadi. SHu bois huquq va burch, erkinlik va mas`uliyat hamma 
vaqt birga, uzviy aloqada amal qiladigan tushunchalardir. Zero, yaxlit bir tizim 
markazida ma`naviyat, axloq-odob, ma`rifat kabi o`lmas qadriyatlar turmog`i 
kerak. O`zaro raqobat, aqlu zakovat kurashi va tadbirkorlik, ishbilarmonlik xislatlari 
ham shu zaminda adolat o`zaniga tushadi, kishining kishi tomonidan nohaq ezilishi, 
zo`ravonlik qilinishiga yo`l qo`yilmaydi.
Barqarorlik tinchlik millatlararo totuvlik xalqimizning buyuk ijtimoiy-siyosiy 
qadriyatlarini tashkil etadi. Fuqarolar o`rtasidagi tinchlik millatlararo totuvlik va 
do`stlik ularni avaylab saqlash va mustahkamlashga intilish azaldan halqimizning 
o`ziga xos fazilati bo`lib kelgan va hozirgi vaqtda ham shunday bo`lib kelmoqda. 
Halqlar o`rtasida tinchlik totuvlik do`stlik va o`zaro hamkorlik munosabatlarini 
o`rnatish millatimizning ongiga, qoniga chuqur singib ketgan. 
O`zbekiston jahonda tinchlik va xavfsizlikni saqlash, tinchliksevar mamlakatlar 
bilan har tomonlama hamkorlik aloqalarini yo`lga qo`yish hamda tarakqiyotga 
erishishning o`ziga xos yo`lini tanlagan. SHuning uchun ham uning jahon 
hamjamiyatidagi obro` va e`tibori tobora ortib bormoqda. Davlatlar o`rtasida 
hamkorlikni rivojlantirish, tinchlikni mustahkamlash va havfsizlikni ta`minlashda 
Birlashgan Millatlar Tashkiloti katta rol’ o`ynaydi. O`zbekiston 1992 yilning 2 
martidan boshlab BMTning teng hyqyqli a`zosidir. Mazkur xalqaro tashkilot bilan 
hamkorlikda mintaqamizda tinchlik barqarorlik millatlararo totuvlikni ta`minlashga 
qaratilgan ko`pgina savobli ishlar qilinmoqda. 
Ma`lumki, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov 1993 yili BMT 
Bosh Assambleyasining 48-sessiyasida so`zlagan nutqida Markaziy Osiyoda 
xavfsizlik va hamkorlik sohasida BMTniig doimiy seminari tashkil qilish to`g`risida 
taklif kiritgan edi. O`zbekiston Prezidentining bu tashabbusi xalqaro miqyosda katta 
kiziqish uyg`otdi. Amerika Qo`shma SHtatlari seminar yig`ilishi o`tkazish g`oyasini 
qo`llab-quvvatladi va ushbu anjumanda yuksak diplomatik darajadagi vakili ishtirok 
etishi istagini bildirdi. Bunday organni tashkil qilish g`oyasi davlatlararo o`tkazilgan 
seminar va konferentsiya hamda MDH hujjatlarida ham qayd qilingan.
Seminar 
yig`ilishning maqsadi o`zaro fikr almashish, ishonchli mintaqaviy xavfsizlik tizimini 
yaratish yo`llarini muxokama etish, tinchlik va barkarorlikni saqlash, nizolarning 
oldini olish, iqtisoddagi o`zaro jipslashish jarayoniga, insonparvarlik va madaniy 
sohadagi hamjhatliklarga ko`maklashishdan iborat. SHuningdek seminar yig`ilish 
mintaqaviy xavfsizlik va hamkorlik muammolarini qal etish, tahlil qilish, BMT, 
alohida davlatlar bir guruh davlatlarga ta`sirchan bo`lgan bosqichma bosqich 
diplomatiya uchun taklif va tavsiyalar ishlab chiqish vazifasini o`z oldiga qo`ygandi. 
1995 yil 15—16 sentyabrda mazkur seminar kengashning O`zbekiston poytaxti 
Toshkentda Markaziy Osiyoda xavfsizlik na hamkorlik masalalariga bag`ishlangan 
majlisi bo`lib utdi. Seminar kengashda BMT, EXHK, Islom Konferetsiyasi tashkiloti 
delegatsiyalari, BMT xavfsizlik kengashiga a`zo mamlakatlar, Mustaqil Davlatlar 

---

Hamdo`stligi, Markaziy Osiyo mamlakatlari vakillari, shuningdek, mintaqaga tutash 
davlatlar delegatsiyalari — jami 31 davlat, 6 xalqaro tashkilot ishtirok etdi. 
O`zbekiston tashabbusi bilan o`tkazilayotgan ushbu anjuman 50 milliondan 
ortiq aholi istiqomat qilayotgan Markaziy Osiyo mintaqasida xavfsizlik va 
hamkorlikni ta`minlash yo`lida muhim ahamiyatga egaligini ta`kidlandi. Prezident 
I.A. Karimov nutqida shunday dedi: «Biz mazkur seminarni mintaqaviy xavfsizlik va 
barqarorlik tizimini o`rnatish va uni amalga siljitish yo`lida, Markaziy Osiyo 
mintaqasi davlatlari va halqlari uchungina emas, balki bu mintaqaga chegaradosh 
ulkan hudud uchun ham juda zarur bo`lgan hamkorlikni rivojlantirish uchun 
mustahkam asosni shakllantirishda turli fikr va yondashuvlarni yuzaga chiqarish va 
ularni bir-biriga yaqinlashtirishda manfaatdor bo`lgan anjuman deb baholaymiz». 
Mintaqamizda barqarorlik tinchlikni ta`minlashga qaratilgan tadbirlar ichida 
1995 yili sentyabr’ oyida BMT tomonidan Nukus shahrida o`tkazilgan Orol havzasi 
mintaqasining barqaror rivojlanishiga bag`ishlangan konferentsiya va unda qabul 
qilingan deklaratsiya, ham muhim o`rin tutishini aytib o`tish joizdir.
1995 yilning oktyabr’ oyida N’yu-Yorkda bo`lib o`tgan Birlashgan Millatlar 
Tashkiloti Bosh Assambleyasining ellinginchi yubiley sessiyasida so`zlagan nutqida 
I.Karimov jahon davlatlari rahbarlari va keng jamoatchilik e`tiborini yana bir bor 
Markaziy Osiyoda yuzaga kelgan muammolarga qaratib, yalpi xavfsizlikka 
mivtaqalarda xavfsizlikni ta`minlash orqaligina erishish mumkin ekanligini uqtirib 
o`tdi. SHuningdek BMTning mintaqaviy xalqaro tashkilotlar munosabatlarini 
faollashtirish, tangliklarning oldini olish yo`lida uning mintaqaviy tizimlarini yanada 
rivojlantirish lozimligi to`g`risidagi takliflarni ilgari surdi. 
O`zbekiston mintaqamizda, jumladan Tojikistonda tinchlik va barqarorlikni 
ta`minlash yo`lida ham faol harakat qilmoqda. 1995 yil 3 aprelda O`zbekiston 
tomonidan muholif kuchlar rahbariyati bilan uchrashuv chog`ida Tojikiston halqlari 
kongressini chaqirish xaqida taklif kiritildi. Bu taklif qabul qilindi va Tojikistondagi 
muholif kuchlar o`zaro muzokaralarga kirishdilar. 
O`zbekiston Afg`onistonda ham tinchlik va barqarorlikni yanada 
mustahkamlashing tarafdoridir. Prezident I.Karimov hozirgi kunda mintaqada 
tinchlik va barqarorlikni saqlash muammolari xususida so`z yuritganda bugungi 
kunda Afg`onistonadagi vaziyatni barqarorlashtirish va qayta tiklash borasida davom
etayotgan ijobiy jarayonlar bilan bir qatorda, mntaqadagi strategik mavxumlikni 
tugatish nihoyatda dolzarb masala ekanligini ta`kidladi. 
Hayot shundan dalolat beradiki, bugungi kunda notinch va fojiali mintaqalarda 
joylashgan davlatlarning bir-birini o`zaro anglash va birgalashib harakat qilishini 
ta`minlabgina butun dunyoda tinchlik va barqarorlikka erishish yo`llarini belgilab 
olish mumkin. SHuning uchun ham biz uchun barcha tinchliksevar mamlakatlar bilan 
o`zaro foydali teng huquqli munosabatlarni yo`lga qo`yib, jahon hamjamiyatiga 
qo`shilish o`ta dolzarb vazifadir. 
Barqarorlik, tinchlik, totuvlik bular davlatimizning yangi binosini barpo 
qiladigan poydevordir. Bu bizning ertangi porloq kunimizga olib boradigai to`g`ri 
yo`ldir. «Tinchlik va barqarorlik,- deb yozadi I.Karimov, - bular xalqaro hamjamiyat 
bilan birlashtiruvchi vositadir. Insonparvarlik yaxshilik sofdillik singari umuminsoniy 
kadriyatlarni qabul qilgan va birgalikda baham ko`rgan mamlakatgina, xalqgina 
butun dunyo xalqlariga yaqin va tushunarli bo`lishi, jahon hamjamiyatiga qabul 

---

qilinishi mumkin. Faqat ular bilan teng huquqi, o`zaro manfaatli munosabatlar 
o`rnatilishi mumkin». 
Ma`lumki, umumjahon xavfsizligi mintaqaviy xavfsizlikka erishishdan, 
muayyan mintaqadagi konkret davlatlarning hamjihatligi va birgalikdagi harakatidan 
boshlanadigan jarayondir. SHuni e`tiborga olgan holda, O`zbekiston rahbariyati BMT 
ishlab chiqqan qarorlarga muvofiq Afg`onistondagi mojarolarni bartaraf etish uchun 
quyidagi. tadbirlarni muntazam ravishda amalga oshirish zarurligini qayd etib 
kelmoqda. Bular: mojaroni bosqichma-bosqich bartaraf qilish, muzokara jarayonida 
barcha manfaatdor tomonlarning ishtirok etishi; o`zaro yon berish va oqilona o`zaro 
kelishuv asosida nuqtai nazarlarni bir-biriga yaqinlashtirish; bu jarayonda BMT, 
Evropa Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti, Islom konferentsiyasi tashkiloti va 
boshqa halqaro tashkilotlarning xomiyligi va faol ishtirok etishi; mamlakat hududiy 
yaxlitligining saqlanishi; qanday shaklda bo`lmasin, tashqaridan tazyiq yoki 
aralashuvga yo`l qo`yib bo`lmasligi; Afg`onistonga qurol-yarog` etkazib berishni 
qat`iy taqiqlab qo`yish zarurligi. 
Bugun Afg`onistonda giyohvand moddalar ishlab chiqish ortib borayotgani 
dunyo hamjamiyatida katta havotir uyg`otmoqda. Birok, bu illatga qarshi faqat 
giyohvand moddalar ishlab chiqarilayotgan xudud atrofida “xavfsizlik zonasi”ni 
tashkil etish, jazolash va ma`muriy chora-talbirlarni kuchaytirish bilangina 
kurashishning kifoya qilmaydi. Ushbu muammoni xal qilish uchun, birinchi 
navbatda, Afg`oniston iqtisodiyotini chuqur trkibiy o`zgartirish, aholini tinch va 
bunyodkorlik mehnati bilan band etish orqlai hal qilish mumkin va lozim.
Hozirgi o`ta murakkab va ziddiyatli jarayonda hukumatimiz tomonidan uzoqni 
ko`zlab olib borilayotgan insonparvarlik siyosati tufayli jamiyatimizda osoyishtalik 
tinchlik va totuvlik fuqarolarning kundalik turmush tarziga aylanib ketgan. Buni biz 
millatlararo munosabatlarni takkomillashtirish sohasida qilinayotgan harakatlardan 
yaqqol ko`rishimiz mumkin. 
Ma`lumki, nnsonning baxt-saodati, kelajak hayoti millatlararo munosabatlar 
bilan o`zviy bog`liq. Bu ayniqsa, ko`p millatli davlatlar, jumladan, O`zbekiston 
Respublikasi uchun katta ahamiyat kasb etadi. Hozir mamlakatimizda yuzdan ziyod 
millat va elat vakillari yashaydi. 
Millat kishilarning tarixan tashkil topganligi bo`lib, u xo`jalik til, madaniyat, 
milliy ruhiyat xususiyatlarining yagonaligi bilan ajralib turadi. Til, hudud, iqtisodiy 
turmush, madaniyatdagi umumiylik, bular millatning eng muhim belgilaridir. 
Millatning til, hudud, iqtisodiy turmush va madaniyat jihatidan birligi undan 
oldin vujudga kelgan urug`, qabila va elatlarning birligidan tubdan farq qiladi. 
Millatning iqtisodiy va siyosiy jihatdan birlashishi elatlarning og`zaki ijodi va yozma 
adabiy tilning rivojlanishi asosida yagona milliy tilning paydo bulishiga olib keladi. 
Millatning tarixiy taraqqiyot xususiyatlari, uning iqtisodiy tuzumi, odat an’analari, 
yashash muhiti uning ma`naviy qiyofasi ta`sir etadi. U yoki bu millatga mansub 
bo`lgan kishilarning o`ziga xos milliy xususiyati va psihologiyasi milliy tili va 
madaniyati bo`ladi. Til millatning eng muhim belgilaridan biridir. 
Dunyoning turli mamlakatlarida hozir o`zining turmush tarzi, tili, tarixi, 
madaniyati, urf-odatlari, pivojlanish darajasiga ko`ra bir-biridan farq qiladigan qariyb 
ikki ming turli halqlar va millatlar yashamoqda. Ularning qariyb 1600 tasi Osiyo va 
Afrika mamlakatlarida, qariyb 100 tasi rivojlangan kapitalistik mamlakatlarda, qariyb 

---

250 tasi sobiq sotsialistik mamlakatlarda yashaydi, Mustaqil davlatlar soni hozir 
qariyb 190 tani tashkil etadi. Er yuzida 101 milliondan ortiq kishidan tashkil topgan 
millatlar ham shuningdek ming va xatto yuz kishidan iborat bo`lgan qabilalar va etnik 
guruhlar ham borligini aytmasdan o`tib bo`lmaydi. 
Hozirgi davrda sobiq Ittifoq hududida ijtimoiy, milliy va millatlararo 
munosabatlar masalasida ilgari aslo kutilmagan salbiy hodisalar, juda ham o`tkir va 
qaltis muammolar, kuchli to`qnashuv va mojarolar tez-tez ro`y berib turganligi ham 
hech kimga sir emas. 
Milliy va millatlararo munosabatlar masalasida bo`lib turgan keskinliklar va 
ziddiyatlar oddiy bir anglashilmovchilik natijasi emas. Uning muayyan sabablari bor, 
albatta. Milliy va millatlararo munosabatlar masalasi sohasida mavjud bo`lgan 
muammolarni xal qilish omili ularni keltirib chiqargan, chuqurlashtirib yuborgan 
sabablarni aniqlash va bartaraf etish yo`llarini belgilashdan, ularni yangicha siyosiy 
va falsafiy tafakkur asosida nazariy. jihatdan idrok etishdan iboratdir. 
Milliy va millatlararo munosabatlarga oid shunday muammolar va vazifalar
borki, ularni ilgari qo`llanilgan eski vositalar, usullar bilan hal etib bo`lmaydi. 
Hayot milliy masalaga yangicha yondashishni, siyqa usullardan qat’iyan voz 
kechishni kun tartibiga qo`ymoqda. 
Milliy masalaning hozirgi davr talablariga muvofiq ravishda ishlab chiqilgan, 
ijodiy boyitilgan eng muhim nazariy qoida va xulosalari hayotga qanday tatbiq 
etilayotganligini o`rganish, ularni ilmiy tahlil etish katta amaliy siyosiy va ma`rifiy 
tarbiyaviy ahamiyatga molikdir. 
Milliy qadriyatlarni tiklash va ulardan samarali foydalanish milliy manfaatlar 
va milliy qiziqishlar bilan uzviy bog`liqdir. Milliy manfaaat iqtisodiy, ijtimoiy-
siyosiy, ma`naviy hayotni har tomonlama, teran qamrab oladi. Boshqacha aytganda, 
xaqqoniy milliy manfaatlar—bu muayyan millat vakillarining talab va ehtiyojlari 
yig`indisidan iboratdir. Ammo milliy manfaatlar va ishlar boshqa mintaqa 
vakillarining manfaatlariga zid bo`lmasligi kerak Asl manfaatlar bir guruh milliy 
ekstremistlar, millatchilik shovinistik buyuk davlatchilik dardiga mubtalo bo`lgan 
kimsalar emas, balki mehnatkashlar ommasi ifoda etadi. 
Millatlar va milliy manfaatlar, milliy xis-tuyg`ular mavjud ekan, milliy 
munosabatlar ham kun sayin e`tibor berishni talab qiladigan masaladir, u umumiylik 
munosabatlarini hisobga olgan holda o`z vaqtida va ijobiy xal etib borishni talab etadi. 
Millatlarning manfaatlariga to`g`ri munosabatda bo`lish va ana shu zaminda ixtiloflar 
chiqaradigan har qanday imkoniyatlarga chek qo`yuvchi sharoitlarni yaratib beradi. 
Barqarorlik, tinchlik, millatlararo totuvlik o`z-o`zidan xosil bo`lmaydi, albatta. 
Bular mustaqillikni qo`lga kiritgandan keyin jamiyatimizda ijtimoiy-siyosiy, 
iqtisodiy, madaniy sohalarda amalga oshirilgan jiddiy o`zgarishlarning qonuniy 
natijalaridir.
Eng avvalo shuni e`tirof etish kerakki, biz sobiq ijtimoiy siyosiy tuzumdan voz 
kechib, jahon halqlarining ilg`or mamlakatlari tajribasini inobatga olib, millatimiz 
an`analariga, milliy manfaatlarimizga muvofiq xalqaro huquqning umume`tirof etilgan 
qoidalariga mos keladigan, insonparvar demokratik huquqiy davlat barpo etdik. 
Mazkur davlatning asosiy mavqedi" fuqarolar, tinchligi va milliy totuvligini, aholining 
munosib hayot kechirishini ta`minlashdir.

---

«Biz umume`tirof etilgan demokratik qoidalar tartiblarni xalqimizning tub 
axloqiy qoidalari bilan uygun tarzda qovushtira oladigan davlatni bunyod etishga 
intilyapmiz»
13
, - deydi I. Karimov. 
SHuningdek, rivojlangan demokratik davlatlarning tajribasini atroflicha 
o`rganib chiqish, o`zbek davlatchiligi rivojining tarixiy saboqlariga tayanib, 
O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi (Asosiy qonunini qabul qildik. 
YAngi demokratik ijtimoiy siyosiy tuzum va uning asosiy qonuni 
jamiyatimizda barqarorlik tinchlik millatlararo totuvlikni ta`minlab berishnnng 
siyosiy negizlarini yaratdi. Ayni vaqtda, jamiyatimizda demokratik jarayonlar tobora 
avj olib bormoqda. Bu asosiy qonun — Konstitutsiyada mustaqkamlangan bo`lib, 
uning negizida ilk bor oliy xokimiyat organi — Oliy Majlisga saylovlar bo`lib o`tdi. 
Davlatni boshqarish va jamoat ishlariga fuqarolarni jalb qilish odatiy holga aylanib 
borayotir. 
Xalqimiz asrlar davomida maxalla yiginlari, oqsoqollar kengashlari orqali 
jamoatchilik fikrini aniqlashning hamda birdamlik ko`rsatishning o`ziga xos usullarini 
shakllantirib kelgan. Maxalla axli hamda ko`pni ko`rgan oksoqollar sog`lom 
jamoatchilik fikriga ega bo`lishda eng katta kuch hisoblanadi. Fuqarolarning maxalliy 
o`zini o`zi boshqaruviga konun asosida berilgan huquq va erkinliklardan foydalanish 
barqarorlikni mustaqkamlashga, davlat ishlarini aholining ehtiyojlari, kayfiyatlari bilan 
muvofiq holda olib borishga samarali ta`sir ko`rsatmoqda. 
Respublikamizda milliy va umumbashariy qadriyatlar uyg`unligi asosida 
qurilgan huquqiy demokratik davlatni va fuqarolik jamiyatini boshqarishda yuksak 
malakali mutaxassislarni taiyorlash va ularning yordamida hayotga zamonaviy 
boshqarish usullarini joriy etishga ham katta ahamiyat berilmoqda. Respublikamizda 
Davlat va jamiyat qurilishi akademiyasi ta`sis etilib, u o`z ishini boshlab yubordi. 
I.Karimov akademiyaning ochilish marosimnda so`zlagan nutqida, yuksak 
malakali mutaxassislarni tayyorlashda boshqa mamlakatlar tajribasiga suyanish 
lozimligini alohida uqtirib utdi. CHunki biz bu darajadagi mutaxassislarni uqitish 
uchun hozircha o`quv qo`llanmalarimizni, o`z o`quv dasturlarimizni yaratib 
ulgurganimiz yuq. SHuning uchun, bu erda birinchi navbatda, boshqaruv xodimlarini 
tayyorlaydigan yirik xorijiy markazlarning tajribasi, dasturlari ishga solinishi darkor. 
Bu o`rinda anchadan buyon maxsus kurslar, markazlar, maxsus o`qitish modullarining 
keng tarmog`iga ega bo`lgan Frantsiya, Germaniya, AQSH mamlakatlari, shuningdek, 
Halqaro valyuta fondi, Jahon banki, Evropa Ittifoqi komissiyasi kabi xalqaro iqtisodiy 
va moliya tashkilotlari institutlarining tajribasidan foydalanishimiz zarur. 
«Bugungi hayotimizni yangilash va isloh qilish borasidagi har qanday qimmatli 
g`oyalar va fikrlar sohiblari bilan uchrashish, hech mubolag`asiz aytish mumkinki, 
nafaqat akademiya tinglovchilari uchun, balki uning o`qituvchilari uchun ham butun 
bir maktab bo`lishi muqarrar... 
Biz xorijiy mexmonlarga, Evropa va Amerika olimlari hamda amaliyotchilarga 
katta umid bildiramiz. O`zbekistondagi ijtimoiy va davlat qurilishining barcha sohalari 
bo`yicha o`zlarining qiziqarli g`oyalari va tavsiyanomalarini akademiya bilan baham 
ko`rishni xoxlagan Germaniya, AQSH, YAponiya, Rossiya va boshqa mamlakatlar 
13
Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. –Т.:Ўзбекистон, 1995, 
248-бет. 

---

bilan hozirdayoq kelishuvlar mavjudligi bizni quvontiradi va bu takliflarni 
minnatdorlik bilan qabul qilamiz». 
Milliy qadriyatlarimizning mintaqaviy va umuminsoniy qadriyatlar bilan yanada 
yaqinlashuvida davlatlararo, parlamentlararo uchrashuvlar katta ahamiyat kasb etadi. 
SHuni e`tiborga olgan holda, jumxuriyatimiz raxbariyati bu masalaga ham ijobiy 
yondashib kelmoqda. 
Jamiyatimizda barqarorlik tinchlikni ta`minlash da jinoyatchilikka, 
qonunbuzarlikka qarshi olib borilayotgan ishlar qo`l kelmokda. Keyingi yillarda 
respublikamizda uyushgan jinoyatchilikka, iqtisodiy quporuvchilikka, davlat, jamoat 
va xususiy mulkni muhofaza qilishda, poraxo`rlikka qarshi keskin kurashlar olib 
borilyapti. Natijada, jumxuriyatimizda huquqiy vaziyat ancha yaxshilanib bormoqda. 
Buni boshqa mamlakatlar raxbarlari ham e`tirof etmoqda. 
YUqorida yuritilgan mulohazalardan shunday xulosa chiqarish mumkinki, 
mustaqillik sharofati bilan O`zbekiston Respublikasining jahon hamjamiyatiga 
qushilishi uchun zarur bo`lgan ijtimoiy siyosiy zamin vujudga keldi va u o`z 
samarasini bermokda. 
Barqarorlik tinchlik millatlararo totuvlikning moddiy asosini iqtisodiy islohotlar 
tufayli yuzaga kelayotgan ijobiy jaraenlar tashkil qiladi. Davlat mulkini 
xususiylashtirish va ko`p ukladli iqtisodiyot asoslarini barpo etish, agrar 
munosabatlarning yangi turini shakllantirish va boshqaruvning ma`muriy buyruqbozlik 
tizimini tamomila tugatish, narxlarni erkinlashtirish va bozor infrastrukturasini 
shakllantirish, tashqi iqtisodiy faoliyatni kuchaytirish va jaxon iqtisodiy hamjamiyatiga 
qushilish — fuqarolarni ijtimoiy muxofaza qilish ana shular jumlasiga kiradi. 
To`g`ri, ayrim hollarda yuqorida ko`rsatilgan jarayonlar ma`lum sabablarga 
ko`ra fuqarolar o`rtasida muayyan ziddiyatlarni ham tug`dirmadi. Lekin bular eski 
iqtisodiy to`zumdan yangisiga utish jarayonida kelib chiqayotgan vaqtinchalik 
ziddiyatlardir. Umuman olganda, jumxuriyatimizda muvaffakiyatli amalga 
oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar fuqarolar o`rtasida osoyishtalik tinchlik va totuvlikni 
ta`minlashga asos bo`lib kelmoqda. 
Barqarorlik tinchlik milliy totuvlikning madaniy asosini milliy ma`naviy 
qadriyatlarimiz, milliy urf-odat va an`analarning tiklanishi, milliy ongimizning o`sishi, 
fuqarolar ma`naviy kamolotining yuksalib borishi kabilar tashkil etadi. Istiqlol tufayli 
mafkuraviy akidalardan xalos bo`lish natijasida o`z mamlakatimiz, o`z xalqimiz 
tarixini chuqurroq bilishga, ko`plab asrlar mobaynida yaratib kelingan ma`naviy 
qadriyatlardan tula baxramand bo`lishga, ona tilimiz go`zalligi va ulug`vorligini 
tushunishga muyassar bo`ldik. Ma`naviy kamolotning yuksalib borishi hayotiy 
qadriyatlarni, ijtimoiy taraqkiyotning mazmuni va maqsadlarini isloh qilish va 
yangilashning barcha jarayonlarini baholashga yangicha yondoshish imkonini berdi»
14
.
Halqimiz azaldan orzu qilib kelgan barqarorlik tinchlik totuvlik kabi 
kadriyatlarga erishgan ekanmiz endilikda bizning oldimizda turgan dolzarb vazifa — 
ana shu oliy ijtymoiy siyosiy qadriyatlarni quldan bermay, avaylab asrab, ko`z 
qorachig`iday extiyot qilib saqlab qolish ustida abadiy izchil ravishda bosh 
qo`shishimiz lozim. Bunga O`zbekistonda yashovchi har bir inson, - yoshidan, 
millatidan kat`y nazar, o`z xissasini qushmog`i kerak. Buning uchun Prezidentimiz 
14
Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. –Т.:Ўзбекистон, 1995, 
265-бет. 

---

atrofida jipslashib, xalq bilan bamaslaxat, hamnafas, bir tan bir jon bo`lib, xalol 
mehnat qilib mustaqillikni yanada mustahkamlashimiz darkor. SHundagina biz o`z 
maqsadimizga etamiz. 
SHuni esdan chiqarmaslik kerakki, agar har bir oilada, mehnat jamoalarida, 
mahalla, qishloq, shahar, tuman, viloyatda osoyishtalik tinchlik bo`lsa, 
mamlakatimizda ham barqarorlik tinchlik totuvlik bo`ladi. Mamlakatimzda tinchlik 
osoyishtalik bo`lsa, bu mintaqamizdagi barqarorlik tinchlikka garov bo`ladi. 
Mintaqamizda tinchlik bo`lsa, jahon hamjamiyatida ham tinchlik osoyishtalik 
barkarorlik yuzaga keladi. 
YAna shuni eslatib o`tish joizki, jamiyatimizda tinchlik barqarorlik millatlararo 
totuvlikni ta`minlashda mehnat jamoalarining, tuman, shahar, viloyat raxbarlari katta 
rol’ o`ynaydi. Donishmand raxbar atrofidagi insonlarga doimo g`amho`rlik qilib, ish 
joylarida yaxshi muxit yaratib beradi va shunday yo`l bilan yangi yutuklarni qo`lga 
kiritishga muyassar bo`ladi. Mansabdor shahslar shuni yaxshi bilishlari kerakki, ular 
egallab turgan lavozim, mansab xalqda xizmat qilish uchun, ularning kundalik 
ehtiyojlarini qondirib, hozirgi murakkab vaqtda fuqarolarni ijtimoiy himoya qilish 
uchun berilgan, 
«Bizning an`anaviy qadriyatlarimizni hozirgi demokratik jamiyatning 
qadriyatlari bilan uyg`unlashtirish kelajakda yanada ravnaq topishimizning, 
jamiyatimiz jahon hamjamiyatiga qushilishining garovidir»,- deydi I.A.Karimov. 
Barqarorlik tinchlik totuvlik —mustaqillikning tufayli qo`lga kiritilgan eng katta 
yutug`imizdir. SHunday ekan, bugungn kunda ularni qadrdash, avaylab asrash, ximoya 
qilish barchamizning eng dolzarb, eng oliyjanob vazifamiz bo`lib qolmog`i kerak