Pedaqogika kafedrasi ali MƏKTƏb pedaqogikasi

Təlim metodlarının təsnifatı. Təlim metodları çoxdur (100-dək). Onların təs- nifatında alimlər arasında vahidlik yoxdur. Pedaqoji ədəbiyyatda təlim metodlarının müxtəlif təsnifatı irəli sürülmüşdür. Onların bir qismini nəzərdən keçirək:

• 
  bilik mənbələrinə görə: söz, əyani və praktik metodlar;
  
• 
  didaktik vəzifəyə görə: yeni biliyin verilməsi, bilik və bacarıqların möhkəm- ləndirilməsi, yoxlanması metodları;
  
• 
  tələbələrin dərketmə fəaliyyətinə görə: izahlı-illüstrativ, reproduktiv, problemli şərh, qismən axtarış və ya evristik, tədqiqatçılıq metodları;
  
• 
  təlimin mərhələlərinə görə: yeni tədris materialının, əsasən, qavranmasına xidmət edən metodlar; bilik, bacarıq və vərdişlərin, əsasən, formalaşmasına xidmət edən metodlar; bilik, bacarıq və vərdişlərin, əsasən, tətbiqinə xidmət edən metodlar; təlimdə müvəffəqiyyətə nəzarət metodları.
  

Təlimdə məqsədin bütün komponentləri şərtləndirməsi barədə qanundan görün- düyü kimi, metod ilk növbədə məqsədə xidmət edir və onunla müəyyənləşir: “məqsəd, qanun kimi, fəaliyyətin metod və vasitələrini müəyyən edir” (K.Marks).
Əsas didaktik məqsədlərə müvafiq olaraq təlim metodlarını aşağıdakı kimi təsnif etmək olar.

Didaktik məqsədlər	Təlim metodları
1. Təsəvvürlərin formalaşdırılması (qavrama)	1. Təsəvvürlərin formalaşdırılması (qavrama) me- todları
2. Nəzəri biliyin (anlayış və qanunların) mə-	2. Nəzəri biliyin (anlayış və qanunların) mənimsədil-

nimsədilməsi və möhkəmləndirilməsi (anla- ma və möhkəmlətmə)	məsi və möhkəmləndirilməsi (anlama və möhkəm- lətmə) metodları
3. Bacarıq və vərdişlərin formalaşdırılması (tətbiqetmə)	3. Bacarıq və vərdişlərin formalaşdırılması (tətbiq- etmə) metodları
4. Bilik, bacarıq və vərdişlərin yoxlanması (nəzarət)	4. Təlimdə nəzarət metodları

Metodların belə təsnifatı idrakın bütün pillələrini, habelə təlim prosesini bütöv- lükdə əhatə etməyə imkan verir: I qrup metodlar hissi qavramanı, II qrup – məntiqi idrakı, III qrup – biliklərin praktikaya və çalışmalara tərbiqini, IV qrup – nəzarət və qiymətləndirməni təmin edir. Əlbəttə, bu təsnifat (eləcə də bütün təsnifatlar) şərtidir, çünki təlim prosesində bütün metodlar qarşılıqlı əlaqədə çıxış edir, bir-birini tamamlayır.

4.