Pedagogika fakulteti pedagogika kafedrasyy

Soraglary gözden geçiriň
1. Iňlis bilim ulgamynyň aýratynlyklary.
2. Başlangyç we orta bilim, olaryň mazmuny.
3. Angliýada ýokary bilim we ylmy işjeňlik.
4. Angliýada bilim problemalary we meýilnamalary.
5. Belgiýada mekdebe çenli bilim
6. Belgiýada ýokary bilim


17-nji mowzuk. Dünýä ýurtlarynda bilimiň ösüşiniň käbir meseleleri
Meýilnama:
1. Ösen ýurtlaryň bilim ulgamynyň aýratynlyklary.
2. Döwrebap bilim we innowasiýa tehnologiýalary boýunça ösen daşary ýurt tejribeleri: garyşyk okuw, ussatlyk sapaklary, webinar, ýewropiki usullar we ş.m. Häzirki zaman biliminde halypanyň, gözegçiniň, fasilitatoryň, geňeşçiniň we moderatoryň işleri.

Açar sözler: garyşyk okuw, ussatlyk sapaklary, webinar synpy, ýewropiki usullar, halypa, gözegçi, fasilitator, geňeşçi, ortaça işjeňlik, üç aýlyk, ―hans‖, juku mekdepleri, gakuen, tanki-daigaku, kenkyu-sei, başlangyç bilim, hünärment mekdepleri , başlangyç mekdep, hakyky mekdep, gimnaziýa, umumy orta mekdep, fond stipendiýalary, Maks Plank jemgyýeti, Helmholtz jemgyýeti, Fraunhofer jemgyýeti, Leibniz jemgyýeti, hünär akademiýasy, garagollar, raýat mekdebi, hangil, hança, susen standart synaglary, çezenler, flaman mekdebi maksatnama, subsidiýa, ene mekdebi, diferensial bilim, toplumlaýyn bilim, uzak aralyk okuwy.

Özbegistan dünýä standartlaryna laýyk gelýän köp derejeli bilim ulgamyna geçýär. Bilim tehnologiýalary dünýä ülňülerine laýyk gelýärmi, bilim tehnologiýalaryna girýän öňdebaryjy tejribelermi? - sorag hemmämiz üçin gaty möhümdir.
Ulanylýan bilim tehnologiýalary adama özbaşdak ösmegi we işlemegi öwretmeli. Daşary ýurt tejribelerini öwrenmeli we olary şertlerimize laýyklykda ulanmaly. Bu nukdaýnazardan birnäçe daşary ýurt tejribeleri, hususan-da Ysraýyl döwletiniň tejribeleri bilen tanyşmak ýerlikli bolar.
Ysraýyl döwletinde bilim 5-18 ýaş aralygynda döwlet býudjetiniň hasabyna amala aşyrylýar we üç basgançakdan ybarat (6 ýaşdan mekdebe giriş):
a) başlangyç bilim (1-4 synplar),
b) orta bilim (5-9 synplar),
Bu tapgyrlaryň ahyrynda gutardyş synaglary şol gün bütin Ysraýylda geçiriler. Netijelere esaslanyp, okuwçylar öz isleýän mekdeplerinde ýa-da tehnologiki mekdeplerinde okuwlaryny dowam etdirýärler.
ç) tehnologiki bilim (10-12-nji synplar).
Bu etapda talyplar hünär bilimini alýarlar we uniwersitetlere girmek hukugyny berýän şahadatnama üçin synagdan geçýärler. (Şahadatnama üçin ekzameni tassyklamak gaty çylşyrymly iş.) Ortaça her ýyl 12-nji synpy tamamlaýan okuwçylaryň 20-40% şahadatnama alýar.
Ondan soň bilim hyzmatlarynyň ähli kategoriýalary tölenýär.
On sekiz ýaşyna ýeten oglanlar we gyzlar hökmany goşun gullugyna çagyrylýar.
Harby gullukdan soň şahadatnamasy bolanlaryň hemmesi diýen ýaly uniwersitetde okaýarlar. Şahadatnama almadyklar okuwlaryny tehnologiki mekdeplerde dowam etdirip bilerler ýa-da alan hünäri boýunça işläp bilerler.
Tehnologiki mekdepleriň 13-14-nji synplarynda şahadatnamasy ýok, ýöne islenýän synpdan soň okuwlaryny kiçi tehniki, tehniki şahadatnama bilen tamamlap bilerler. Okuwyny 15-16-njy synplarda dowam etdirýänler kiçi inerener (15-nji synp) we bakalawr (16-njy synp) diplomyny alarlar. Şeýle synply tehnologiki mekdepleriň Ysraýyl ýa-da daşary ýurt uniwersitetleri bilen şertnamalary bar we bu uniwersitetlerden diplomlar berilýär.
Bilimde we maddy we tehniki goldawda ileri tutulýan ugurlar
Ysraýyl döwletinde tehnologiki (hünär) bilime uly üns berilýär we dürli okuw jaýlarynda geçirilýär. Bularyň arasynda tehnologiki mekdepler, kollejler, bilim merkezleri we ş.m. Olaryň köpüsi önümçilik ýa-da kompaniýalar bilen gönüden-göni baglanyşykly we hünärleri bar. Mysal üçin: elektronika, kompýuter, ekologiýa, oba hojalygy, himiýa, raýat deňiz floty we ş.m.
Kompýuterler bilen enjamlaşdyrylan ähli görnüşli okuw jaýlarynyň maddy we tehniki binýady gaty ýokary derejede. Computershli kompýuterler internete birikdirildi. Bilim prosesinde internet giňden ulanylýar. Mundan başga-da, Tel Awiw uniwersiteti we birnäçe tehnologiki mekdep hemra kanaly arkaly amala aşyrylýan we onlaýn göni aragatnaşyk re iniminde işleýän uzak aralyk bilim ulgamyna birikdirildi.
Bilim ulgamynda talyba köp bilim berilmeýär, ýöne okuwçylar, hatda çagalar bagynyň çagalary hem bu mowzuk bilen baglanyşykly taslamalary özbaşdak ýazýarlar ýa-da taýýarlaýarlar we goraýarlar. Ysraýyl döwletiniň pedagogikasy okuwçyny bilimiň ähli basgançaklarynda özbaşdak işlemegi öwretmäge gönükdirilendir we "Bilim almagy öwretmegi öwret" şygary bilen öwredilýär.
Häzirki wagtda Ysraýyl döwletinde ornaşdyrylýan bilim tehnologiýasyna görä, talyplar ussatlyk derejesine görä synplara bölünýärler. Subjectshli derslerdäki bilim durmuş we tebigat bilen baglanyşykly alnyp barylýar. Ylymlaryň aýrylmaz baglanyşygy elmydama aýdyňdy.
Educationokary bilim ulgamynyň üç derejesi bar:
1. Bakalawr derejesi - 4 ýyl,
2. Magistr derejesi - 2 ýyl,
3. Doktorlyk okuwlary - 3 ýyl.
Bakalawr we magistr okuwlary Ysraýylda, doktorlyk okuwlary esasan Europeewropada we ABŞ-da geçirilýär. Ysraýyl döwletinde kär derejesini ýokarlandyrmaga täsir edýän faktorlaryň iki topary bar:
1. Sosial-medeni faktorlar:
a) jemgyýetiň köp medeniýetliligi (dürli ýurtlardan gaýdyp gelenleriň öz medeniýeti bar);
b) dürli dinleriň wekilleriniň uly toparlarynyň (ýewreýler, musulmanlar, hristianlar we olaryň dürli mezhepleri) bolmagy;
dürli ýyllaryň (50, 70, 90-njy ýyllar) gaýdyp gelenleriň uly akymy.
2. Pedagogiki faktorlar:
a) tehnologiki bilime geçirmek;
b) okuwçylaryň şahsyýet hökmünde ösmegine gönükdirilen bilim (esasanam orta we tehnologiki bilimde);
v) bilim edaralaryny kompýuterleşdirmek boýunça döwlet maksatnamasy we ony gaty ýokary standartlarda durmuşa geçirmek;
g) hünärmenleri köp derejeli taýýarlamak.
Bu faktorlar okuwyň mazmunyny emele getirýär we okuwyň netijeliligini we geljegini kesgitläniňde göz öňünde tutulýar. Bu maksatnama ministrlik we häkimlikler derejesinde dolandyrylýar.
Maglumat tehnologiýalary bilimiň dürli görnüşlerini hödürleýär, hususan-da, modully bilim ulgamynda çylşyrymly çemeleşme ýörelgesi soňky döwürde güýçlenýär. Onda dürli görnüşleriň we usullaryň ýerleşdirilmegi garyşyk bilimiň innowasiýa hökmünde girizilmegine sebäp boldy.
Deklan Burn "garyşyk okuw" (garyşyk bilim) hakda aýdýar - "bu bilim baý pedagogiki tejribäni netijeli ulanmaga gönükdirilendir". Şeýle çemeleşme, maglumatlary hödürlemekde, bilim guramasynda we okuw prosesinde maglumat tehnologiýalarynda, adaty çäreleri aýratynlykda we toparlarda guramakda dürli usulyýetleriň ulanylmagyna esaslanyp bilner. Şeýle üýtgeşik çemeleşme okuwçyny ýadamaýar we okamak höwesini artdyrýar. Esasy mesele, saýlanan usullaryň sazlaşygyny üpjün etmek we arzan bahadan ýokary netijeliligi gazanmak.
Häzirki wagtda garyşyk okuw, adaty gündelik usullaryň we täze tehnologiýalaryň utgaşmagyna mümkinçilik berýän gündelik gündiz biliminiň we uzak aralyk biliminiň elementleriniň utgaşmasydyr. Bu ulgamda mugallym bilim merkezinde galyp, interneti giň we täsirli ulanýar. Garyşyk okuw distansion okuwdan (Distansion okuw), synp okuwyndan (akeasama-ýasama okuw) we onlaýn okuwdan (Onlaýn okuw) ybaratdyr.
Webinar usuly
Häzirki wagtda uzak aralyk biliminiň başga bir görnüşi, "webinar" (bu termin 1998-nji ýylda söhbetdeşlige girizildi) tehnologiýasy peýda boldy. Webinar tehnologiýasy, web tehnologiýasyna esaslanýan okatmagyň interaktiw guramasyny öz içine alýar. Bu tehnologiýa diňe bir diňleýjilere maglumat bermek bilen çäklenmän, olar bilen (dilden, ýazmaça) aragatnaşyk gurmaga mümkinçilik döredýär, ýagny pikir alyşmak we pikirini seminar görnüşinde beýan etmek mümkin. Başgaça aýdylanda, internet tory esasynda guralan bilim, mowzuk paradigmasyna geçýär.
Webinar synpy bir wagtyň özünde ses we wideo (we öňki ýazgylarda sanalan interaktiw aýratynlyklaryň köpüsi) bilen göni ýaýlymda berilýän seminar ýa-da konferensiýa bolsa-da, synp soňra ulanmak üçin ýazga alnyp bilner. Bütin okuw ýa-da okuw sapaklary bir platformanyň çäginde biri-biri bilen baglanyşykly däl, ýagny bir gezeklik sapaklardygyny aýdyp bolar.
Heuristik okuw usuly
Heuristik okuw usuly ulanylanda, mugallym talyplar bilen hyzmatdaşlykda çözülmeli meseläni kesgitleýär we okuwçylar teklip edilýän meseläni özbaşdak öwrenmek we beýleki ýagdaýlar bilen deňeşdirilende çözgüdi boýunça zerur bilimleri alýarlar. Bellenen meseläni çözmegiň dowamynda talyplar ylmy bilimleriň usullaryny özleşdirmek arkaly gözleg işlerini geçirmek tejribesini alýarlar. Heuristik usul mugallymlardan döredijilik häsiýetine eýe bolan ýokary derejeli aň-bilim çärelerini guramak üçin başarnyklara we başarnyklara eýe bolmagyny talap edýär. Netijede, talyplar özbaşdak täze bilim alyp bilerler. Adatça orta mekdep okuwçylarynyň ussatlyk derejesini göz öňünde tutup, käbir ýagdaýlarda ulanylýar.
Başlangyç synplarda bu usullaryň ulanylmagy, amaly mugallymlaryň pikirlerine görä birneme çylşyrymly. Şeýle-de bolsa, üznüksiz bilim ulgamyna adama gönükdirilen bilimiň işjeň ornaşdyrylmagyna gönükdirilen jemgyýetçilik hereketiniň durmuşa geçirilýän häzirki ýagdaýynda bu ugurda taslamalary taýýarlamak has möhüm bolýar. Muňa garamazdan, bu klassifikasiýa mekdep tejribesinde birneme giňden ýaýrady we pedagogiki jemgyýet tarapyndan ykrar edildi. Şeýle hem, beýik didaktiki I.YA Lerneriň eserlerine esaslanyp ylmy gözlegler geçirildi.
20-nji asyryň başynda (1902-1903), Emile Durkheim (1973 [1925]) leksiýalarynyň birinde mekdep dersleriniň ýaşlaryň sosiallaşmagynda sosial kadalaryň bardygyny öwredýän esasy jemgyýetçilik guramasy hökmünde merkezi hasaplandy. , gymmatlyklar we düzgünler we olara esaslanýan sosial hyzmatdaşlygy emele getirýär. Bu kadalary we gymmatlyklary içerkilaşdyrýan ýaşlar, öndürijilikli iş we raýatlyk bilen baglanyşykly adaty özüni alyp baryş modulyny görkezerler. Öz gezeginde, mekdeplerde we maşgalalarda çagalarda bu kadalary we gymmatlyklary ornaşdyrmakdaky ýalňyşlyklar we kemçilikler olaryň arasynda jenaýatçylyga, jenaýatçylyga we beýleki ýaramaz netijelere getirýär we ýokarda ady agzalan jemgyýetçilik guramalarynyň umumy maksatlaryna ters gelýän ýagdaýy döredýär. Mekdep bilimi howpsuz we hünär taýdan guramakda möhüm rol oýnaýar. Durkheimiň pikiriçe, mekdep bilimi "diňe bir synpda parahatçylygy saklamak üçin enjam däl", has möhümi "ruhy terbiýe guraly we oňa öýkünmek kyn".
Hususan-da, sosiologlar okuwçylaryň kemala gelmeginde mekdep düzgün-nyzamynyň rolunyň giňelmegi bilen gyzyklandylar. Düzgün-nyzam üstünlikli mekdepleriň merkezi aýratynlygy hökmünde öňden bäri ykrar edilse-de, soňky onýyllyklarda gözlegçiler bu möhüm mowzuk boýunça deňeşdiriji gözlegleri az tölediler. Mekdep düzgün-nyzamyny deňeşdirip öwrenmek häzirki döwürde aýratyn möhümdir, sebäbi mekdepleriň tertip-düzgüne yzygiderli çemeleşmeginiň tapawudyny bilmelidiris. Şeýle bilimler syýasaty ýöredijilere netijeli bilim syýasatlaryny düzmek üçin berk empirik esas berýär. Bu kitap mekdep düzgüni boýunça yzygiderli deňeşdirme milli gözlegleri öz içine alýar we bu ugurda akademiki bilimleriň, jemgyýetçilik pikiriniň we bilim syýasatynyň döremegine goşant goşýar.
Daşary ýurt biliminde terbiýeçiniň, maslahatçynyň, fabrikiň we moderatoryň işjeňligi
Soňky ýyllarda daşary ýurt biliminde birnäçe adalga giňden ulanyldy. Bularyň arasynda halypa, geňeşçi, fasilitator we moderator düşünjeleri bar.
TUTOR- (Tutorem-Latyn) mugallym, tälimçi hökmünde çykyş edýär. Käbir hadysalarda lektor bilen diňleýjiniň arasynda baglanyşyk hökmünde çykyş edýär. Bu ýagdaýda, spikeriň beren bilimlerini almakda geňeşçi we mugallym roluny ýerine ýetirýär.
MASLAHATÇY (geňeşçi) - Fransuzça - avisen - pikir etmek) aýratyn gutardyş kärini, okuwçylaryň okuw taslamalaryny tamamlamakda geňeşçi roluny ýerine ýetirýär.
FACILITATOR - (iňlis dilinde fasilitator, latynça facilis - aňsat, amatly) toparlardaky işleriň netijesine netijeli baha bermek, meseläniň ylmy çözgüdini tapmak, toparda aragatnaşygy ösdürmek ýaly meseleleri ýerine ýetirýär.
MODERATOR kabul edilen düzgünleriň berjaý edilişini barlaýar, diňleýjileriň garaşsyz pikirlenmegini we iş ukyplaryny ösdürmäge, akyl işjeňligini işjeňleşdirmäge kömek edýär. Maglumatlary, seminarlary, okuwlary we tegelek stollary dolandyrýar, pikirleri jemleýär.
Biziň bilimimizde bu çäreleriň hemmesi mugallym tarapyndan ýerine ýetirilýär we mugallym ýa-da mugallym diýilýär.
Soraglary gözden geçiriň
1. Daşary ýurtda mekdebe çenli bilim
2. Daşary ýurtdaky mekdebe çenli bilim temasynyň maksady
3. Daşary ýurtda mekdebe çenli bilimiň wezipeleri.
4. Daşary ýurtdaky mekdebe çenli bilim temasynyň maksady.
5. Ösen ýurtlaryň bilim ulgamynyň aýratynlyklary.
6. Döwrebap bilim we innowasiýa tehnologiýalary boýunça ösen daşary ýurt tejribeleri: garyşyk okuw, ussatlyk sapaklary, webinar, ýewropiki usullar we ş.m.
7. Häzirki zaman biliminde halypa, gözegçi, fasilitator, geňeşçi we moderator işleri.
8. Daşary ýurt bilim tejribesinde diferensial, integral we uzak aralyk bilim meseleleri.