Pedagogika fakulteti ona tili va bolalar adabiyoti

3-ilova.Uyda bajarilgan mustaqil ishlar asosida talabalar bilimini aniqlanadi va baholanadi:

Namuna: Astrobodga kelingan dastlabki kunlarda to’da-to’da mehmonlarni qabul qilishga, ularning tahsinlarini tinglashga va o’z navbatida ularga maslahatlar berib, nasihatlar qilishga to’g`ri keldi. (L. Bat.) Bir bosh bo’lakli gap. SHaxsi topilmas gap. Gapning egasini, bajaruvchisini kesimiga qarab aniqlashning imkoni yo’q.

4-ilova.Blits texnologiyasi orqali talabalar bilimini baholash va mustahkamlash

№	Savolllar mazmuni	Talabaning javobi	To’g`ri javob	Javoblar mazmuni
1	Sodda yig`iqgapni toping.			Birni kessang, o’nni ek.
2	SHaxsi umumlashgan garni toping.			Dars tugadi.
3	Bir bosh bo’lakli gaplarda asosan qaysi bosh bo’lak ishtirok etadi?			So’roqgap
4	SHaxsi ma`lum gapni belgilang.			Bog`lovchilar , ohang.
5	Atov gapni toping			SHaxsi ma`lum, shaxsi noma`lum, shaxsi umumlashgan, atov gaplar.
6	SHaxsi topilmas gapni belgilang.			Ertaga sizni ko’rgani kelaman.
7	Xol uyushib kelgan gapni toping? Gapi ifoda maqsadiga ko’ra qanday gapligini belgilang.			Ochiqqan, toliqqan otliqlarga o’tgan-ketganlar hayron bo’lib qarashardi.
8	Bir bosh bo’lakli gaplar nomi sanalgan qatorni toping.			Xonada chekilmasin.
9	Uyushiq bo’laklarni bog`lovchi grammatik vositalarni ko’rsating.			Kesim.
10	Aniqlovchi uyushib kelgan gapni belgilang			Kuz. Daraxtlar barglarini to’kib bo’lgan.

Blitsni tekshirish

№	Savoldlar mazmuni	Talabaning javobi	To’g`ri javob	Javoblar mazmuni
1	Sodda yig`iqgapni toping.		2	Birni kessang, o’nni ek.
2	SHaxsi umumlashgan garni toping.		1	Dars tugadi.
3	Bir bosh bo’lakli gaplarda asosan qaysi bosh bo’lak ishtirok etadi?		7	So’roqgap
4	SHaxsi ma`lum gapni belgilang.		9	Bog`lovchilar , ohang.
5	Atov gapni toping		8	SHaxsi ma`lum, shaxsi noma`lum, shaxsi umumlashgan, atov gaplar.
6	SHaxsi topilmas gapni belgilang.		4	Ertaga sizni ko’rgani kelaman.
7	Xol uyushib kelgan gapni toping? Gapi ifoda maqsadiga ko’ra qanday gapligini belgilang.		10	Ochiqqan, toliqqan otliqlarga o’tgan-ketganlar hayron bo’lib qarashardi.
8	Bir bosh bo’lakli gaplar nomi sanalgan qatorni toping.		6	Xonada chekilmasin.
9	Uyushiq bo’laklarni bog`lovchi grammatik vositalarni ko’rsating.		3	Kesim.
10	Aniqlovchi uyushib kelgan gapni belgilang		5	Kuz. Daraxtlar barglarini to’kib bo’lgan.

Talabalar 1-2-3-variantlarga bo’linadi va har bir variant vakillari bir bosh bo’lakli gaplarning barcha turlariga misollar yozib ularni to’liq tahlil qiladir. Masalan:

Namuna: Astrobodga kelingan dastlabki kunlarda to’da-to’da mehmonlarni qabul qilishga, ularning tahsinlarini tinglashga va o’z navbatida ularga maslahatlar berib, nasihatlar qilishga to’g`ri keldi. (L. Bat.) Bir bosh bo’lakli gap. SHaxsi topilmas gap. Gapning egasini, bajaruvchisini kesimiga qarab aniqlashning imkoni yo’q.

1. Yomon urug‘dan yaxshi hosil kutma. Ushbu gap grammatik asosiga ko‘ra qanday gap?

A) shaxsi ma’lum gap B) shaxsi topilmas gap C) shaxsi umumlashgan gap D) shaxsi noma’lum gap

2. Ikki bosh bo‘lakli gap qaysi qatorda?

A) Kulmoq hamisha umrni uzaytiradi. B) Har kuni sport bilan shug‘ullaning. C) Paxtakorlik kasbini ulug‘layapmiz. D) Sharqda hamma keksalarni shoir hisoblashadi.

3. Shaxsi topilmas gapni toping.

A) Xalqimizning baxt-u saodati yo‘lida xizmat qilishga tayyorman. B) Do‘stini yomonlagandan qoch. C) Kiyimni bo‘yga qarab bichadilar. D) Yaxshilikning qadriga yetish kerak.

4. Shaxsi noma’lum gapni toping.

A) She’rda aql bovar qilmas sehr bor. B) Sharqda savdogarlarga alohida hurmat bilan qaraganlar. C) Go‘zallikka boshqa yaxshi fazilatni qo‘shishga intiling. D) Yolg‘onn

i hazil bilan ham, jiddiy ham gapirib bo‘lmaydi.

5. Shaxsi ma’lum gaplarda egani anglatib turuvchi grammatik shakl asosan qaysi?

A) fe’ldagi shaxs-son qo‘shimchasi B) 1-, 2-shaxsni ko‘rsatuvchi olmoshlar C) egalik qo‘shimchasi D) kesimga berilgan so‘roq

6. Navro‘zingiz muborak! Mustaqil qo‘llanuvchi bunday gaplar qanday gap?

A) atov gap B) shaxsi ma’lum gap C) bir bosh bo‘lakli gap D) to‘liqsiz gap

7. Shaxsi umumlashgan gapni aniqlang.

A) Aruz vaznining ohangini yurak urishiga o‘xshataman. B) Birovning izidan gapirma, yuziga gapir. C) Zo‘r quvonchga faqat katta mehnat bilan erishish mumkin. D) Farzandni gulga, onani bo‘sto nga o‘xshatadilar.

8. Shaxsi topilmas gapni belgilang.

A) Kiyimni bo‘yga qarab bichadilar. B) Umr bo‘yi bilimni boyitib borish lozim. C) Xalqimning baxt-u saodati yo‘lida xizmat qilishga tayyorman. D) Do‘stini yomonlagandan qoch.

9. Atov gapni toping.

A) Haqiqatni yashirib bo‘lmaydi. B) Ko‘p yig‘lasang, ko‘zdan ajraysan. C) Bu yerda bemorni musiqa bilan davolaydilar. D) Bahor. Tog‘lar, qirlar yashnab ko‘rinadi.

10. So‘z-gap qaysi qatorda bor?

A) Hayot kitobiga hech qachon yakun yasab bo‘lmaydi. B) - Bu gap esingdan chiqmasin. Xo‘p, taqsir. C) – Ertaga teatr

4 -AMALIY MASHG`ULOT. Gapning bosh bo‘laklarini aniqlash (ega va kesimni aniqlash); sodda va tarkibli kesimlar; kesimning ega bilan moslashuvi. ularning ba’zan sonda mos kelmaslik hollari; yozuvda ega bilan kesim orasida tirening ishlatilishiga ustida tahlil qoliplari, mashqlar va testlar.

- Gap bo`lagi deb nimaga aytiladi.

- Gap bo`laklari tuzilishiga ko`ra necha xil bo`ladi.

-Ega va uning ifodalanishi haqida gapiring.

- Ot bilan ifodalangan ega ishtirokida gaplar tuzing.

- Olmosh bilan ifodalangan ega ishtirokida gaplar tuzing.

- Harakat nomi bilan ifodalangan ega ishtirokida gaplar tuzing.

- Ibora bilan ifodalangan ega ishtirokida gaplar tuzing.