Karl Jung
, analitik
PEDAGOGS
international research journal
www.pedagoglar.uz
Volume-6, Issue-1, March-2022
75
psixologiyaning asoschisidir. Buyuk psixoterapevt analitik psixologiyaga asos
solgan, uning mohiyatida kollektiv ongsiz tushunchadir. Karlning ta‘limoti shundan
iboratki, shaxs zudlik bilan integral bo‘lib tug‘iladi va psixikaning shakllanishi
boshidanoq o‘ziga xos moyillik va imkoniyatlarga asoslanib amalga oshiriladi.
Ushbu psixologik bilim patologiyalarni davolash jarayoni ko‘proq imkoniyatiga
ega, bu yerda ular nafaqat psixoanalizni, balki ong ostini bo‘shatish va shaxsning
ruhiy tarkibiy qismlarini unga qo‘shish harakatlaridan ham foydalanadilar.
Jan
Piaget
– bolalar ongini chuqur o‘rganish tufayli butun dunyoga mashhur bo‘ldi.
Mashhur psixolog har qanday insonning shaxsiyatini rivojlantirish uchun asos
bo‘lgan bolalarda aql va tafakkurni shakllantirishga alohida e‘tibor bergan. Bundan
tashqari, Piaget bola psixikasidagi farqlar, intellektual qobiliyatlarning adaptiv
mohiyati, bolaning fikrlash jarayonini shakllantirish haqida tekshiruvlar olib bordi.
Olim uchun bolaning ongi ibtidoiy tuzilishi shaklida paydo bo‘ladi, u oxir-oqibat
pishib, tajriba orttiradi, ammo Piaget hamma narsa murakkabroq ekanligini
isbotladi. Rivojlanishning bosqichlari bo‘yicha umumiy nazariyasi tufayli turli
yoshdagi bolalar tafakkurining shakllanishini tushunish va ularning nomi uchun bir
xil xatolar, harakatlar qilishlari va ular shaxsga qanday ta‘sir qilishlarini tushunish
mumkin edi. Taniqli psixolog
Kurt Levin
AQSHda yashab ijtimoiy psixologiya
konsepsiyasiga asos bo‘lgan tushunchalarni ishlab chiqdi. Uning asosiy yutug‘i
jamiyatda yashovchi shaxs o‘z hatti-harakatlarini ongsiz ravishda boshqarmasligini
isbotlovchi dalilar nazariyasini ishlab chiqish deb hisoblanadi va u ko‘pchikni o‘zi
o‘sgan va hozir yashayotgan jamiyatiga asoslanib amalga oshiradi. Levin shaxsning
ijtimoiy xulq-atvori nazariyasiga asoslangan holda ko‘plab eksperemental o‘tkazdi.
Kurt Levin taraqqiyoti boshqalarning harakatlarini birlashtirishga, har bir shaxs
uchun normalarni ajratishga va jamiatdagi hulq-atvorga asoslangan holda paydo
bo‘lgan muammolarni hal qilish uchun asos yaratishga imkon berdi.[4]
Hozirgi zamon psixologiyasi koʻp tarmoqli psixologik bilimlar tizimidan
iborat fan hisoblanib, oʻzining tadqiqot predmetiga ega boʻlgan koʻplab sohalardan
|