54
Bolaning darsdagi faolligi: ruhiy holati va kayfiyati oldin ko‘p
hollarda qanday bo‘lgan va guruh bilan ishlash jarayonida qanday
o‘zgarishlar ro‘y bermoqda, degan nigoh bilan o‘quvchiga yaqin bo‘lib
borish kerak.
Dars so‘ngida faol ishtirok etgan guruhlar rag`batlantiriladi.
Guruhlarning bajarilgan topshiriqlari o‘qituvchi tomonidan izohlanadi,
fikr bildiriladi. Eng faol qatnashgan guruh o‘qituvchi tomonidan e’lon
qilinadi va rag`batlantiriladi, qolgan guruhlar ham baholanadi.
Uyga vazifa qilib o‘rin joy nomi bilan bog`liq
ibora va tasviriy
vositalarni qatnashtirib gaplar tuzib kelish buyuriladi.
55
XULOSA
Respublikamiz mutaqillikga erishgach hayotimizning barcha
soxalarida bo‘lganidek, ta’lim sohasida ham ulkan vazifalar belgilandi.
Prezidentimiz I.A.Karimov O‘zbekiston respulikasi Oliy majlisi XIV
sessiyasida so‘zlagan nutqida “Kadrlar tayyorlash milliy dasturidagi”
vazifalarni hayotga tadbiq etish hech bir mubolag`asiz, strategik
maqsadlarimiz, farovon, qudratli demokratik davlat,
erkin fuqarolik
jamiyati barpo etishimizning asosi bo‘lmog`i lozimligini takidlaganlar.
Mustaqil O‘zbekistonning ravnaqi uchun olib borilayotga iqtisodiy,
ijtimoiy madaniy-manaviy sohalaridagi keng ko‘lamli ishlar, O‘zbekiston
respublikasining Talim to‘g`risidagi qonuni va Kadrlar tayyorlash milliy
dasturi ta’limning barcha bo‘g`inlarida ona tili o‘qitishni taqazo etadi.
Respublikamizda olib borilayotgan islohotlarda yuqori malakali
mutahassislarni roli benihoya kattadir.
Prezidentimiz – mamlakat taqdiri yoshlarning qo‘lida ta’lim olish
eng muhim masala ekanligini takidlab o‘zining “Yuksak ma’naviyat –
yengilmas kuch” asarida shunday fikrlarni keltiradi. “Biz
xalqimizning
hech kimdan kam bo‘lmasligi, farzandlarimiz bizdan ko‘ra kuchli, bilimli,
aqlli va albatta baxtli bo‘lib yashashi uchun” bor kuch va
imkoniyatlarimizni safarbar etayotgan ekanmiz, bu borada ma’naviy
tarbiya masalasi hech shubhasiz beqiyos ahamiyat kasb etadi. Agar biz bu
masalada xushyorlik va sergakligimizni qat’iyat va mas’uliyatimizni
yo‘qotsak, bu o‘ta muhim ishni o‘z holiga, o‘zboshimchalikga tashlab
qo‘yadigan bo‘lsak, muqaddas qadriyatlarimizga yo‘g`rilgan va ulardan
oziqlangan ma’naviyatimizdan tarixiy xotiramizdan ayrilib, oxir oqibatda
56
o‘zimiz
intilgan, umumbashariy taraqqiyot yo‘lidan chetga chiqib
qolishimiz mumkin.
Bu masalalarni amalga oshirishda o‘rta mahsus kasb hunar ta’limi
ayniqsa ona tili fanini chuqur o‘qitish alohida etiborga loyiq. Hozirgi
kunda yangi ta’lim tizimidagi zamonaviy tehnologiyalar bilan taminlash
borasida ko‘plab ishlar qilinmoqda.
Ushbu bitiruv malakaviy ishini ham yuqoridagi talablarga qisman
bo‘lsada hissa qo‘shadi degan umiddamiz.
Bitiruv malakaviy ishi kirish,
uch bob va xulosadan iborat.
Kirish qismida ishning maqsadi vazifalari dolzarbligi va ahamiyati
haqida qisqacha ma’lumot berildi.
Birinchi bob “Shaxs otlari bilan bog‘liq
iboralar va tasviriy
vositalarni o‘tish” bo‘lib, shaxs otlari bilan bog‘liq bo‘lgan o‘tish
jarayonida iboralar va tasviriy vositalarni qo‘llash o‘quvchilarga ma’lumot
berish bilan birgalikda mashqlarni o‘tish jarayonida o‘yin topshiriqlardan
samarali foydalanildi. Turli o‘yin topshiriqlar ishlab chiqildi bu
o‘quvchilarning shaxs oti bilan birgalikda iboralar va tasviriy vositalar
haqidagi bilimlarning mustahkamlashga yordam beradi va darsni qiziqarli
o‘tishini ta’minlaydi.
Ikkinchi bob “Narsa otlari bilan bog‘liq iboralar” va tasviriy
ifodalarni o‘tish” deb nomlangan.
Ushbu bobda-narsa otlari bilan bog‘liq ibora va tasviriy ifodalarga
e’tibor qaratilgan. Nima so‘rog‘iga va javob bo‘luvchi iboralar ham
tasviriy ifodalarni o‘quvchilarga o‘tish tushuntirish uchun turli xil o‘yin
topshiriq va mashqlardan foydalanildi. Mavzuni bunday usulda o‘tish
o‘quvchilarning so‘z boyligini oshiradi. Nutqining rang-barangligini
ta’minlaydi. Bir so‘z bilan aytganda o‘quvchining nutq madaniyati
takomillashib boradi.
57
Uchinchi bob “O‘rin joy otlari bilan bog‘liq” iboralar va tasviriy
vositalardan o‘tish” bo‘lib bu borada asosiy e’tibor o‘rin joy otlari bilan
bog‘liq tasviriy ifodalarga qaratilgan. O‘quvchilar uchun qiziqarli bo‘lgan
turli o‘yin-topshiriqlar musobaqa shaklidagi mashqlar va test savollari
keltirilgan.
Bir bitiruv malakaviy ishini yozish jarayonida turdosh otlar
mavzusiga doir mashq va topshiriqlarni bajarish jarayonida pedagogik
texnologiya asosida turli o‘yin, topshiriqlarni tavsiya qildi. Bu o‘yin
topshiriq va mashqlar shu soha xodimlariga va ushbu sohaga qiziquvchilar
uchun foyda
keltiradi degan umiddaman