13-ma’ruza Gaz konlarini ishga tushirishda quduqlarni joylashtirish Reja

3. Quduqlarni kon markazida joylashtirish.
Yutuqlari: 
- suvsiz ishlatish davrining uzayishi; 
- quduqlar debitining kattaligi. 
Kamchiligi: 
- quduqlar sonining belgilanganligi, ya’ni quduqlar sonini ko’paytirib 
bo’lmasligi; 
- siquv kompressor stantsiyasini qo’shish vaqti va uning quvvati hosil bo’lgan 
umumiy depression voronkaning chuqurligiga bog’liqligi. 
4. Quduqlarni notekis joylashtirish. Notekis joylashtirish eng ratsionaldir, 
ammo ishlashni loyihalashtirilayotganda quduqlarni qayerga joylashtirish masalasi 
amalda yechib bo’lmaydigan masaladir. 
13.4. Suv bosimi rejimining ta’sirini hisobga olish. 
Suv bosimi rejimida gazlilik maydoni bo’ylab quduqlarni ratsional 
joylashtirish sistemasini tanlash uchun quduqlarni joylashtirishning turli 
sistemalarining gazogidrodinamik va texnik – iqtisodiy ko’rsatkichlarini aniqlash 
zarur. Lekin bu holatda gazogidrodinamik hisob usullari ancha murakkablashadi. 
Suv bosimi rejimida masala konning tuzilishi, qatlamning kollektorlik 
xususiyatlari va ularning uyum maydoni va qatlam qalinligi bo’yicha o’zgarishi 
to’g’risida mukammal geologik ma’lumotlar zarurligi bilan murakkablashadi. Kam 
quduqlar soni bilan loyihalashtirishning dastlabki davrlarida bunday aniq 
ma’lumotlarni olish juda murakkab masala.
Shuning uchun konda suv bosimi rejimi bo’lsa quduqlarni joylashtirish to’rini 
tanlashda eng avvalo quduqlarni suv bosmasligi e’tiborga olinadi. So’ngra to’r 
texnik iqtisodiy ko’rsatkichlar asosida tanlanadi. 
Nazorat savollari 
13.1. Gazlilik maydonida quduqlarni joylashtirish. 
13.2. Quduqlarni joylashtirish sistemasining asosiy turlari. 
13.3. Quduqlarni joylashtirish sistemasi to’rlarining yaxshi va yomon tomonlari. 
13.4. Suv bosimi rejimining ta’sirini hisobga olish. 
Qo’shimcha adabiyotlar 
1. B.SH. Akramov, R.K. Sidikxo'jaev, SH.X. Umedov. Gaz qazib olish bo'yicha 
ma'lumotnoma., Toshkent. 2012. 
2. А.И.Ширковский. Разработка и эксплуатация газовых и газоконденсатных 
месторождений. // М: Недра, 1987- 347с. 
3. Правила разработки газовых и газоконденсатных месторождений.
4. Ermatov N.X., Avlayarova N.M., Azizova D.G’., Mo’minov A.T., Ashurov M.X. 
Gaz, gazkondensat konlarini ishlatish. Darslik. –T. 281 bet 
Internet ma’lumotlari. 
www.Oilgas.ru
.
www.gubkin.ru
.
www.ziyonet.uz
.