Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti

- 
Group 1 – The United States of America. 
- 
Group 2 – The South America 
- 
Group 3 – Eurasia 
- 
Group 4 – Africa 
- 
Group 5 – Australia 
- 
Group 6 – The Antarctic. 
It will be better if teacher hang a map to the blackboard in order to help students to 
imagine continents` geographical position and react during retelling.
Group members read and find out adverbial clauses of place. In this activity 
students pay more their attention linguoculturological features of each sentence.

---

44 
After some reading they prepare for retelling it to other groups by exchanging on each 
students` position into other group members. Tis kind of method is called ―BBB‖ that is – 
BILMAYMAN, BILISHNI XOHLAYMAN, BILDIM.
This activity helps teachers to organize each students in the group and develops students` 
reading, speaking and listening skills. 
2) Merry moment of the lesson can be organized by the following kinds of activities:

Rebus 

Crosswords 

Tongue twisters 
3) Home task 

Written: to write an essay under the following topic ― Where there is a wish, there is 
a way‖ using complex sentenves with adverbial clause of place (use no less 250 
words). 

Oral: be ready to retell it.
4) Assessment / Evaluations for activeness in class
Students should be evaluated after the lesson taking into a consideration their being 
active (activeness).
XULOSA 
 
Yurtimizda olib borilayotgan ham iqtisodiy, ham ta’limdagi islohotlar, milliy taraqqiyotning 
ustuvor yo’nalishlari ijrosi natijalari butun dunyoda O’zbekistonning siyosiy iqtisodiy va ta’lim 
jabhalarida o’ziga xos muvaffaqiyatlarga erishayotganining in’ikosi sifatida qabul qilinmoqda. 
Ayni paytda men yurtboshimiz o’z ma’ruzasida aytib o’tgan fikrni keltirmoqchiman: ‖Ya’ni, 
erishilgan bunday marralar –barqaror rivojlanibborayotgan iqtisodiyotga asoslanib, aniq 
demokratik, huquqiy davlat qurish, inson, uning ma’naviyati, ta’lim masalalari, so’zda emas, 
amalda oliy qadriyat darajasiga ko’tarilgan, jahon miqyosida obro’-e’tibor qozongan jamiyat 
barpo etish borasida biz o’z oldimizga qo’ygan yuksak maqsadga qaratilgan uzoq va murakkab 
yo’lning bir qismi xolos‖ 

---

45 
Demak, yuqoridagi fikrda ta’riflanganidek, hali biz yoshlar amalga oshiradigan vazifalar 
ko’p. Shu vazifalardan biri bu mustaqil O’zbekistonimizga har taraflama chuqur bilimga ega, 
to’g’ri va keng fikrlovchi, elim deb, yurtim deb yonib yashovchi o’qituvchilardan biri bo’lib 
yetishishdir. Ulg’ayib kelayotgan yosh avlodga ilm sirlarini o’rgatib, hozirda jahon talablariga 
mos keluvchi kadrlarni tarbiyalashdir. Shu o’rinda men hozirda chet tillarni o’rganish naqadar 
muhim ekanligini ta’kidlab o’tishimga hojat yo’q. Muxtaram yurt boshimiz oxirgi yillarda 
so’zlagan nutqlarida hozirda ingliz tilini o’rganish naqadar dolzarb masala ekanini ta’kidlab 
o’tmoqdalar. Bu fikrlardan xulosa chiqargan holda, men ham o’z bitiruv malakaviy ishimda ― 
Ingliz va o’zbek tillarida qo’shma gaplar hajmi qiyosiy tahlili va ularni tarjima qilish 
hamdao’qitish muammolari‖ mavzusiga qo’l urib, prezidentimizning chaqirig’iga labbay deb 
javob berishga axd qildim. 
Mazkur ―Ingliz va o’zbek tillarida qo’shma gaplar hajmi qiyosiy tahlili va ularni tarjima 
qilish hamda o’qitish muammolari‖ bayonidagi bitiruv malakaviy ishga o’z yakunlovchi 
xulosamni berar ekanman, ish o’z kutilgan natijasini berdi deb o’ylayman. Albatta, ushbu mavzu 
o’z yechimini to’liq va mukammal darajada topolmagan taraflar ham bo’lishi mumkin, lekin 
ko’zlangan maqsadga imkon qadar yaqinlashishga harakat qildim va buni uddaladim degan 
umiddaman. 
Ushbu bitiruv malakaviy ishni yoritish jarayonida ko’plab ilmiy, nazariy hamda amaliy va badiiy 
adabiyotlarga murojaat qildim. Ko’plab yirik olimlarning bu sohadagi nazariy yondashuvlariga 
va fikrlariga duch keldim va tanishib chiqdim, qolaversa, bu sohadagi nazariy yondashuvlariga 
vafikrlariga duch keldim va tanishib chiqdim, qolaversa, ularning ushbu mavzuga daxldor 
tomonlarini bir joyga jamlab, o’rganishga harakat qildim. Shuningdek, ushbu mavzuni yoritishda 
har ikki tildagi shakllar bilan ham tanishib chiqdim va bundan ikki tildagi qo’shma gaplar 
hajmini qiyosiy jihatdan o’rganishda foydalandim. Ishni mazmunan boyitishga, qo’yilgan 
maqsad va vazifalarning yechimini topishga, har bir yangiliklarni misollar yordamida tushuntirib 
berishga harakat qildim. 
Ushbu bitiruv malakaviy ish ishga kirish, uch bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar 
ro’yxatidan iborat shaklda yaratildi. Ushbu boblar haqida quyidagicha umumiy xulosalar 
qilishimiz mumkin. 
Ishning kirish qismida hukumatimiz tomonidan biz yoshlarga berilayotgan yuksak e’tibor va 
imkoniyatlar haqida so’z borib, shuningdek, kadrlar tayyorlash milliy dasturining amaldagi 
ro’yobi xususida fikrlar keltirilgan. Qolaversa, mazkur malakaviy ishning dolzarbligi, ilmiy 
yangiligi, mavzuning ob’ekti, uning nazariy va amaliy qiymati va predmeti ham ishning kirish 
qismida keltirilgan. 

---

46 
Ishning birinchi bobi hozirgi zamon tilshunosligida qo’shma gaplar nazariyasi bo’lib, unda 
hozirgi zamon tilshunosligida qo’shma gaplarning o’rganilganlik darajasi, shuningdek qo’shma 
gaplar hajmi va ularning tasnifi yoritib berilgan. 
Ishning ikkinchi bobi ingliz va o’zbek tillarida qo’shma gaplar hajmi qiyosiy tahliliga 
bag’ishlanadi. Ushbu bobda ingliz va o’zbek tillarida qo’shma gaplar hajmi haqida keng 
mulohaza yuritiladi. Ularning ingliz va o’zbek tilshunoslari tomonidan hali tasnif etilmagan 
struktural-semantik guruhlari saralanadi va misollar asnosida o’xshash va noo’xshash tomonlari 
yoritiladi. 
Ishning uchinchi bobida ingliz va o’zbek tillarida qo’shma gaplar hajmi, ularni o’zbek tiliga 
tarjima qilish hamda maktablarda o’qitish yuzasidan metodik tavsiyalar berilib, mavzu yuzasidan 
o’quvchilarda malaka va ko’nikma hosil qilishdagi eng qulay va foydali metodlardan foydalanish 
bo’yicha uslubiy tavsiyalar va mashqlardan namunalar keltirib o’tilgan. 
Umumiy qilib aytganda, ushbu bitiruv malakaviy ishimda ingliz va o’zbek tillarida qo’shma 
gaplar hajmi qiyosiy tahlili bir qadar rivojlantirildi, ularning o’xshash va noo’xshash jihatlarini 
ochib berishga harakat qildim, ularning tarjimasi va o’qitilishi bo’yicha tegishli uslubiy 
tavsiyalar ishlab chiqdim va amaliyotga havola etdim. Ushbu ilmiy izlanishim nafaqat qiyosiy 
tipologiya, balki grammatika, metodika fanlarini ham oz bo’lsada boyitishgaxizmat qiladi degan 
umiddaman.