Ilmiy ishlarga nishonlangan
15
N ni qo’llanishi natijasida azotofikatsiya qaytarilish
jarayoni bo’lib, dastlabki turg’un mahsuloti ammiak ekanligi isbotlandi. Azotni
qaytarilishi uch etapda bo’lib o’tishligi kuzatildi.
Azotofikatsiya jarayonini borishi uchun doimiy ravishd ATF shaklida energiya
bilan ta’minlab turish kerak. In vitro na’muna tariqasida o’tkazilgan tajribalarni
xisob-kitobiga qaraganda 1 mol azotni qaytarish uchun 12-15 mol ATF talab qiladi.
Haqiqadan in vivo tizimida energiya sarfi bir qancha yuqori bo’lib, 1 mol
fiksatsiyalangan azotga 30-40 mol ATF kerak bo’lar ekan. Nitrogenaza o’z
vazifasini bajarishi uchun turli hil mikroorganizmlarda bo’lib o’tadigan fotosintez,
nafas olish yoki achish jarayonlari hosil bo’lgan elektron va ATF lar energiya manbai
bo’lishi mumkin. Masalan: Erkin yashovchi bakteriya Asotobacter 1gr. azotni
qaytarishi uchun 700-100 gr. glyukozani yoki bo’lmasa 28-40 gr.uglerodni oksidlashi
kerak. Simbiotrof turkumiga kiradigan bakteriyalardan Rhizobium elektron va ATF
manbai sifatida o’simlik-xo’jayin barglarida sintezlanib, keyin ular ildiz
tuganaklariga tushuvchi fotoassimilyantlardan foydalanadi. Dukkaklilarda 1gr.qayd
qilingan azotga assimilyatlar sarfi o’rtacha 6,5-7,6 gr.uglerodni tashkil qiladi ya’ni
energetik substratlardan foydalanish effektivligi ularda( 10 – 15%) erkin
yashovchilarga nisbatan ancha yuqori bo’lar ekan ( 1,5-2,0%).
Dostları ilə paylaş: