Vetinariya 2016. pmd
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zararli o‘smalar.
|
Bezarar o‘smalar. Buning o‘sishi chegaralangan, boshqa joylarga
tarqalmaydi, olib tashlangandan keyin residiv bermaydi, takror paydo bo‘lmaydi. Bu xil o‘smalarning to‘qimalari atipikligi bilan farq- lanmaydi va bir joydan ikkinchi joyga ko‘chmaydi. Ular organizmni kamdan-kam zaiflashtiradi va ayrim hollardagina nobud qiladi. Zararli o‘smalar. Zararli o‘smalar infiltratsiyalanib o‘sganligi sababli ularni butunlay kesib tashlash yoki ajratib olish ko‘p qiyinchilik tug‘diradi, chunki bir qancha vaqt o‘tgandan keyin to‘qimalarda qayta o‘sishga (o‘sma residiviga) asos bo‘luvchi o‘sma qismlari qolishi mumkin. 54 O‘smalarning tarqalishi. O‘smalar turli hayvonlarda uchrashi mumkin. Ular sovuqqonli hayvonlar – baliqlar, amfibiyalar, ba’zan reptiliylarda uchraydi. Epitilial va biriktiruvchi to‘qimalarda paydo bo‘ladigan o‘smalar parrandalarda ayniqsa, ko‘p uchraydi. Spontan o‘smalar, ya’ni tabiiy sharoitlarda o‘z-o‘zidan hosil bo‘ladigan o‘smalar sut emizuvchi hayvonlarning deyarli barcha turida uch- raydi. Organizm filogenetik rivojlanishining qanchalik yuqori bos- qichida bo‘lsa, u o‘smalar bilan shunchalik ko‘p kasallanadi. Olib borilgan tekshirishlarga ko‘ra, zararli o‘smalar ko‘proq it va otlarda uchraydi. Ularning jinsiy organlari hamda terisini zararlaydi. Erkak hayvonlarga qaraganda urg‘ochi hayvonlar o‘sma bilan ko‘proq kasallanishi aniqlangan, ya’ni qoramollarda 1:5, otlarda 1:6, itlarda 1:3 ga to‘g‘ri keladi. O‘sma bilan ko‘proq katta yoshdagi hayvonlar kasallanadi. Barcha o‘smalar 100 % deb olinsa, qoramol yelinida 0,5 %, otlarda 23 %, itlarda 22,9 % ni tashkil qiladi. O‘smalarning sabablari. Endogen sabablari. O‘smalarni paydo qiladigan kimyoviy agentlar, ayniqsa, kanserogen moddalardir. Shu asosida Kime (kanserogen) nazariyasi paydo bo‘ldi. Endogen sabablar. Kishilar o‘smalar bilan kasallanganda olimlar ularning ruhiy shikastlanishiga katta e’tibor berganlar. Agar surunkali ravishda nevroz qo‘zg‘atilib nerv sistemasi uzoq vaqt shikastlansa o‘smalar (papiloma, fibroma, sarkoma) paydo bo‘lishi kuzatilgan. O‘smalarning yuqumli virusdan paydo bo‘lish nazariyasi. Bu nazariyaga ko‘ra, o‘smalar organizmga tirik qo‘zg‘atuvchilar kirishi sababli paydo bo‘ladi. Bir oilada birga turuvchi kishilarda o‘smalar paydo bo‘lishi unga misol bo‘la oladi. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|