5.4. Proseslər üzrə metodun tətbiqində uçotun ardıcıllığı və tətbiq sahələri Uçotun proseslər üzrə metodunda yerinə yetirilən
əməliyyatların ardıcıllığı 7 N-li sxemdə verilmişdir. Kompleks
maddələr (blok 2) köməkçi istehsalatın və və idarəetmə
məsrəflərin uçotu və nəzarəti zəruriliyi ilə əlaqədar olaraq
yaranır. Məsrəflərin uçotunun bütövlükdə istehsal üzrə deyil,
ayrı-ayrı proseslər üzrə aparıldığı zaman məsrəflər fazalar üzrə
bölüşdürülür. Əgər yalnız bir növ məhsul istehsal edilirsə və
bitməmiş istehsal yoxdursa məsrəflərin ay üzrə müəyyən edilən
cəmi məbləği (blok 4) ay ərzində buraxılan məhsulun maya
dəyərini (blok 9) təşkil edir. Bir sıra hallarda məsrəflərin
bölüşdürülməsi zəruriliyi meydana çıxır. Bu zaman istehsal
şirkətindən asılı olaraq bölüşdürmənin üç variantından istifadə
edilir (blok 6-8).
57
İstehsal məsrəflərinin uçotunun və məhsulun maya dəyəri kalkulyasiyasının proseslər üzrə metodunun blok sxemi N1 Sxem 7. Məsrəflərin elementlər
üzrə sənədləşdirilməsi və
uçotu
1
Kompleks maddələrə aid
edilən məsrəflərin
sənədləşdirilməsi və
uçotu
2
Məsrəflərin proseslər üzrə
bölüşdürülməsi
3
Ay ərzində sərf edilən məsrəflərin ümumi məbləğinin
təyin edilməsi
4
Məsrəflərin bölüşdürülməsi (istehsalın xarakterindən
və məhsul növündən asılı olaraq) variantları
5
Məsrəflərin
hazır məhsul və
bitməmiş
istehsal
arasında
bölüşdürülməsi
Məsrəflərin
bir neçə
növ məhsul
arasında
bölüşdürül
məsi
Məsrəflərin
proseslər
üzrə
cəmlənməsi
Məmulat üzrə aylıq məhsul buraxılışının maya dəyərinin
təyin edilməsi
9
6
7
8
